สร้างวงล้อสุ่ม
ปฏิทิน 2567อ่านเปลี่ยนโลก ที่ “ห้องสมุดคณะก้าวหน้า”
Highlight
- ห้องสมุดคณะก้าวหน้า เป็นส่วนหนึ่งของปีกงานด้านความคิดของคณะก้าวหน้า จัดตั้งขึ้นเพื่อให้บริการยืมหนังสือฟรี เพื่อกระจายหนังสือที่มีคุณภาพและส่งเสริมคุณค่าประชาธิปไตยไปยังประชาชนในวงกว้าง
- แนวคิดหลักของห้องสมุดคณะก้าวหน้า คือ “อ่านเปลี่ยนโลก” เพราะการอ่านจะสร้างความคิดและแรงบันดาลใจในการเปลี่ยนแปลงสังคมได้ ดังที่เคยเกิดขึ้นหลายครั้งในประวัติศาสตร์
- การอ่านไม่ควรเป็นวาระแห่งชาติ แต่ควรเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวัน ซึ่งหากหนังสือมีราคาถูกลงและสามารถเข้าถึงได้ง่าย วิถีชีวิตนั้นจะเกิดขึ้น
สำหรับคนรุ่นใหม่ในยุคนี้ หนังสือกลับมามีบทบาทสำคัญอย่างเห็นได้ชัด เนื่องจากความตื่นตัวในเรื่องการเมืองและสังคม หนังสือที่มีเนื้อหาจริงจังเกี่ยวกับการเมือง ประวัติศาสตร์และสังคม ที่แตกต่างจากความรู้ในตำราเรียนกลายเป็นหนังสือขายดีในช่วง 2 – 3 ปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ตาม ปัญหาหนึ่งที่เหล่าหนอนหนังสือต้องประสบพบเจอ คือราคาหนังสือที่สูงมาก หนังสือบางเล่มหายาก ขณะที่ไม่ใช่ห้องสมุดทุกที่ที่จะให้บริการหนังสือที่มีคุณภาพอย่างครบถ้วนรอบด้าน ปัญหาเหล่านี้จึงเป็นจุดเริ่มต้นให้ “คณะก้าวหน้า” ริเริ่มการจัดตั้ง “ห้องสมุดคณะก้าวหน้า” ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของปีกงานด้านความคิดของคณะก้าวหน้า ในการเผยแพร่ความรู้และแนวคิดที่ส่งเสริมประชาธิปไตยไปสู่ประชาชนในวงกว้าง
ช่อ พรรณิการ์ วานิช กรรมการบริหารคณะก้าวหน้า
ห้องสมุดคณะก้าวหน้า
ช่อ - พรรณิการ์ วานิช กรรมการบริหารคณะก้าวหน้า เล่าให้ Sanook ฟังว่า Common School ของคณะก้าวหน้านั้นมีรูปแบบงานที่หลากหลาย ตั้งแต่การจัดค่ายเยาวชน คลาสเรียนออนไลน์โดยนักวิชาการหลากหลายสาขา รวมถึงห้องสมุดคณะก้าวหน้า หรือ Common Library ที่เกิดขึ้นจากหลักการที่ง่ายที่สุดคือ “การให้ยืมหนังสือฟรี” เพื่อแก้ปัญหาหนังสือราคาแพงและหนังสือหายาก ซึ่งจะนำไปสู่การสร้างวัฒนธรรมการอ่านในสังคมไทยในที่สุด
ห้องสมุดคณะก้าวหน้า จัดตั้งขึ้นเมื่อราว 1 ปีก่อน ด้วยหนังสือประมาณ 20 ปก ปกละประมาณ 10 – 20 เล่ม แบ่งเป็นหมวดหมู่นวนิยาย หมวดหมู่ประวัติศาสตร์ หมวดหมู่เศรษฐกิจ การเมือง สังคม ซึ่งทางคณะก้าวหน้าก็พยายามจัดหาหนังสือให้สมดุล ครอบคลุม หลากหลาย และที่สำคัญก็คือ หนังสือเหล่านั้นต้องส่งเสริมคุณค่าประชาธิปไตย และเป็นความรู้ที่หาไม่ได้จากในตำราเรียน โดยเป็นมุมเล็กๆ บริเวณชั้นล่างของสำนักงานคณะก้าวหน้า ย่านรามคำแหง
“หลักๆ ก็คือ เราพยายามนำเสนอในสิ่งที่ระบบการศึกษาไทยพยายามปิดกั้นคนจากมัน และเราก็พยายามที่จะนำเสนอให้คนได้รับรู้ข้อมูลที่ครบถ้วนรอบด้านมากยิ่งขึ้น” ช่อกล่าว
นอกจากการเปิดพื้นที่ให้คนทั่วไปเข้ามาใช้บริการอ่านหนังสือแล้ว ห้องสมุดคณะก้าวหน้ายังมีบริการส่งหนังสือทางไปรษณีย์ให้กับนักอ่านที่อยู่ต่างจังหวัด เพียงลงทะเบียนผ่านเว็บไซต์ ซึ่งส่งผลดีมากในสถานการณ์โควิด-19
