ทำไมเรื่องผีถึงกลายเป็นยานอนหลับชั้นดี เมื่อเราต้องการพักผ่อน

‘คุณกำลังรับชม รับฟัง คลิปหลอนๆจาก THE GHOST RADIO สนับสนุนโดย…. สวัสดีครับพี่แจ๊ก ก่อนอื่นต้องขอกราบสวัสดีพี่แจ็กและชาวแก๊งเดอะโกสต์เตอร์ทุกท่านครับ’

หลายคนคงคุ้นเคยกับประโยคทักทายพร้อมกับซาวด์ประกอบแสนหลอนนี้จากรายการสยองขวัญชื่อดังของประเทศไทย รายการที่ได้รับความนิยมและความไว้วางใจจากผู้ฟังมายาวนาน ให้กลายเป็นเพื่อนรู้ใจที่อยู่เคียงข้างในค่ำคืนที่เงียบเหงา

ทว่าน่าสนใจไม่น้อยที่มีผู้คนจำนวนมากเลือกฟังรายการเล่าเรื่องผีนี้เพื่อที่จะกล่อมให้ตัวเองหลับ

หลายคนใช้เรื่องเล่าต่างๆ ที่ถูกถ่ายทอดจากผู้จัดรายการและนักเล่าเรื่อง เป็นเสมือนยานอนหลับที่จะช่วยกล่อมให้ตนเองเหมือนตกอยู่ในภวังค์ เสียงกระซิบของเรื่องสยองนั้นกลับกลายเป็นบทกล่อม ที่ทำให้ผู้ฟังดื่มด่ำในห้วงฝันหวาน และบางทีอาจลืมไปแล้วว่านี่คือรายการเล่าเรื่องผี

สิ่งที่ชวนให้คิดยิ่งขึ้นคือ การฟังเรื่องเล่าสยองขวัญในตอนกลางคือ มันควรจะปลุกเร้าความกลัวจนนอนไม่หลับไม่ใช่หรือ? แต่ทำไมกลับทำให้หลายคนรู้สึกเคลิ้มง่วงและหลับง่ายกว่าการนอนท่ามกลางความเงียบกันล่ะ?

คำถามทำนองนี้ก็เกิดขึ้นกับผู้ฟังพอดแคสต์ในสหรัฐฯ ด้วยเช่นกัน จากการสำรวจของ Edison Research ในปี 2019 พบว่าผู้ตอบแบบสำรวจมากกว่าครึ่งหนึ่งจากจำนวนเกือบ 6,000 คน เลือกที่จะปล่อยใจหลับใหลด้วยการฟังพอดแคสต์รายการโปรด บทสนทนานุ่มนวล เสียงคุ้นเคยจากผู้จัดรายการ กลายเป็นเสียงกล่อมที่ค่อยๆ พาผู้ฟังล่องลอยเข้าสู่ห้วงนิทรา

เว็บไซต์ Refinery29 ได้นำคำอธิบายจาก ดร.ลินด์ซีย์ บราวนิง (Dr. Lindsay Browning) นักจิตวิทยาคลินิกและผู้เขียนหนังสือ Navigating Sleeplessness ที่พูดถึงการฟังพอดแคสต์ว่า การฟังพอดแคสต์จะช่วยเบี่ยงเบนความสนใจจากสิ่งที่เราคิดหรือเครียดอยู่ในขณะนั้น ทำให้สามารถทิ้งความวิตกกังวลได้ชั่วครู่ นั่นคือเหตุผลที่การฟังพอดแคสต์ในช่วงก่อนนอนมักช่วยให้เราหลับง่ายขึ้น

ลินด์ซีย์ บราวนิง กล่าวต่อว่า การที่เราใช้สมาธิไปกับการจินตนาการถึงรูปร่างหน้าตาของผี หรือจิตนาการถึงเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นในขณะที่ฟังเรื่องเล่าจากรายการผี อาจทำให้เราหลงลืมคำตำหนิจากหัวหน้าหรือปัญหางานที่ค้างคามาตลอดทั้งวัน เมื่อสมองของเราหลุดพ้นจากสิ่งเหล่านี้ ช่วงเวลาของความสงบเงียบนี้จึงกลายเป็นการช่วยให้เราหลับได้ง่ายขึ้น

