กลั้นอุจจาระบ่อยๆ อันตรายต่อร่างกายมากแค่ไหน?
ชีวิตคนเมืองอย่างเรา นอกจากจะต้องเสียเวลาไปบนท้องถนนโดยไม่จำเป็นแล้ว แค่รถไม่ขยับก็เครียดจะแย่ แต่ถ้ารถติดแล้วยังปวดอุจจาระด้วยแล้วล่ะก็ ณ วินาทีนั้นไม่ว่าจะต้องจ่ายเงินเท่าไรก็ยอม ขอแค่ได้ปลดปล่อยความทุกข์นั้นออกมาอย่างเต็มที่ แต่ในโลกแห่งความเป็นจริงอาจใจร้ายกับคุณมากกว่านั้น ไม่ว่าคุณจะรวยล้นฟ้าพร้อมเอาเงินฟาดหน้าคนเป็นฟ่อนๆ แต่คุณก็อาจจะไม่มีโอกาสเนรมิตห้องน้ำขึ้นมาในวินาทีนั้นได้ คุณจึงได้อดทนอดกลั้นจนหน้าดำคร่ำเครียดไปเรื่อยๆ อย่างมีความหวัง และเชื่อไหมว่าเหตุการณ์นี้ไม่ได้เกิดขึ้นกับคนใดคนหนึ่งแค่ครั้งเดียวแน่นอน
อีกสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ชาวเมืองอย่างเราต้องกลั้นอุจจาระโดยไม่จะเป็น เพราะหลายคนไม่ชอบเข้าห้องน้ำสาธารณะ หรืออาจจะเจอห้องน้ำที่ไม่สะอาด เช่น ตามชนบท หรือปั้มน้ำมันต่างๆ จึงพยายามฝืนตัวเองแล้วกลั้นเอาไว้ไปปล่อยทีเดียวที่บ้าน
เราเชื่อว่าหลายคนต้องเคยทำอะไรแบบนี้มาก่อนอย่างน้อยครั้งหนึ่งในชีวิต เพราะเรื่องขับถ่ายเป็นเรื่องใหญ่ แต่หากเรากลั้นอุจจาระครั้งละนิดละหน่อยแบบนี้บ่อยๆ จะส่งผลเสียอย่างไรต่อร่างกายบ้าง?
วิลเลี่ยม ดี. เชย์ ผู้เชี่ยวชาญทางด้านวิทยาทางเดินอาหาร และอายุรศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยมิชิแกน กล่าวว่า ใน 1-2 วัน ลำไส้ใหญ่จะเริ่มบีบตัวเล็กน้อยเพื่อเป็นการเตรียมตัวเริ่มกระบวนการขับถ่ายที่กำลังจะเกิดขึ้นในอนาคตอันใกล้ จากนั้นเมื่ออุจจาระเริ่มเดินทางมาถึงส่วนสุดท้ายของลำไส้ใหญ่ หรือที่เราเรียกว่า เรกทัม (rectrum) ส่วนนั้นของลำไส้จะเริ่มยืดตัว และเส้นประสาทต่างๆ จะเริ่มส่งสัญญาณไปถึงสมองว่า ร่างกายได้เวลาที่จะกำจัดของเสียออกแล้ว
ซาร่าห์ คินซิงเงอร์ นักจิตวิทยาเพื่อสุขภาพ ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคระบบทางเดินอาหารที่ ลอยัลลา เมดิซีน (Loyola Medicine) กล่าวว่า ระบบประสาทลำไส้ในทางเดินอาหารในร่างกายของเราจะทำการสื่อสารกันกับสมองเพื่อควบคุมการย่อยอาหาร “เพราะว่าส่วนต่างๆ เหล่านี้ทำงานด้วยกันอย่างใกล้ชิด ลำไส้ของเราจึงรู้สึกถึงผลกระทบที่เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ที่เกิดขึ้นกับเราได้” เพราะฉะนั้นก็ไม่น่าแปลกใจหากเราจะกลั้นอุจจาระจนเหงื่อแตก หรือขนลุกซู่ไปทั้งตัวได้