“ตอนนี้ผ่านไป 1 ปี ห้องสมุดเราขายดิบขายดี เนื่องจากว่ามันมาเกิดในช่วงโควิดพอดีด้วย ผลกระทบในทางลบก็คือ ห้องสมุดเราไม่ใช่ห้องสมุดออนไลน์ มันเป็นหนังสือเล่มๆ เราก็อยากให้มีคนเข้ามาใช้ห้องสมุดจริงๆ มานั่งอ่านด้วยหรือว่ามายืมด้วยตัวเอง แต่พอโควิดปุ๊บ ช่วงที่ปิดเมือง ห้องสมุดก็เปิดไม่ได้อยู่แล้ว เราก็เลยใช้วิธียืมคืนทางไปรษณีย์ ทำไปทำมา เวิร์ก ทุกคนก็เลยยืมคืนกันทางไปรษณีย์อย่างสนุกสนานมาก”
ช่อเล่าว่า ปัจจุบันนี้ ห้องสมุดคณะก้าวหน้ามีหนังสืออยู่เกือบ 100 ปก หรือประมาณ 1,000 เล่ม ซึ่งถือว่าเป็นตัวเลขที่ใช้ได้สำหรับการเติบโตของห้องสมุดแห่งนี้ และสิ่งที่คณะก้าวหน้าภูมิใจมากก็คือ ห้องสมุดของพวกเขามีลูกค้าอยู่ครบ 77 จังหวัด ซึ่งช่อมองว่าเป็นความสำเร็จในการกระจายหนังสือที่มีคุณภาพไปสู่คนจำนวนมากได้
“การเข้าถึงหนังสือฟรี เพราะว่าเราให้ยืมฟรี ถึงเราจะส่งไปให้ที่บ้านแล้วคุณก็ส่งกลับมา แต่คุณไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใดๆ เลย ก็คือแก้ปัญหาที่หนึ่งไปแล้ว คือเรื่องของการเข้าไม่ถึงหนังสือเพราะว่ามันแพงหรือหายาก สองก็คือการคัดเลือกหนังสือให้แล้วในระดับหนึ่ง เรามีแคตตาล็อก อย่างตอนนี้ก็มีเกือบ 100 ปก ก็เอาเป็นว่านี่แหละ 100 หนังสือดีที่คณะก้าวหน้าคิดว่าคนไทยควรอ่าน” ช่อกล่าว
อ่านเปลี่ยนโลก
นอกจากการให้ยืมหนังสือฟรีแล้ว แนวคิดหนึ่งที่น่าสนใจของห้องสมุดคณะก้าวหน้า คือ “อ่านเปลี่ยนโลก” ซึ่งช่อกล่าวถึงที่มาของแนวคิดนี้ว่า
“การอ่านคือการทำให้เกิดความคิดใหม่ขึ้นมา การอ่านทำให้คนมีทัศนคติ มีความเชื่อ มีแรงบันดาลใจ เกิดอุดมการณ์ เกิดความรู้สึกที่จะขับเคลื่อน เราเชื่อว่ามนุษย์จะเป็นมนุษย์ขึ้นมาได้ มันก็เกิดจากความคิด อุดมการณ์ ความเชื่อที่มันขับเคลื่อนคนไปข้างหน้า ถ้าเราไม่หาอะไรเติมเข้าไปเลย คุณจะเกิดสัมโพธิญาณ เกิดความคิดขึ้นมาด้วยตัวเอง เป็นเรื่องยากมาก คุณก็ต้องหามาเติม การหามาเติมคุณหาได้จากอะไร คุณหาได้จากการอ่าน”
นอกจากนี้ เธอยังยกตัวอย่างการปฏิวัติครั้งสำคัญของโลกอย่างการเติบโตของลัทธิสังคมนิยม ซึ่งเกิดขึ้นจากการอ่าน
“การปฏิวัติเริ่มขึ้นจากการอ่านนะ เชื่อไหม ในทุกๆ การปฏิวัติ จริงๆ แล้ว การเคลื่อนไหวทางการเมืองครั้งใหญ่ที่สุดของโลก ก็ต้องยอมรับว่าคือการเติบโตของลัทธิสังคมนิยม แล้วสังคมนิยมจะทำให้เกิดการปฏิวัติทั่วโลกได้อย่างไรถ้าคุณไม่มีหนังสือ ถ้าคุณไม่ได้อ่านมาร์กซ์ ถ้าคุณไม่ได้อ่าน Communist Manifesto มันมีหนังสือหลายๆ เล่มที่มันส่งผล มันมีอิทธิพลต่อโลก ไบเบิล อัลกุรอาน ทั้งสงครามและสันติภาพเกิดขึ้นจาก 2 เล่มนี้นะ” ช่อกล่าว
เมื่อการอ่านมีอิทธิพลอย่างมากต่อการเปลี่ยนแปลงสังคม ควรหรือไม่ที่จะมีการบรรจุเรื่องการอ่านให้เป็นวาระแห่งชาติ ช่อตอบว่า การอ่านหนังสือไม่ใช่เรื่องที่รัฐบาลต้องออกคำสั่งให้อ่าน แต่หนังสือควรจะเป็นสิ่งสามัญที่มีอยู่ทุกบ้าน ซึ่งหากหนังสือมีราคาถูกลงและเข้าถึงได้ง่ายมากพอ การอ่านหนังสือในฐานะส่วนหนึ่งของชีวิตประจำวันจะเกิดขึ้นเอง
“อย่าทำให้มันเป็นวาระแห่งชาติ ทำให้มันเหมือนการกินข้าวน่ะ การกินข้าว 3 มื้อไม่ต้องเป็นวาระแห่งชาติฉันใด การอ่านหนังสือทุกวันก็ไม่ต้องเป็นวาระแห่งชาติฉันนั้น” ช่อกล่าวทิ้งท้าย
สำหรับคนรักการอ่านที่อยากจะเป็นส่วนหนึ่งในการอ่านเปลี่ยนโลก สามารถเข้าไปลงทะเบียนยืมหนังสือได้ที่เว็บไซต์คณะก้าวหน้า
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
