อ้วน-ผอม อาจเป็นเพราะ "แบคทีเรีย" ในร่างกาย

เรื่องของรูปร่างที่อ้วน หรือผอม หลักๆ น่าจะมาจากอาหารการกินที่ทาน การเผาผลาญพลังงานในแต่ละวันของแต่ละคน รวมถึงวินัยในการออกกำลังกาย แต่หลายคนอาจไม่ทราบว่ายังมีสิ่งมีชีวิตเล็กๆ ในร่างกายของเราที่เรียกว่า "แบคทีเรีย" เป็นตัวกำหนดรูปร่างของเราได้เช่นกัน หากได้อ่านบทความจาก พญ.ธิดากานต์ รุจิพัฒนกุล (หมอผิง) จะเข้าใจแน่นอนว่าแบคทีเรียที่ว่านี้สำคัญต่อร่างกายอย่างไร และจะทำอย่างไรให้เรามีแบคทีเรียชวนอ้วน ชวนผอม อย่างที่เราต้องการ

 

____________________

เป็นที่ทราบกันดีในปัจจุบันว่า โรคอ้วน เป็นผลลัพธ์จากการสู้รบปรบมือระว่างพันธุกรรมกับการเลือกใช้ชีวิต บางคนได้รับมรดกยีนอ้วนมาจากพ่อแม่ แต่รู้จักเลือกกินแบบคนผอม อยู่แบบคนผอม ก็ดูแลทรวดทรงให้ผอมเพรียวได้ ในขณะที่บางคนไม่มียีนอ้วน แต่อ้วนเพราะทำตัวเองคือ เลือกที่จะกินแบบคนอ้วน อยู่แบบคนอ้วน ก็อ้วนได้แบบไม่ต้องพยายาม

แต่ปัจจัยที่ส่งผลให้เราอ้วนหรือผอมนั้นไม่ได้มีแค่จำนวนแคลอรี่ที่กินเข้าไป หรือเบิร์นออกมา แต่ลึกล้ำซ้ำซ้อนซ่อนเงื่อน ราวกับนิยายสืบสวน ผู้ร้ายคนแล้วคนเล่าถูกเผยโฉมว่ามีส่วนที่จะทำให้เราอ้วนง่ายหรืออ้วนยาก และผู้ร้ายตัวล่าสุดที่ได้รับการกล่าวถึงอย่างมากในช่วง 3-5 ปีที่ผ่านมานี้คือ ประชากรแบคทีเรียตัวน้อยที่อาศัยอยู่ในลำไส้ของพวกเราเอง

ในลำไส้ใหญ่ของพวกเราทุกคน จะมีแบคทีเรียเพื่อนยากที่อาศัยกินอยู่หลับนอน เป็นเพื่อนตัวน้อยในตัวเรา คอยช่วยย่อยอาหาร ดูดซึมสารอาหาร ผลิตวิตามิน ส่งเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน และอื่นๆอีกมากมายหลายหน้าที่ตามประสาเพื่อนที่ดี ประชากรแบคทีเรียเหล่านี้มีหลากหลายสายพันธุ์

สิ่งที่น่าสนใจคือ นักวิจัยพบว่าในลำไส้ของคนอ้วน มีแนวโน้มที่จะมีประชากรแบคทีเรียในตระกูล Firmicutes โดดเด่น เมื่อสืบต่อไปก็พบว่า แบคทีเรีย Firmicutes นี้ มีนิสัยชอบกินไขมัน ยิ่งเรารับประทานอาหารที่มีไขมันสูง รับประทานเส้นใยอาหารน้อย แบคทีเรียตัวอ้วนก็เจริญเติบโตดี ซึ่งแบคทีเรียอ้วนเหล่านี้ จะส่งผลให้เกิดการสร้างสารที่ก่อการอักเสบมากขึ้น กระตุ้นให้ร่างกายกักเก็บไขมันมากขึ้น จึงส่งผลให้คนที่มีแบคทีเรียตัวอ้วนนี้ อ้วนง่ายกว่าคนที่ไม่มีแบคทีเรียตัวอ้วนนี้โดดเด่น

เมื่อมีตัวร้ายก็ต้องมีพระเอก พบว่าในคนผอม จะมีแบคทีเรียหลายหลายสายพันธุ์กว่า และมีแบคทีเรียชวนผอมอีกกลุ่มหนึ่ง ซึ่งได้แก่ Akkermansia muciniphila, Faecalibacterium prausnitzii, Methanobrevibacter smithii and ChristensenellaceaeBacteroidetes โดยพบว่าการรับประทานอาหารที่มีเส้นใยอาหาร และพรีไบโอติกสูง (พรีไบโอติกคืออาหารของเหล่าแบคทีเรียดีในลำไส้) จะช่วยเพิ่มปริมาณประชากรแบคทีเรียช่วยผอมได้

อาหารที่จัดว่าโดดเด่นในการเลี้ยงดูแบคทีเรียช่วยผอมได้แก่ กระเทียม หัวหอม หน่อไม้ฝรั่ง กระเทียมต้น โยเกิร์ต กล้วย เบอรี่ แก้วมังกร และถั่วต่างๆ โดยยิ่งกินให้หลากหลาย ก็จะยิ่งกระตุ้นแบคทีเรียให้หลายหลาก

สรุปเป็นสมการง่ายๆคือ 
กินอาหารไขมันสูงเส้นใยอาหารต่ำ -> แบคทีเรียอ้วนเติบโตดี -> อ้วน
กินอาหารเส้นใยอาหารสูงและหลากหลาย -> แบคทีเรียผอมเจริญเติบโตดี -> ผอม

หมอพูดเสมอว่า “ผอมได้ไม่ต้องอด” และ “เลิกลดแล้วจะผอม” เพราะจริงๆแล้ว การลดน้ำหนักไม่ใช่การอดอาหาร หรือการลดให้รู้สึกอดๆอยากๆ หากแต่อยู่ที่การเลือกรับประทานอาหารแบบคนผอม อยู่แบบคนผอม นอนแบบคนผอม รวมถึงเลือกรับประทานอาหารที่ช่วยเลี้ยงดูแบคทีเรียช่วยผอมให้เจริญเติบโต ต่อไปนี้ ก่อนจะหยิบจับอาหารเข้าปาก ลองถามตัวเองสักนิดนะคะ ว่าเรากำลังให้อาหารแบคทีเรียอ้วน หรือแบคทีเรียผอมอยู่?

____________________