กลิ่นปากเพราะดูแลฟันไม่ดี?

โดยทั่วไป เรามักเข้าใจว่า การแปรงฟันที่ไม่สะอาดเพียงพอ มีแผ่นคราบจุลินทรีย์สะสมอยู่บนผิวฟันมากๆ ฟันสกปรก จะทำให้เกิดกลิ่นปาก เรื่องนี้ถูกต้องเพียงบางส่วนเท่านั้น เพราะว่าในคนที่มีแผ่นคราบจุลินทรีย์หนามากๆ แปรงฟันไม่สะอาดมาหลายสัปดาห์ติดต่อกันเท่านั้น จึงจะมีโอกาสเกิดกลิ่นปากได้ แต่ในคนส่วนใหญ่แล้ว ความสะอาดในช่องปากไม่ได้ส่งผลโดยตรงที่ทำให้เกิดกลิ่นปาก

ทั้งนี้ เป็นเพราะว่า เชื้อโรคที่ทำให้เกิดกลิ่นปากเป็นเชื้อโรคคนละกลุ่มกับเชื้อโรคที่ทำให้เกิดฟันผุ เชื้อโรคที่ทำให้เกิดกลิ่นปากเป็นกลุ่มที่ไม่ต้องการออกซิเจน ดังนั้นจึงต้องหาที่หลบอยู่ลึกๆ ที่ออกซิเจนเข้าไม่ถึง ถ้ามีแผ่นคราบจุลินทรีย์หนามากๆ เชื้อโรคที่ไม่ใช้ออกซิเจนจึงจะเพิ่มจำนวนได้และผลิตกลิ่นออกมาได้

ดังนั้น แหล่งหลบซ่อนที่ดีสำหรับเชื้อโรคที่ทำให้เกิดกลิ่นปากมี 2 แหล่งหลักๆ คือ ที่โคนลิ้นที่มีร่องลึกๆ อยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อสะสมมากๆ เราจะสังเกตได้ง่ายว่า มีคราบหรือฝ้าสีต่างๆ บนโคนลิ้น แหล่งหลบซ่อนของเชื้อโรคอีกที่หนึ่ง คือ ร่องลึกปริทันต์ในผู้ป่วยที่เป็นโรคปริทันต์อักเสบที่มีการทำลายกระดูกรองรับฟันไปแล้ว ทำให้ร่องลึกมากขึ้น

ในคนที่มีกลิ่นปาก แต่แปรงฟันได้สะอาด และไม่ได้เป็นโรคปริทันต์อักเสบ ก็ให้ลองตรวจดูที่โคนลิ้นว่า มีคราบหรือฝ้าบนลิ้นหรือไม่ ถ้ามีก็แสดงว่ากลิ่นปากนั้นมาจากเชื้อโรคที่ซ่อนอยู่บนโคนลิ้น ดังนั้น ขอแนะนำให้แปรงลิ้นด้วย

ควรแปรงลิ้นวันละครั้งก็เพียงพอ ควรแปรงลิ้นก่อนการแปรงฟัน และไม่ควรใช้ยาสีฟันในการแปรงลิ้นเพื่อลดความรู้สึกที่จะอาเจียน เวลาแปรงให้แลบลิ้นออกมาให้ยาวที่สุด และวางแปรงให้ลึกไปทางโคนลิ้นให้มากที่สุด แปรงจากโคนลิ้นมาที่ปลายลิ้น ขณะที่แปรงลิ้นให้กลั้นหายใจ ลากแปรงหนึ่งครั้ง จะได้คราบบนลิ้นออกมาให้ล้างแปรงด้วยน้ำสะอาด จากนั้นแปรงซ้ำอีกจนเมื่อเห็นว่าไม่มีคราบติดบนที่แปรงลิ้นแล้วจึงหยุดแปรง

สิ่งที่สำคัญที่สุดที่ต้องระวังคือ อย่าแปรงแรงจนเกินไป เพราะอาจเกิดแผลเลือดออกขนาดเล็กที่ลิ้นได้ ซึ่งจะทำให้เกิดกลิ่นปากมากขึ้น

คอลัมน์ เรื่องฟันFunกับทันต จุฬาฯ

โดย ทพ.ธงชัย วชิโรจน์ไพศาล

ภาพ อินเทอร์เน็ต