สวยหรือสยอง? ศิลปินญี่ปุ่นจำลองห้องจิ๋วของผู้ที่เสียชีวิตอย่างโดดเดี่ยว

คุณมิยุ โคจิมะ (อายุ 27 ปี) เคยทำงานให้กับบริษัทรับจ้างทำความสะอาดห้องสำหรับผู้ที่เสียชีวิตอย่างโดดเดี่ยว หรือที่เรียกในภาษาญี่ปุ่นว่า kodokushi (孤独死) ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นต่อเนื่องตั้งแต่ปีค.ศ. 2000 เริ่มจากที่ผู้คนเริ่มใช้ชีวิตคนเดียวเยอะขึ้น พร้อมกันกับจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มสูงขึ้นในประเทศญี่ปุ่น

คุณโคจิม่าใช้เวลาว่างของเธอในการประดิษฐ์ห้องจิ๋ว จำลองห้องที่เธอเคยทำความสะอาด และได้ตีพิมพ์หนังสือของตนเองที่มีชื่อว่า “Toki ga Tomatta Heya” หรือที่แปลเป็นภาษาไทยได้ว่า “ห้องที่กาลเวลาหยุดหมุน” โดยในหนังสือมีภาพถ่ายห้องที่เธอจำลองขึ้นมา พร้อมบทความสั้น ๆ ประกอบรูปภาพ ถ่ายทอดความเศร้า ความเหงา และเดียวดาย ที่เธอต้องเจอตลอดการทำงานทั้ง 5 ปี โดยแต่ละปีนั้นเธอเข้าไปทำความสะอาดสิริรวมแล้วกว่า 300 ห้อง

สิ่งสำคัญคือ “ระยะเวลา”

สิ่งหนึ่งที่คุณโคจิม่าพูดถึงไม่ใช่สาเหตุการตายอย่างโดดเดี่ยว แต่กลับเป็นเรื่องช่วงเวลาหลังจากเสียชีวิตจนถึงเวลาที่มีคนพบศพ จริงอยู่ที่ความตายนั้นเป็นสิ่งที่ทุกคนไม่อาจเลี่ยง แต่ระยะเวลาที่กว่าจะมีคนพบศพนั้นได้สะท้อนถึงความโดดเดี่ยวที่เขาเหล่านั้นจำต้องเผชิญได้เป็นอย่างดี พวกเขาต้องขาดการติดต่อจากครอบครัว เพื่อนฝูง หรือ สังคมนานเพียงใด กว่าที่จะมีใครสักคนได้พบร่างที่ไร้ชีวิต

คุณพ่อของเธอและการเสียชีวิตอย่างเดียวดาย

เธอเริ่มต้นทำงานกับบริษัทรับจ้างทำความสะอาด เพราะว่าคุณพ่อของเธอเองก็ได้เผชิญเหตุการณ์นี้เช่นกัน

ฉันหวังว่าฉันจะผูกพันกับคุณพ่อมากกว่านี้

ความเสียใจคือสิ่งที่ทำให้เธอเริ่มต้นทำงานทำความสะอาด และเริ่มจำลองห้องเหล่านี้เพื่อสะท้อนถึงความเศร้าของการเสียชีวิตเพียงลำพัง พร้อมกันยังสื่อถึงความจำเป็นในการสื่อสารและอยู่ร่วมในสังคม การเสียชีวิตอย่างเดียวดายนั้นไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะกับผู้สูงอายุเพียงอย่างเดียว เพราะมันสามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน และมักจะเกิดกับเหล่าผู้คนที่มีความสัมพันธ์ที่ไม่สู้ดีนักภายในครอบครัว จนทำให้เกิดช่องว่างจนไม่อาจขอความช่วยเหลือจากครอบครัวได้

สัตว์เลี้ยงของผู้เสียชีวิต

ตอนหนึ่งในหนังสือ เธอได้กล่าวถึงในกรณีที่ผู้เสียชีวิตมีสัตว์เลี้ยง ซึ่งมักจะพบหลังจากที่ทีมทำความสะอาดได้เข้าไปถึงที่เกิดเหตุ โคจิม่าเล่าว่าเธอรู้สึกช็อคมากที่ส่วนใหญ่คนในครอบครัวของผู้เสียชีวิตปฏิเสธที่จะรับเลี้ยงสัตว์เลี้ยงของพวกเขาต่อ และบางรายถึงกับขอร้องให้การุณยฆาตเสีย ทั้งที่ไม่ว่าจะเป็นมนุษย์หรือสัตว์เดรัจฉาน ต่างก็มีคุณค่าในชีวิตไม่ต่างจากกันเลย

แม้ว่าเธอจะไม่ได้จบสายศิลปะมาโดยตรง หรือใช้อุปกรณ์ที่หวือหวาอะไร แต่เรายังสามารถสังเกตรายละเอียดที่เธอใส่ลงในงานทุกชิ้น ซึ่งงานแต่ละชิ้นเธอใช้เวลาประดิษฐ์ขึ้นมาราว 1 เดือนเลยทีเดียว

ศิลปะนอกจากจะเป็นสิ่งที่แสดงออกถึงความสวยงามแล้ว ยังสามารถสะท้อนความรู้สึกนึกคิดของผู้ประดิษฐ์ชิ้นงาน ผลงานของคุณโคจิม่าแม้จะสวยงาม ละเอียดลออ แต่สิ่งหนึ่งที่สะท้อนในอกคือความเศร้า ทั้งยังสอนให้เราหันกลับไปดูแลความสัมพันธ์ของคนรอบตัวเราให้มากขึ้น เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการตายอย่างโดดเดี่ยวขึ้นกับคนใกล้ตัวของเรา