ขั้นตอนการทำ "ดอกไม้จันทน์" (มีคลิป)

วิธีทำดอกไม้จันทน์ เพื่อใช้ในการประกอบพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช

อุปกรณ์มีดังต่อไปนี้
1. กาว
2. กรรไกร
3. ด้าย
4. กระดาษ/เปลือกข้าวโพด
5. กระดาษแข็ง (แม่แบบกลีบ)
6. ตะเกียบ
7. กระดาษย่นสีดำ

ดอกไม้จันทน์ 1 ดอก จะประกอบไปด้วย 4 ส่วนสำคัญ คือ

1. เกสร
2. กระเปาะหุ้มเกสร
3. กลีบดอก
4. หนวดจันทน์

ส่วนขั้นตอนการทำดอกไม้จันทน์ แบ่งออกเป็น 4 ข้อ ดังต่อไปนี้

เกสรของดอกไม้จันทน์

ให้นำเปลือกข้าวโพดแห้งมาตัดหรือฉีกให้เป็นเส้นยาว มีความกว้างขนาด 0.5 -1 เซนติเมตรโดยประมาณ หลังจากนั้นให้ทำการม้วนบิดเส้นเปลือกข้าวโพดให้เป็นเกลียวทั้งเส้น มัดปมให้อยู่ตรงกลาง ทำแบบนี้ทั้ง 3 เส้น

จากนั้นนำเกสรที่ทำเสร็จเรียบร้อยแล้ว นำปลายทั้งสองด้านจับมาทบกันในลักษณะแบ่งครึ่งปมจะอยู่ด้านบน ทั้ง 3 เส้น พอเสร็จให้นำมามัดส่วนปลายเกสรรวมกันด้วยเส้นด้ายให้แน่นพอประมาณ

กระเปาะหุ้มเกสร

เมื่อได้ตัวเกสรแล้วให้ทำตัวกระเปาะหุ้มเกสร ในขั้นตอนต่อไป ในขั้นตอนนี้นำเอาเปลือกข้าวโพดมาตัดให้เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าเล็กๆ หรือกะพันให้รอบเกสรได้มิด จากนั้นให้นำเปลือกข้าวโพดที่ตัดไว้นำมาหุ้มปิดเกสรไว้ แล้วมัดด้วยด้ายในตำแหน่งเดียวกัน

จากนั้นให้ใช้ตะเกียบหรือนิ้วค่อยๆดันเข้าไปในกระเปาะรอบๆเกสร เพื่อที่จะให้ตัวกระเปาะนั้นโปร่งออกมาเพื่อให้สวยงาม

ส่วนปลายกระเปาะสามารถนำกรรไกรมาตัดให้เป็นรูปฟันปลาได้ แล้วนำตะเกียบมาม้วนดัดอีกครั้งนึง เพื่อให้เกิดความสวยงามและเป็นธรรมชาติมากขึ้น

หนวดจันทน์

สำหรับหนวดจันทน์ ให้นำเปลือกข้าวโพดมาฉีกตามแนวยาวตามชอบ จำนวน 2 เส้น จากนั้นให้ม้วนบิดเป็นเกลียว จากนั้นให้นำมาม้วนดัดรอบตะเกียบมาในลักษณะคล้ายสปริง

กลีบดอก

ในส่วนของกลีบดอกจะประกอบไปด้วย กลีบใหญ่ 3 กลีบ กลีบเล็ก 3 กลีบ วิธีทำเริ่มจากเอาแม่แบบทาบลงบนเปลือกข้าวโพดแห้ง แล้วตัดตามแบบทั้งกลีบเล็กและกลีบใหญ่ อย่างละ 3 กลีบ จากนั้นใช้ตะเกียบม้วนดัดปลายกลีบเบาๆ เพื่อให้กลีบดอกงอเล็กน้อยหรือตามความเหมาะสมสวยงาม ทำแบบนี้ทั้ง 6 กลีบ

การประกอบตัวดอกไม้จันทน์

เมื่อเตรียมส่วนประกอบของตัวดอกเสร็จเรียบร้อยทุกอย่างแล้ว ก็ให้นำกลีบเล็กมาประกอบเข้ากับกระเปาะเกสรดอกไม้จันทน์ทั้ง 3 ด้าน โดยให้ส่วนโค้งคว่ำลง แล้วมัดด้วยด้ายเหมือนเดิม ทำแบบนี้ทีละกลีบ ในตำแหน่งเดียวกัน ข้อควรระวังควรมัดกลีบแรกให้มั่นคงเพราะจะได้ไม่ทำให้กลีบอื่นๆล้มตามมา

เมื่อทำกลีบเล็กครบ 3 กลีบเเล้ว ก็ต่อด้วยการทำกลีบใหญ่ โดยให้นำมาวางสับหว่างกัน เเล้วก็มัดด้วยด้ายเหมือนเดิมในตำแหน่งเดียวกัน

จากนั้นให้นำหนวดจันทน์ที่เตรียมเอาไว้ นำมามัดติดกับตัวดอก เมื่อประกอบทุกอย่างเข้าด้วยกันหมดแล้ว ให้ตัดก้านดอกให้เสมอกัน ซึ่งให้ทิ้งความยาวจากฐานดอกประมาณนิ้วครึ่งถึงสองนิ้ว หรือแล้วแต่ความเหมาะสม จากนั้นให้พันด้วยกระดาษย่นสีดำที่ก้านดอก และทากาวเล็กน้อยที่หัวท้ายของกระดาษย่นก็เป็นอันเสร็จขั้นตอน

 คลิปขั้นตอนการทำดอกไม้จันทน์