รู้จักธาตุ...ดูแลตัวเองง่ายๆ เมื่ออากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย

"ฟ้าร้อง แดดร้อน ฝนตก เธอก็มา..." เธอที่กล่าวถึง ไม่ใช่ใครที่ไหน แต่เป็นเจ้าโรคภัยไข้เจ็บตัวร้าย ที่พร้อมจะแฝงตัวเข้าสู่ร่างกายทันทีที่ภูมิคุ้มกันเราอ่อนแอ ยิ่งช่วงเวลาระหว่างผลัดเปลี่ยนของฤดูกาล อากาศเริ่มแปรปรวน อาจจะร้อนอบอ้าว และบางครั้งก็มีฝนตก ส่งผลให้ร่างกายปรับตัวไม่ทัน และส่งผลให้ป่วยได้ในที่สุด

นพ.ประพจน์ เภตรากาศ ประธานมูลนิธิสุขภาพไทย ได้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพเบื้องต้นง่ายๆ ด้วยตนเอง เพื่อให้ร่างกายเตรียมพร้อมต่อสภาพอากาศที่แปรปรวน และหน้าฝนที่กำลังจะมาถึงตามหลักแพทย์แผนไทยว่า หน้าร้อนจะเป็นช่วงของ ปิตตะ คือ ธาตุไฟ เพราะเป็นความร้อน ส่วนใหญ่จะเกี่ยวข้องกับไต การย่อยอาหาร และช่องท้อง ในช่วงที่อากาศร้อนจัด อาจทำให้ความร้อนในร่างกายเพิ่มสูงขึ้นและทำให้มีไข้ได้ ถ้าบริโภคอาหารประเภท แป้ง ข้าว ในปริมาณมากหรืออาหารรสเผ็ดร้อน จะทำให้ระบบการย่อยและระบบเผาผลาญร่างกายมีปัญหาได้ จะมีอาการปวดท้อง จุกเสียด อาหารไม่ย่อยได้

ส่วนช่วงหน้าฝน จะเป็นช่วง วาตะ คือ ธาตุลม จะควบคุมและส่งผลต่อกล้ามเนื้อ การไหลเวียนเลือดและเกี่ยวข้องกับระบบทางเดินหายใจ สำหรับผู้ที่มีอายุ ตั้งแต่ 32 ปีขึ้นไป เมื่อเข้าสู่หน้าฝนจะเกิดโรคเกี่ยวกับลมและทางเดินหายใจได้ง่ายกว่าคนวัยอื่น อาจเป็นไข้หวัด มีอาการ คัดจมูก น้ำมูกไหล และอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อหรือปวดตามข้อได้ง่าย

นอกจากปัญหาสุขภาพที่เกิดจากระบบธาตุในร่างกายคนเราแล้ว นพ.ประพจน์ ยังพูดถึงโรคที่เกิดขึ้นและต้องระวังในช่วงหน้าฝนอย่าง โรคไข้เลือดออก ไข้มาลาเรีย และไข้หวัดด้วยว่า โรคไข้เลือดออก สาเหตุการเกิดโรคคือ ยุงลาย ส่วนไข้มาลาเรีย เกิดจาก ยุงก้นปล่อง ยิ่งเมืองไทยมีภาวะอากาศร้อนที่เหมาะสมต่อการขยายพันธุ์ของยุงลาย ยิ่งทำให้ยุงลายมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว

ไข้มาลาเรียและไข้เลือดออก ถือว่า ป้องกันยากแต่ป้องกันได้ โดยต้องระมัดระวังไม่ให้ยุงกัด ถ้านอนในพื้นที่ที่มีประตู หน้าต่างเปิดโล่ง ควรกางมุ้งนอน หรือจะใช้ผักสวนครัว ที่เป็นสมุนไพรอย่างดีกันยุงอย่างเช่น ตะไคร้หอม สาระแหน่ ใบกะเพรา นำมาขยี้ๆ และทาตามผิวหนัง จะช่วยไล่ยุงได้

นอกจากนี้ ควรทานอาหารที่ให้พลังงานมากขึ้นกว่าเดิม ทานปลา ธัญพืช ข้าวกล้อง ทานของที่มีความร้อนมากกว่าความเย็นเพื่อช่วงป้องกันโรคหวัด ถ้าเป็นไข้หวัด นอกจากยาแผนปัจจุบันที่รักษาแล้ว สมุนไพรไทย อย่างเช่น ยาฟ้าทะลายโจร น้ำขิง ก็มีคุณสมบัติบรรเทาอาการหวัด คัดจมูกเบื้องต้นได้เช่นกัน

นพ.ประพจน์ ยังแนะนำอีกว่า ถ้าเป็นโรคที่เกี่ยวกับปัจจัยภายในร่างกายเกี่ยวกับภาวะปรับเปลี่ยน ประชาชนต้องระวังเป็นพิเศษ สำหรับช่วงที่อากาศร้อนจัดแล้วค่อยๆ เย็นขึ้น อย่างช่วงหน้าร้อนเราอาจจะชอบกินของเย็น หรือมีรสเย็น แต่ถ้าเป็นช่วงเปลี่ยนผ่านของฤดูกาลเดี๋ยวร้อนอบอ้าว เดี๋ยวฝนตก ไม่ควรกินอาหารที่มีรสเผ็ดร้อนจนเกินไป แต่ควรกินอาหารเพื่อให้ร่างกายอบอุ่นขึ้น แต่ไม่มากเท่ากับช่วงหน้าหนาว

อากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย อย่าลืมนำวิธีดูแลสุขภาพง่ายๆ เบื้องต้นไปปฏิบัติกันนะคะ เพื่อสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง ห่างไกลโรคค่ะ

เรื่องโดย : พิมพ์ชนก ศรเพชร Team Content www.thaihealth.or.th