ไขข้อสงสัย ทำไมคนภาคเหนือเรียกตัวเองว่า คนเมือง มีที่มามาจากไหน?

ทำไมคนเหนือถึงเรียกตัวเองว่า "คนเมือง"? คำนี้ดูเหมือนจะเป็นคำที่ใช้ในชีวิตประจำวันของคนภาคเหนือ แต่เคยสงสัยไหมว่ามันมีที่มาอย่างไร? มันไม่ได้หมายถึง "คนที่อยู่ในเมือง" แบบที่เราคิดในสมัยนี้อย่างเดียว แต่มีความหมายลึกซึ้งกว่านั้นเยอะ!

คนเมือง คือ พลเมืองไทยผู้มีถิ่นกำเนิดในพื้นที่จังหวัดภาคเหนือตอนบนของประเทศไทยหรือที่เดิมเรียกกันว่าอาณาจักรล้านนา ซึ่งมีภาษาพูดเป็นของตนเองที่เรียกว่า “กำเมือง” หรือ “คำเมือง” และมีตัวอักษรเป็นแบบกึ่งเหลี่ยมกึ่งมนอย่างมอญ

ไขข้อสงสัย ทำไมคนเหนือเรียกตัวเองว่า คนเมือง มีที่มามาจากไหน?

ย้อนกลับไปในอดีต ชาวภาคเหนือเคยอาศัยอยู่ในอาณาจักรล้านนา ซึ่งถือว่าเป็นศูนย์กลางของการปกครอง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมในสมัยนั้น "เมือง" ในที่นี้หมายถึงเมืองใหญ่ ๆ อย่างเชียงใหม่ ลำพูน และเมืองอื่น ๆ ที่เป็นจุดศูนย์กลางของอาณาจักร ผู้คนที่อาศัยอยู่ในเมืองเหล่านี้ก็เลยเรียกตัวเองว่า "คนเมือง" เพื่อแยกตัวออกจากกลุ่มชนเผ่าที่อาศัยอยู่ตามภูเขาหรือนอกเมืองไปอีกที

การเรียกตัวเองว่า "คนเมือง" ไม่ได้แค่สื่อถึงการเป็นคนในศูนย์กลางความเจริญเท่านั้น แต่ยังสะท้อนถึงวัฒนธรรม วิถีชีวิต และภาษาเฉพาะตัวที่คนเหนือภูมิใจ ชาวล้านนามีเอกลักษณ์ทั้งในเรื่องภาษา อาหาร และประเพณี ซึ่งยังคงอยู่จนถึงปัจจุบัน ดังนั้น คำว่า "คนเมือง" จึงเป็นการบอกเล่าถึงความเป็นล้านนาอย่างแท้จริง

และแม้ว่าในปัจจุบัน "คนเมือง" อาจฟังดูเหมือนหมายถึงคนที่อยู่ในเมืองใหญ่หรือมีชีวิตที่ทันสมัย แต่สำหรับคนเหนือแล้ว มันคือการบอกถึงรากเหง้าและความภูมิใจในวัฒนธรรมที่ยาวนานและมีเสน่ห์นั่นเอง!

เปิดที่มาคำว่าคน

ทำไมคนเหนือเรียกตัวเองว่า คนเมือง

เมือง

เดเนียล แม็กกิลวารี ในหนังสือ "กึ่งศตวรรษในหมู่ชาวสยามและชาวลาว" (พ.ศ. 2454) เรียกคนล้านนาว่าคนลาว และเรียกภาษาล้านนาว่าภาษาลาว รวมถึงดินแดนล้านนาว่า "ลาว" ด้วย

ส่วนจิตร ภูมิศักดิ์ ในหนังสือ "ความเป็นมาของคำสยาม ไทย, ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ" (พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2519) ระบุว่ากลุ่มชาติพันธุ์ไทเมืองในภาคเหนือ มีรากฐานมาจากบรรพบุรุษไทในตำนานและพงศาวดาร เช่น ตำนานสุวรรณโคมคำ ซึ่งเชื่อมโยงกับชาวไทเหนือ ไทใหญ่ และไทลื้อ ที่อพยพมาตั้งอาณาจักรต่างๆ ในล้านนา จนกลายเป็นอาณาจักรโยนก หิรัญนครเงินยาง และล้านนา อีกทั้งยังระบุด้วยว่า คำว่า "คนเมือง" เกิดขึ้นเพื่อหลีกเลี่ยงการถูกเหยียดจากพม่าและสยาม และเพื่อยืนยันความแตกต่างจากคนลาวฝั่งซ้าย (ลาวล้านช้าง)