“การถวิลหาอดีต” ใช่ว่าต้องมีแต่ความเจ็บปวด!

การหวนรำลึกถึงความหลังหรือความทรงจำในอดีต ล้วนเป็นประสบการณ์ที่สามารถเกิดขึ้นได้กับคนเราทุกคน ยิ่งผ่านประสบการณ์ชีวิตมามาก ก็ยิ่งมีคลังความทรงจำในเรื่องเก่า ๆ มากขึ้นตามไปด้วย

แต่การถวิลหาอดีตที่หลายคนมักใช้คำว่า Nostalgia นั้น บ่อยครั้งมักจะแฝงไปด้วย “ความเจ็บปวด” ภายในจิตใจ ซึ่งไปพ้องกับความหมายที่ซ่อนอยู่ในรากศัพท์ของคำศัพท์นี้ด้วยเหมือนกัน

Nostalgia มีรากศัพท์มาจากภาษากรีก โดยเป็นการสมาสคำกันระหว่าง “nóstos” (การกลับบ้าน) กับคำว่า “álgos” (ความเจ็บปวด) หากแปลตรงตัวก็จะหมายถึงความเจ็บปวดจากความรู้สึกคิดถึงบ้านนั่นเอง

ทำไมเราชอบหวนนึกถึงอดีต?

จากผลการศึกษาของมหาวิทยาลัย University of Southampton ของอังกฤษพบว่าความรู้สึกคิดถึงอดีตนั้น เป็นการตอบสนองภายในจิตใจที่เกิดขึ้นจาก “ความเปลี่ยนแปลง” ต่าง ๆ เมื่อเกิดสถานการณ์ใดกับตัวเอง อาทิ การสูญเสียเพื่อน, การย้ายที่อยู่, การที่ต้องปรับตัวกับสิ่งใหม่ ๆ ที่ไม่คุ้นเคย

แต่ความรู้สึกที่เกิดขึ้นนั้น ไม่ได้หมายความว่าต้องการให้เกิดการเปลี่ยนแปลงใด ๆ เพื่อจะได้ย้อนกลับไปเป็นเช่นในอดีต แค่ได้นึกถึงในบางเวลาก็เพียงพอแล้ว Nostalgia จึงไม่ได้เป็นอารมณ์หรือความรู้สึกเสียใจต่อเหตุการณ์ในอดีต เพราะไม่สามารถย้อนเวลากลับไปได้

ถวิลหาอดีตใช่ว่าต้องดำดิ่ง!

แม้ว่าการนึกถึงอดีตอาจทำให้อารมณ์ดำดิ่งได้ เพราะส่วนใหญ่มักจะเกิดขึ้นในช่วงที่กำลังรู้สึกเศร้ามากกว่าอยู่ในอารมณ์ที่มีความสุข แต่ผลการศึกษาโดย David Newman นักจิตวิทยาแห่งมหาวิทยาลัย University of Southern California และทีมงาน พบว่าการที่กำลังอยู่ในอารมณ์ที่เศร้าหมองหรือกำลังรู้สึกแย่ ๆ นั้น การได้หวนรำลึกถึงสิ่งต่าง ๆ ในอดีตสามารถกระตุ้นอารมณ์ให้ดีขึ้นได้

นอกจากนี้ ยังพบด้วยว่าคนเรามักจะเกิดความรู้สึกโหยหาอดีตเมื่อพวกเขาได้อยู่กับครอบครัวและเพื่อนฝูง หรือตอนที่รับประทานอาหารแบบที่ไม่เร่งรีบเหมือนอย่างตอนอยู่ที่ทำงานหรือที่สถาบันศึกษา และเหตุที่เป็นเช่นนี้เพราะว่าครอบครัว เพื่อนฝูง และวงสนทนาในโต๊ะอาหารนั้น ล้วนเป็นปัจจัยที่เอื้อต่อการหวนรำลึกถึงสิ่งต่าง ๆ ที่มีประสบการณ์ร่วมกันในอดีต ซึ่งมักจะเป็นเรื่องราว ๆ ดีที่เคยได้ใช้เวลาร่วมกันนั่นเอง