สยบปัญหา กลิ่นปากสุดสยอง

ไม่ว่าคุณจะหุ่นเริ่ด หน้าเป๊ะแค่ไหน แต่ถ้าปากมีกลิ่นเมื่อไหร่ ความงามก็คงหายวับไปกับตาทันที แต่ทำไม้-ทำไมแปรงฟันจนมั่นใจว่าสะอาดทุกซี่ กลิ่นไม่พึงประสงค์ก็ยังติดแน่นจนหมดความมั่นใจอยู่อีก?

บางคนอาจมองว่ากลิ่นปากเป็นเรื่องเล็กๆ ไม่เจ็บไม่ปวดไม่ใช่โรคร้ายแรงต้องรีบรักษา แต่สำหรับคนที่มีปัญหานี้ Lisa เชื่อว่ากลิ่นปากไม่ใช่ปัญหาจิ๊บๆ แน่นอน

"นอกเหนือจากปัญหาทางกาย เช่น การอักเสบ ที่อาจเป็นต้นเหตุของกลิ่นแล้ว กลิ่นปากยังทำให้คุณบุคลิกภาพไม่ดี สูญเสียความมั่นใจ บางคนก็อาจมีภาวะเครียด" นพ. สรัลชัย เกียรติสุระยานนท์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านโสต ศอ นาสิก กล่าว "และบางทีปัญหานี้ก็อาจส่งผลกระทบถึงหน้าที่การงาน แล้วก็ความสัมพันธ์ระหว่างคุณกับคนใกล้ตัวได้ด้วย"

ต้นตอของของกลิ่นอันร้ายกาจ

สุขภาพของเหงือกและฟันเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดกลิ่นปากก็จริง แต่ก็ไม่ใช่สาเหตุเดียว "กลิ่นปากเป็นก๊าซเหม็นที่เกิดขึ้นในร่างกายและออกมาทางลมหายใจ ต้นตออาจจะมาจากปาก คอ หรือจมูกก็ได้ทั้งนั้น" คุณหมอสรัลชัยอธิบายว่า สาเหตุหลักๆ ที่มักจะทำให้คุณมีกลิ่นปากก็คือ

- ระบบช่องปาก เช่น ฟันผุ เหงือกอักเสบ ตลอดจนการอักเสบในช่องปากอื่นๆ
- ระบบโรคทางคอและจมูก เช่น ไซนัสอักเสบ โพรงจมูกอักเสบ ลำคออักเสบ ทอนซิลอักเสบและนิ่วในต่อมทอนซิล
- ระบบทางเดินอาหาร เช่น ภาวะท้องอืด โรคแผล เรื้อรังในกระเพาะอาหาร และโรคกรดไหลย้อน

แปรงฟันสะอาดแล้ว แต่กลิ่นยังอยู่

หากไปพบทันตแพทย์ตรวจรักษาจนแน่ใจว่าฟันของคุณแข็งแรงดีไม่มีซี่ไหนผุ และไม่มีอาการเหงือกอักเสบแล้ว แต่กลิ่นปากก็ยังไม่ยอมจากไป คุณคงต้องพบคุณหมอผู้เชี่ยวชาญด้านหู คอ จมูก ดูสักหน่อย คุณหมอชี้ว่า "หากไม่ได้มีสาเหตุมาจาก เหงือกและฟัน อาการกลิ่นปากเรื้อรังมักเกิดจากผู้ป่วยมีนิ่วในต่อมทอนซิล (Tonsil Stone) จากการศึกษาในต่างประเทศพบว่านิ่วในต่อมทอนซิลพบได้ประมาณ 6% ของกลุ่มประชากรทั่วไป ส่วนในประเทศไทยยังไม่มีการทำสถิติออกมา แต่ถ้าประเมินคร่าวๆ ก็น่าจะไม่ต่ำกว่า 4-5 ล้านคน"

นิ่วทอนซิล เม็ดเล็กๆ แต่กลิ่นแรงมาก

การจะตรวจพบนิ่วในต่อมทอนซิลนั้นบางครั้งต้องใช้เครื่องมือในการตรวจละเอียดโดยแพทย์เฉพาะทาง หู คอ จมูก แต่บางครั้งแค่คุณอ้าปากขึ้นมาก็อาจจะเห็นก้อนสีขาวๆ เหลืองๆ ที่ติดอยู่ตรงต่อมทอนซิลได้ชัดเจน ซึ่งนั่นไม่ใช่เศษอาหาร แต่เป็นก้อนที่เกิดจากการหมักหมมของน้ำลายผสมกับเศษอาหาร เศษเนื้อตายของต่อมทอนซิล และแบคทีเรียที่ไม่ต้องการอากาศ ซึ่งเจ้าแบคทีเรียตัวนี้นี่แหละจะสร้างแก๊สไข่เน่าขึ้นมารอบๆ ก้อนนิ่ว พอลมหายใจผ่านก้อนนี้ออกมา กลิ่นก็เลยเหม็นคลุ้งไปหมด

ใครๆ ก็มีนิ่วทอนซิลได้ทั้งนั้น?