สาเหตุของการกระตุ้นการขับถ่ายเป็นไปได้ตั้งแต่กาแฟแก้วแรกที่คุณดื่มในตอนเช้า ไปจนถึงความตื่นเต้นที่ต้องพรีเซนต์งานหน้าห้องประชุมในตอนบ่าย โดยเฉพาะคนที่มีระบบการขับถ่ายที่ผิดปกติ อาจไม่สามารถควบคุมการขับถ่ายของตัวเองได้ดีเหมือนคนปกติทั่วไป จึงอาจได้รับผลกระทบจากการอยู่ในสภาวะเครียด หรือระบบการย่อยอาหารผิดปกติได้
เมื่อรู้จักกับการทำงานของระบบการขับถ่ายแล้ว ก็มาถึงคำถามสำคัญคือ หากเรากลั้นอุจจาระบ่อยๆ จะเกิดผลเสียใดกับร่างกายบ้าง
- อุจจาระไม่เป็นเวลา
หากเรากลั้นอุจจาระในบางเวลา เวลาที่เราตั้งใจจะถ่ายก็จะถูกเลื่อนออกไป ทำให้เราอุจจาระไม่เป็นเวลา และหากเรายังฝืนร่างกายไม่อุจจาระในเวลาที่ควรถ่าย ร่างกายจะเริ่มเข้าใจว่าเราไม่อยากถ่าย เราจะเริ่มรู้สึกอืดอัดกับอุจจาระที่ยังค้างอยู่ในท้อง แต่ร่างกายไม่สามารถขับออกมาได้ เพราะเลยเวลาที่ลำไส้ใหญ่บีบตัวเพื่อเตรียมขับถ่ายไปแล้วนั่นเอง
- ท้องผูก
การกลั้นอุจจาระ เป็นการกลั้นไม่ให้ร่างกายขับของเสียออกมาในเวลาที่เหมาะสม หากกลั้นอุจจาระนานๆ จะทำให้อุจจาระร่นกลับเข้าไปค้างอยู่ในลำไส้ใหญ่ เกิดการทับถมอัดแน่นจนทำให้ครั้งต่อไปที่จะถ่ายมีอาการลำบาก เพราะมีจำนวนของเสียที่ต้องการจะระบายออกมากขึ้น และอัดแน่นจนแข็ง และต่อเนื่องมาจากการขับถ่ายที่ไม่เป็นเวลา จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการท้องผูกได้ แถมการขับถ่ายยังมีกลิ่นรุนแรงกว่าปกติอีกด้วย
- เสี่ยงริดสีดวงทวาร / มะเร็งลำไส้
เมื่อระบบการขับถ่ายเริ่มรวน ทำงานไม่ปกติ หากอุจจาระเป็นก้อนแข็งและบาดปากทวารหนัก หรือทำให้ด้านในของทวารหนักปลิ้นออกมาข้างนอก จนทำให้ถ่ายแล้วมีเลือดออก นี่คือสัญญาณของโรคริดสีดวงทวาร และยังอาจมีความเสี่ยงไปถึงมะเร็งลำไส้ในอนาคตได้เช่นกัน
การขับถ่ายให้เป็นเวลาเป็นสิ่งที่จำเป็น และเราสามารถทำได้ง่ายๆ ด้วยการทานอาหารที่มีกากใยอาหารเยอะๆ และอย่าลืมดื่มน้ำให้มากๆ เพื่อช่วยให้อุจจาระมีความนุ่มตัวมากพอที่จะถ่ายได้สบายๆ จากนั้นให้เลือกช่วงเวลาที่สะดวกที่สุดของวันในการเข้าห้องน้ำเพื่อปลดทุกข์ เลือกเข้าห้องน้ำในเวลาเดิมซ้ำๆ ทุกวัน (ส่วนใหญ่จะแนะนำให้ขับถ่ายในตอนเช้าหลังตื่นนอน) หรือบางคนอาจจะมีการขับถ่ายมากกว่า 1 ครั้งต่อวัน ก็สามารถเลือกเวลาเช้าหลังตื่นนอน และตอนบ่ายก่อนกลับบ้าน เพื่อหลีกเลี่ยงการปวดอุจจาระระหว่างเดินทางได้เช่นกัน