นอกจากนี้ยังมีอีกหนึ่งเหตุผลที่น่าสนใจ นั่นคือการเล่าของพอดแคสต์มักจะใช้น้ำเสียงที่อบอุ่นและเป็นกันเองเหมือนเพื่อนเล่าให้เพื่อนฟัง ไม่ใช่น้ำเสียงที่ทางการหรือหนักหน่วงจนเกินไป เมื่อเราเคลิ้มหลับตาฟังเรื่องราวเหล่านั้น ร่างกายและจิตใจก็จะค่อยๆ ผ่อนคลายไปตามจังหวะของเสียง จนสมองเริ่มตระหนักว่าช่วงเวลานี้คือช่วงเวลาที่เรากำลังจะเข้าสู่การพักผ่อน

คำถามที่น่าสนใจต่อมาคือ ในโลกของพอดแคสต์ที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นวิทยาศาสตร์ ,จิตวิทยา ,การเมือง ,ธุรกิจ หรือแม้กระทั่งพอดแคสต์ที่เน้นช่วยให้นอนหลับโดยเฉพาะ ทำไม ‘เรื่องผี’ ถึงยังคงเป็นพอดแคสต์ที่ได้รับความนิยมสูงในการฟังก่อนนอน?

คำตอบคือ การเสพสื่อที่เกี่ยวกับเรื่องสยองขวัญสามารถช่วยลดระดับคอร์ติซอล หรือฮอร์โมนความเครียดในร่างกายได้ งานวิจัยชื่อ Pandemic practice : Horror fans and morbidly curious individuals are more psychologically resilient during the COVID-19 pandemic ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Personality and Individual Differences ได้ระบุว่า

ผู้ที่มีความชื่นชอบในเรื่องสยองขวัญจะมีความยืดหยุ่นทางอารมณ์สูงกว่า และมีระดับความเครียดน้อยกว่าผู้ที่ไม่ชอบเรื่องหลอน เนื่องจากความกลัวที่เกิดขึ้นขณะฟังหรือดูเรื่องสยองขวัญจะกระตุ้นให้ร่างกายมีการตอบสนองทางสรีรวิทยา เช่น

การเต้นของหัวใจที่เร็วขึ้น เหงื่อออก หรือการขยายของรูม่านตา จากนั้นร่างกายจะเข้าสู่โหมดการจัดการกับอารมณ์ด้านลบเพื่อรับมือกับความกลัว เมื่อเรื่องราวเหล่านั้นจบลง ร่างกายจะเริ่มกระบวนการสงบสติอารมณ์ หัวใจจะเต้นช้าลงและหยุดการผลิตฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งช่วยให้สมองรู้สึกผ่อนคลาย และพร้อมเข้าสู่สภาวะสงบเงียบในการนอนหลับ

แม้ว่าการฟังพอดแคสต์ก่อนนอนจะมีข้อดีในแง่ของการกล่อมให้เราหลับ แต่ใช่ว่าการเปิดพอดแคสต์ก่อนนอนจะไม่มีข้อเสีย

ผู้เชี่ยวชาญหลายคนแสดงความกังวลว่าการฟังพอดแคสต์ก่อนนอน อาจเป็นกิจวัตรที่ไม่ดีต่อการพักผ่อน เพราะ “เสียง” อาจรบกวนการนอนโดยไม่รู้ตัว ดร.ลินด์ซีย์ บราวนิง ได้อธิบายเพิ่มเติมว่า การเสพสื่อก่อนนอนนั้นไม่ต่างจากการยัดข้อมูลใส่สมอง ซึ่งเป็นการทำให้สมองตื่นตัวอยู่เสมอเพื่อประมวลผลข้อมูลที่ได้รับ

หากเนื้อหาของพอดแคสต์น่าติดตามจนทำให้เราจดจ่อหรือรู้สึกตื่นเต้นเกินไป เรื่องเล่าที่ตั้งใจฟังเพื่อให้เป็นดั่งเสียงขับกล่อม อาจกลายเป็นเหมือนกาแฟดำร้อนๆ ที่กระตุ้นให้เราตื่นเต็มตา สมองยังคงทำงานต่อไป แทนที่จะค่อยๆ ปลดปล่อยตัวเองให้เข้าสู่การพักผ่อน

แม้ว่าการฟังพอดแคสต์ก่อนนอนจะมีทั้งข้อดีและข้อเสีย แต่เชื่อเถอะว่า การผ่อนคลายไปกับการเล่าเรื่องจากรายการผี ย่อมดีกว่าการต้องพึ่งพวกพายานอนหลับอย่างแน่นอน เพราะท้ายที่สุดแล้ว หากการฟังเรื่องราวเหล่านี้ไม่รบกวนการนอนของคุณ มันก็มีประโยชน์มากกว่าการนอนหลับตาในความเงียบเหงานานถึงสองชั่วโมงโดยไม่หลับสักที