เหตุผลที่เดี๋ยวนี้มีคนเป็นนิ่วในต่อมทอนซิลมากขึ้นเรื่อยๆ ส่วนหนึ่งอาจเป็นเพราะการผ่าตัดต่อมทอนซิลเพื่อรักษาทอนซิลอักเสบน้อยลง ทำให้คนเป็นต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรังกันมากขึ้น และเมื่อเกิดการอักเสบบ่อยๆ ต่อมนี้ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงสภาพ โดยร่องรอบๆ ต่อมที่ปกติมีขนาดเล็กๆ เท่าเข็มหมุดจะขยายใหญ่ขึ้นจนคล้ายถุง ทำให้เศษอาหารและแบคทีเรียเข้าไปสะสมอยู่นั่นเอง นอกจากนี้ยาปฏิชีวนะหลายชนิดที่ใช้ในการรักษาต่อมทอนซิลอักเสบยังทำให้น้ำลายในช่องปากน้อยลงอีกด้วย "แต่ก็ไม่ใช่ว่าทุกคนจะต้องมีนิ่ว ทั้งนี้ทั้งนั้นต้องขึ้นกับภูมิต้านทานของแต่ละคนด้วย" คุณหมออธิบายเพิ่มเติม

ต่อมทอนซิลซ่อมได้ ไม่ต้องตัดทิ้ง

เมื่อต้นตอเกิดจากการที่ต่อมทอนซิลเปลี่ยนสภาพไป หากจะกำจัดปัญหาให้หายขาดก็คงต้องผ่าตัด แต่ด้วยเทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้นจึงไม่จำเป็นต้องตัดทิ้งไปอีกแล้ว

"ต่อมทอนซิลมีหน้าที่ดักเชื้อโรคไม่ให้เข้าสู่ร่างกาย และเปลือกเยื่อหุ้มรอบนอกของต่อมนี้ยังทำให้ผนังด้านข้างลำคอแข็งแรง ช่วยค้ำเพดานอ่อนและลิ้นไก่ หากผ่าตัดต่อมทอลซิลทิ้งไปทั้งหมดอาจจะทำให้นอนกรนและมีการหยุดหายใจขณะหลับตามมาได้"

"วิธีที่ดีและทันสมัยกว่าคือการรักษาด้วยเลเซอร์ โดยผู้ป่วยไม่ต้องตัดทั้งต่อมทอนซิลทิ้งไป แถมยังเสียเลือดน้อย ฟื้นตัวได้เร็ว และนอนค้างที่โรงพยาบาลเพียงแค่หนึ่งคืนเท่านั้น"

จะรักษามั้ย ขึ้นอยู่กับตัวเอง

"ปัญหานี้ไม่ได้เหมือนไส้ติ่งอักเสบ หรือโรคอื่นๆ ที่จำเป็นต้องรีบรักษาไม่อย่างนั้นจะเจ็บจะปวด หรืออาจเป็นอันตรายถึงชีวิต มันคล้ายกับพวกฟันผุ จะรักษามั้ยก็ขึ้นอยู่กับตัวคุณ ถ้าคุณรับได้และไม่คิดว่ากลิ่นเป็นปัญหากับชีวิตก็เป็นการตัดสินใจของคุณเอง" คุณหมอกล่าวทิ้งท้าย

อาการอย่างนี้น่าสงสัย!
คุณอาจจะมีนิ่วที่ต่อมทอนซิลซึ่งเป็นสาเหตุของกลิ่นปากโดยไม่รู้ตัวก็ได้ ลองสังเกตดูหน่อยซิว่า คุณมีอาการเหล่านี้หรือไม่

- ระคายคอ รู้สึกเหมือนมีเสมหะในลำคอต้องกระแอมบ่อยๆ
- ต่อมทอนซิลอักเสบเรื้อรัง
- ถ้าไปออกกำลังกายหนัก หรือพักผ่อนน้อยเมื่อไหร่ จะมีไข้รุมๆ ไม่สบายตัว เจ็บคอนิดหน่อย
- ตรงต่อมทอนซิล และอาจมีอาการอ่อนเพลียสุดๆ

เช็กสิ! คุณมีกลิ่นปากหรือเปล่า?

เชื่อหรือไม่ คนที่มีกลิ่นปากกว่าครึ่งไม่รู้ตัวว่าลมหายใจของตัวเองมีกลิ่น วิธีตรวจสอบคือ

วิธีที่เราใช้กันบ่อยๆ หายใจเข้าให้เต็มที่ ใช้มือป้องปากและจมูกเอาไว้แล้วหายใจออกจากปาก จากนั้นสูดลมหายใจเข้าทางจมูก
บ้วนน้ำลายออกมาแล้วลองดมดู ปกติน้ำลายเป็นสารคัดหลั่งที่สะอาด ถ้ามีกลิ่นแสดงว่ามีการปนเปื้อนของเชื้อโรค และอาจเป็นไปได้ว่าน้ำลายนั่นผ่านนิ่วที่ต่อมทอนซิลออกมา

The Professional
นพ. สรัลชัย เกียรติสุระยานนท์
ENT Specialist, Facial Plastic and Laser Surgeon
ร.พ. พญาไท 3