“ซอยจุ๊” ไม่ใช่แค่อาหารแต่เป็นตัวตนของคนอีสานทั่วประเทศ

“ซอยจุ๊” เมนูเด็ดที่อยู่ดีๆก็ฮิตไปทั้งโซเชียล ใครเป็นสายยูทูบเบอร์ต้องมีรีวิวให้เห็นผ่านๆกันบ้างล่ะ หลายคนที่ได้ลิ้มลองรสชาติต่างก็ถวิลหาอยากทานอีกสักครั้ง แถมยังเป็นอาหารที่ราคาไม่แพงหาได้ตามร้านอาหารอีสานทั่วไป แต่ใครจะรู้หรือไม่ว่าเมนูซอยจุ๊นี้เป็นเมนูพื้นบ้านที่สามารถสะท้อนวัฒนธรรมของภาคอีสานได้เป็นอย่างดี วันนี้เราจะพามารู้จักกับ ”ซอยจุ๊” อาหารสะท้อนวัฒนธรรม

ความเป็นมากับวัฒนธรรมการซอย

คำว่าซอยจุ๊มีความหมายมาจาก “ซอย” ที่แปลว่าหั่น กับ “จุ๊” ที่แปลว่าจิ้ม เพราะฉะนั้นรูปแบบการทานซอยจุ๊ คือ การแล่เนื้อวัวสด ๆ รวมถึงเครื่องในอย่าง ตับ สไบนาง ขอบกระด้ง ให้เป็นชิ้นพอดีคำแล้วจิ้มกับแจ่วขมที่ใส่เครื่องปรุงแบบอีสานไว้อย่างดี และทานแบบสด ๆ เลยโดยไม่ผ่านการปรุงให้สุก

แจ่วขมที่เป็นน้ำจิ้มทำมาจาก พริกป่น น้ำปลา ผงชูรส ข้าวคั่ว ต้นหอม ผักชี แต่ที่ขาดไม่ได้เลย คือ ดีวัว กับ เพี้ยต้ม ซึ่งส่วนที่ว่านี้คือถุงกับใส้ที่กักเก็บกากอาหารก่อนที่วัวจะโดนเชือด แต่ก็เป็นส่วนสำคัญที่ทำให้แจ่วมีรสชาติ ”ขม” แต่ขมที่ว่านี้เป็นขมที่ดี เมื่อทานคู่กับเนื้อวัวแล้วจะสามารถตัดกลิ่นคาวของเนื้อได้อย่างละมุนละไม

ซอยจุ๊ที่อร่อยจะนิยมใช้เนื้อส่วนสันใน ส่วนขาลาย ตลอดจนเนื้อน่องลาย เพราะ เป็นส่วนที่นุ่มสามารถเคี้ยวได้ง่าย ซึ่งหากเป็นตามแบบที่คนท้องถิ่นจะนิยมใช้เนื้อวัวที่เลี้ยงเอง หรือ วัวธรรมชาติ มากกว่าการซื้อตามร้าน เนื่องจากจะให้ความสำคัญกับความสดใหม่เป็นพิเศษ ในส่วนของเครื่องในของเมนูซอยจุ๊จะนิยมใช้ตับวัว ผ้าขี้ริ้ว ขอบกระด้งหรือคันแทนา เลือดวัว ตลอดจนสไบนาง มีผักเหนาะก็ทานคู่กันได้อย่างลงตัว

ซอยจุ๊สะท้อนวัฒนธรรม

ซอยจุ๊มีที่มาจากภาคอีสาน เป็นเมนูที่สะท้อนวัฒนธรรมของภาคอีสานทั้งวิถีชีวิตและเรื่องการกินได้เป็นอย่างเด่นชัด เนื่องจากทางภาคอีสานนิยมเลี้ยงวัวกันเป็นจำนวนมาก อีกทั้งวัวเป็นสัตว์ใหญ่ ล้มวัวเพียงตัวเดียวก็สามารถกินได้ทั้งหมู่บ้าน จึงนิยมล้มวัวเพื่อเลี้ยงกันในงานสังสรรค์ งานบุญ งานศพ รวมถึงการแล่เนื้อสด ๆ เพื่อแจกจ่ายด้วยไมตรีที่มีแก่กัน รวมถึงจำหน่ายเอากำไรเล็ก ๆ น้อย ๆ อีกด้วย

แต่มีเนื้อสดๆ มีน้ำจิ้มแซ่บๆแล้ว ที่ขาดไม่ได้เลย คือ ”เหล้าขาว” ที่เป็นสุราคู่ใจของชาวอีสาน หากทานซอยจุ๊แล้ว ก็ต้องมีเหล้าขาวไว้ล้างคออยู่ด้วยแน่นอน เป็นการแสดงถึงวัฒนธรรมการดื่มการกินที่มีแทรกอยู่ในอีสานเสมอมา

อันตรายจากการจุ๊

แต่แน่นอนว่าการกินเนื้อดิบย่อมมี ”พยาธิตืดวัว” ปะปนอยู่ในอาหาร แต่เมื่อการกินแบบนี้อยู่คู่กับวัฒนธรรมชาวอีสานมาอย่างยาวนาน ชาวอีสานก็ต้องให้ค่าความสำคัญกับสุขอนามัยด้วย หากไม่ระวังก็อาจมีความเสี่ยงจากพยาธิทำก่อให้เกิดหลายๆโรคตามมา เช่น ไข้หูดับ ท้องร่วงเรื้อรัง ปวดท้อง ปวดกล้ามเนื้อได้

หากใครที่อยากลิ้มลองรสชาติของซอยจุ๊ แต่เกิดความกังวลกลัวว่าจะเป็นอันตรายต่อสุขภาพร่างกาย วิธีง่ายๆ คือ การเลือกเนื้อวัวจากฟาร์มที่สามารถทานดิบได้โดยเฉพาะ เพราะ วัวที่ถูกเลี้ยงดูในฟาร์มประเภทนี้จะได้รับการดูแลที่ถูกสุขลักษณะ รวมไปถึงกระบวนการแล่เนื้อจนถึงการขนส่ง ไร้การปนเปื้อนของแบคทีเรีย

ซอยจุ๊เป็นอาหารที่อยู่คู่ชาวอีสานมาอย่างยาวนาน เคยถูกมองว่าเป็นเมนูเปิบพิสดารมาก่อน แต่จนมาถึง ณ ยุคปัจจุบันนี้ที่ชื่อเสียงของซอยจุ๊ดังไกลไปทั่วประเทศ กลายเป็นหนึ่งในเมนูอาหารเลิศรสที่สามารถรับประทานแบบดิบ ๆ ได้ไม่ต่างอะไรจาก แซลมอน หรือ ปลาหมึก จากญี่ปุ่น เกาหลี เลยทีเดียว หวังว่าหากได้รับการสนับสนุนที่ดีพอจากภาครัฐ ไม่แน่ว่า”ซอยจุ๊”อาจกลายเป็นเมนูชื่อดังที่กระฉ่อนไปทั่วโลกเลยก็เป็นได้