“เรียนรู้กฎเกณฑ์การอยู่ในสังคม” หลักสำคัญในการเลี้ยงลูกของคนญี่ปุ่น

ในสังคมที่มีระเบียบวินัย สิ่งที่คนญี่ปุ่นปลูกฝังเป็นอันดับแรกให้แก่เด็กในปฐมวัยของชีวิตคือ การรู้จักปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของสังคมและการเรียนรู้ที่จะอยู่ให้มีความสุขในสังคม มาดูวิธีปลูกฝังให้เด็กเรียนรู้กฎระเบียบในการอยู่ในสังคมญี่ปุ่นกันนะคะ

1. ไม่ให้เด็กเล็กต่ำกว่า 2 ขวบเล่นโทรศัพท์มือถือและดูทีวี

ในวัยก่อน 2 ขวบ คุณแม่ญี่ปุ่นส่วนใหญ่ยังไม่ให้เด็กดูทีวีและเล่นโทรศัพท์มือถือ เนื่องจากภาพเคลื่อนที่ในทีวีและในมือถืออาจส่งผลให้เด็กมีอาการสมาธิสั้นเทียม ซึ่งจะทำให้เด็กไม่รู้จักการรอคอย อยู่นิ่งนาน ๆ ไม่ได้ และส่งผลเสียต่อพัฒนาการขั้นต่อไปของชีวิต กล่าวคือ เด็กไม่สามารถนั่งนิ่งในการร่วมกิจกรรมเรียนรู้ต่าง ๆ ได้ การอ่านหนังสือให้ลูกฟังแทนการดูทีวีเป็นวิธีที่ดีในการสร้างสมาธิไปพร้อมกับการสร้างจินตนาการที่กว้างไกลให้แก่ลูก

2. พาลูกไปเล่นที่สวนสาธารณะเป็นประจำ

การไปสวนสาธารณะทำให้เด็ก ๆ ได้มีโอกาสพบปะเพื่อนฝูงทั้งในวัยเดียวและต่างวัย การปล่อยให้เด็กได้เล่นด้วยกันจะเป็นการช่วยเสริมสร้างการเคารพกฎเกณฑ์และเสริมสร้างทักษะทางสังคม ส่งเสริมการเรียนรู้ที่จะแก้ปัญหาและการอะลุ่มอล่วยเมื่อเพื่อนสร้างความไม่พอใจให้ ตลอดจนเป็นการเสริมสร้างการออกกำลังกายและการสร้างกล้ามเนื้อที่แข็งแรง

3. พาไปศูนย์การเรียนรู้และสถานที่จัดกิจกรรมให้แก่เด็ก

ในญี่ปุ่นมีสถานที่หลายแห่ง เช่น ห้องสมุด จิโดคัง และคลับต่าง ๆ ที่จัดกิจกรรมให้เด็กได้เข้าร่วมอย่างสม่ำเสมอทุกอาทิตย์ ในกิจกรรมนั้นมีทั้งการอ่านหนังสือให้ฟังและให้เด็กมีโอกาสได้ทำกิจกรรมร่วมกัน ซึ่งทุกกิจกรรมนั้นมักจะแฝงไปด้วยการเสริมสร้างพัฒนาการทางสมองและทางสังคมให้แก่เด็ก โดยสถานที่ดังกล่าวไม่คิดค่าบริการ ทำให้คุณแม่พาลูกไปทำกิจกรรมได้อย่างง่ายดาย

4. ไม่ให้เด็กเล่นมือถือหรือเล่นเกมเมื่อรับประทานอาหารนอกบ้าน

คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ไม่ให้ลูกเล่นเกมหรือดูยูทูบในขณะรับประทานอาหารนอกบ้าน เมื่อไปกินอาหารก็กินให้เสร็จ เมื่อเสร็จแล้วก็ไปทำกิจกรรมอื่นต่อไป คนญี่ปุ่นมีวิธีการสอนลูกให้รู้สึกเอาใจเขามาใส่ใจเราว่า คนที่มาร้านอาหารเขาต้องการกินอาหารอย่างอร่อยและมีความสุข เสียงดังจะไปรบกวนความสุขของคนที่อยู่โต๊ะข้าง ๆ ได้

