ชวนสัมผัสภาวะ ‘Blue Mind’ ภาวะจิตใจผ่อนคลายเมื่ออยู่ใกล้น้ำ

เคยสงสัยไหมว่าทำไมเราถึงรู้สึกสงบทุกครั้งที่ได้ไปทะเล เดินเล่นริมลำธาร ดูปลาว่ายน้ำในพิพิธภัณฑ์ หรือแค่ได้นั่งชิลๆริมทะเลสาบในสวนสาธารณะ? บางคนนั่งมองตู้ปลาที่บ้าน หรือแม้แต่การอาบน้ำนานๆ ก็ช่วยให้รู้สึกสงบได้แล้ว ทำไมถึงเป็นเช่นนั้นล่ะ? ก็เพราะช่วงเวลาที่อยู่ใกล้น้ำมักมอบความรู้สึกเงียบสงบให้กับเราได้อย่างไม่น่าเชื่อน่ะสิ!

สิ่งนี้มีคำอธิบายที่น่าสนใจ นั่นคือทฤษฎีที่เรียกว่า ‘Blue Mind’ มันคือสภาวะทางจิตใจที่เกิดขึ้นเมื่อเราถูกโอบล้อมด้วยน้ำ ไม่ว่าจะอยู่ใกล้น้ำ ลงเล่นในน้ำ หรือแค่ฟังเสียงคลื่นซัดสาดริมฝั่ง ทฤษฎีนี้บอกว่าน้ำมีพลังพิเศษที่สามารถปลอบประโลมสมองของเราให้สงบ เย็นใจ เหมือนตอนที่คุณหย่อนตัวลงในน้ำอุ่นหลังจากเหนื่อยล้ามาทั้งวัน สมองของเราจะเข้าสู่โหมดปลอดโปร่ง มีสมาธิ และสามารถปลดปล่อยจินตนาการได้อย่างเต็มที่

ซึ่งมันตรงกันข้ามกับสภาวะ ‘Red Mind’ สภาวะนี้เป็นเหมือนกับการอยู่ท่ามกลางทะเลเพลิงที่เต็มไปด้วยความเครียด ความวิตกกังวล ความโกรธ และความกลัว ถ้าคิดภาพไม่ออกลองนึกถึงเวลาที่คุณติดอยู่ในรถตอนชั่วโมงเร่งด่วน ทุกอย่างดูเร่งรีบ เสียงแตรรถบีบดัง การจราจรติดขัด เหมือนกับทุกสิ่งรอบตัวกระตุ้นให้จิตใจของเราลุกเป็นไฟและรู้สึกไม่สบายใจตลอดเวลา

ทฤษฎี Blue Mind ได้รับความนิยม จากนักชีววิทยาทางทะเล Dr. Wallace Nichols ผู้ซึ่งอุทิศตนให้กับการวิจัยและอนุรักษ์เต่าทะเลเป็นเวลานาน จากนั้นเขาได้เปลี่ยนความสนใจไปที่การศึกษาความเชื่อมโยงอันลึกซึ้งระหว่างมนุษย์กับน้ำ โดยเฉพาะน้ำและทะเลสีฟ้า

“เราถูกดึงดูดให้ลงน้ำ นั่นเป็นเพราะเราเองก็มาจากน้ำ และมวลร่างกายของเรายังประกอบไปด้วยน้ำถึง 60% ส่วนสมองนั้นก็มีน้ำอยู่ถึง 75%” นิโคลส์เคยกล่าวไว้

ลองนึกภาพดูสิ เรามีส่วนประกอบของน้ำมากขนาดนี้ มันจึงไม่แปลกที่เวลาเราอยู่ใกล้น้ำ ร่างกายและจิตใจจะตอบสนองในทางที่ดีขึ้น

“เมื่อคุณเห็นน้ำ เมื่อคุณได้ยินเสียงน้ำ สมองของคุณจะบอกว่า ‘ที่นี่แหละ คือที่ที่ใช่’ ” นิโคลส์ ได้อธิบายปรากฏการณ์นี้ไว้อย่างลึกซึ้ง

นอกจากนี้นักวิทยาศาสตร์ยังค้นพบว่า บรรยากาศของชายหาด ทะเล หรือแม้แต่กระแสน้ำที่ไหลไปมา ล้วนมีสิ่งที่เรียกว่า ไอออนประจุลบ ในปริมาณสูง ซึ่งเจ้าไอออนประจุลบเหล่านี้เปรียบเสมือนไพ่ลับของธรรมชาติ โดยไอออนเหล่านี้จะทำหน้าที่ให้สมองปล่อย‎ Serotonin ที่ช่วยกระตุ้นอารมณ์ ลดความเครียด และยังช่วยลดระดับ Lactate ในเลือดอีกด้วย นี่คือเหตุผลว่าทำไมเราถึงรู้สึกผ่อนคลายเวลานั่งฟังเสียงคลื่นซัดฝั่ง หรือลงไปว่ายน้ำเล่นในทะเล

นี่ไม่ใช่เรื่องที่เรารู้สึกไปเอง เพราะนักวิจัยที่ศึกษาเกี่ยวกับสมองได้ใช้เทคนิคการถ่ายภาพสมอง เช่น CT, PET และ MRI พบว่าเมื่อเราอยู่ใกล้น้ำ สมองของเราจะปล่อยสาร Dopamine และ Oxytocin ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้เรารู้สึกมีความสุขและเชื่อมต่อกับผู้อื่นได้ดีขึ้น ในขณะที่ระดับฮอร์โมนความเครียดอย่าง Cortisol จะลดลง

และด้วยเหตุผลทั้งหมดนี้ ทำให้เราเชื่อมโยงกลับไปยังจุดเริ่มต้นของบทความนี้ว่า ทำไมเราถึงรู้สึกสงบทุกครั้งที่อยู่ใกล้น้ำ อีกทั้งคนจำนวนมากมักจะได้ไอเดียดีๆ ตอนอยู่ในห้องน้ำ เพราะน้ำที่ไหลเวียนอยู่ในระบบประปานั้นให้ความเย็นสบาย สร้างบรรยากาศที่ผ่อนคลาย และปลุกจินตนาการให้โลดแล่นได้อย่างง่ายดาย จนบางครั้ง ความคิดสร้างสรรค์ก็มาหาเราตอนที่กำลังอาบน้ำอยู่นั่นเอง!