5. มีข้อตกลงทุกครั้งเมื่อต้องพาเด็กเล็กรวมถึงนักเรียนออกนอกสถานที่

เมื่อต้องนำเด็กเล็กหรือนักเรียนออกสถานที่ผู้ปกครองและคุณครูมักจะมีข้อตกลงก่อนออกนอกสถานที่เสมอ เช่น หากไปห้องสมุดก็ไม่ส่งเสียงดังรบกวนบุคคลอื่น หากไปทัศนศึกษาก็ไม่ส่งเสียงดังหรือวิ่งเล่นจนสร้างความรำคาญให้แก่ผู้อื่น ให้เดินเรียงแถวอย่างเป็นระเบียบ และไม่แตะต้องหรือทำลายสิ่งของที่เป็นของสาธารณะ เป็นต้น

6. คอยฝึกสอนให้เด็กรู้จักเอาใจเขามาใส่ใจเรา

หนึ่งในหลักสำคัญของการสอนให้เด็กอยู่ในกฎเกณฑ์ของสังคมคือ การเอาใจเขามาใส่ใจเรา ไม่ชอบเสียงดังก็ไม่ส่งเสียงดังรบกวนผู้อื่น ไม่ชอบให้ใครมาแตะต้องของส่วนตัวก็ไม่ไปยุ่งของส่วนตัวของคนอื่น ไม่ชอบให้ใครมาว่าตนเองก็ไม่ไปว่าร้ายคนอื่นก่อน เป็นต้น

7. พ่อแม่ปฏิบัติเป็นตัวอย่าง

สิ่งสำคัญเหนืออื่นใดคือพ่อแม่ต้องเป็นตัวอย่างที่ดีในการปฏิบัติตัวให้เด็กเคารพกฎเกณฑ์ของสังคม เหนือคำพูดมากมายก็คือตัวอย่างที่ดีจากพ่อแม่ที่จะทำให้เด็กจดจำและนำไปปฏิบัตินั่นเอง

หลายคนคงคิดว่าการอยู่ในกรอบระเบียบวินัยตามกฎเกณฑ์ของสังคมมากเกินไปนั้นทำให้อึดอัด ทำอะไรไม่ได้ดังใจ แต่เมื่อเลี้ยงลูกสองคนอยู่ในโตเกียวนานกว่าสิบปี ผู้เขียนพบว่าการสอนให้เด็กรู้จักปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของสังคมเป็นเรื่องดีที่ทำให้คนอื่นไม่มาตำหนิติเตียนเรา ทำให้การดำรงชีวิตในสังคมง่ายและปลอดภัย ซึ่งนอกจากจะทำให้เราสบายใจแล้วยังทำให้สังคมมีความสงบและมีแนวทางการพัฒนาไปในทางที่ดีด้วย

ปัจจุบันสังคมมีการแข่งขันทางการศึกษาสูงขึ้น พ่อแม่จำนวนไม่น้อยเน้นการสร้างลูกที่เก่งจนละเลยการเสริมสร้างทักษะทางสังคมให้แก่เด็ก ส่งผลให้คนญี่ปุ่นจำนวนไม่น้อยมีพฤติกรรมที่ไม่ค่อยเคารพกฎเกณฑ์ทางสังคมรวมทั้งมีพฤติกรรมการหลีกเลี่ยงสังคมมากขึ้นจนน่าตกใจเหมือนกัน คนเป็นพ่อเป็นแม่จึงต้องไม่ลืมความสำคัญของการปลูกฝังลูกให้เรียนรู้กฎเกณฑ์การอยู่ในสังคมเพื่ออนาคตที่ดีของทั้งเด็กและสังคมโดยรวมด้วยนะคะ