ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับอาการ "แพ้วัคซีน" ที่ควรรู้ก่อนฉีด
"วัคซีน" สร้างขึ้นมาเพื่อช่วยป้องกันคนเราจากโรคบางอย่าง แต่ถึงจะมีคุณความดีอย่างมากเช่นนี้ วัคซีนก็ยังมีบางด้านที่อาจเป็นอันตรายต่อบางคนได้ นั่นก็คืออาการ แพ้วัคซีน สำหรับผู้ที่กำลังจะไปฉีดวัคซีน ควรศึกษาข้อมูลต่อไปนี้ให้ดี ทั้งในเรื่องของอาการแพ้ ปัจจัยเสี่ยง และการรับมือกับอาการนี้
อาการแพ้วัคซีนเป็นอย่างไร
อาการแพ้วัคซีนอาจมีทั้งอาการแพ้ที่ไม่รุนแรง อันได้แก่
- เป็นไข้
- เจ็บปวด
- บวมแดงบริเวณที่ได้รับการฉีดยา
- มีผื่นขึ้นตามตัว
และอาการแพ้อย่างรุนแรง ซึ่งมักจะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วภายในไม่กี่นาที หรือภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังจากได้รับวัคซีน เป็นสัญญาณของอาการแพ้ชนิดรุนแรง (Anaphylaxis) หากมีอาการดังต่อไปนี้ ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที
- การหายใจมีปัญหา
- วิงเวียนศีรษะ
- หายใจหอบ
- ไอ
- อาเจียน
- ท้องเสีย
- ความดันต่ำ
- หัวใจเต้นแรง
- เป็นลมพิษ
- ผิวซีดลง
- คอบวม
ใครมีความเสี่ยง ที่จะแพ้วัคซีน
สำหรับคนที่แพ้อาหาร มีความเสี่ยงสูงที่จะแพ้วัคซีน เนื่องจากวัคซีนบางชนิดมีส่วนผสมของสารอาหาร ที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ เช่น วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ มีโปรตีนไข่ ดังนั้น ผู้ที่แพ้อาหารจึงต้องแจ้งให้คุณหมอทราบ ก่อนเข้ารับการฉีดวัคซีน นอกจากนี้ผู้ปกครองก็ต้องระวัง หากลูกแพ้อาหาร เนื่องจากเด็กที่แพ้อาหาร อาจเกิดอาการแพ้วัคซีนอย่างรุนแรงได้ สำหรับวัคซีนที่กลุ่มคนแพ้อาหารต้องคำนึงถึง มีดังนี้
กลุ่มคนที่แพ้ไข่
ต้องระวังเวลาฉีดวัคซีน เพราะในวัคซีนบางชนิด มีโปรตีนไข่ เช่น วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ และ วัคซีนป้องกันโรคหัด โรคคางทูม และโรคหัดเยอรมัน (measles-mumps-rubella, MMR) และวัคซีนที่ไม่ใช่วัคซีนพื้นฐาน อย่างวัคซีนป้องกันโรคไข้เหลือง และวัคซีนป้องกันโรคไข้ไทฟอยด์ (Typhoid vaccines)
กลุ่มคนที่แพ้เจลาติน
หากแพ้เจลาติน ต้องแจ้งให้คุณหมอทราบก่อนฉีดวัคซีน เพราะมีวัคซีนหลายชนิดที่มีส่วนผสมของเจลาติน อย่างเช่น
- วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่
- วัคซีนป้องกันโรคสุกใส (chicken-pox) หรือที่เรียกว่า โรคอีสุกอีใส
- วัคซีนป้องกันโรคหัด โรคคางทูม และโรคหัดเยอรมัน (MMR, measles-mumps-rubella)
- วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน (DTaP, diphtheria, tetanus and acellular pertussis)
กลุ่มคนที่แพ้ยีสต์
ยีสต์ชนิด Saccharomyces cerevisiae ซึ่งใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร เป็นยีสต์ชนิดที่ทำให้ขนมปังหรือเบเกอรี่ ฟูขึ้น และยังใช้ในการหมักเบียร์ ผู้ที่แพ้ยีสต์ชนิดนี้เสี่ยงที่จะแพ้วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี (Hepatitis B) เพราะในวัคซีนมียีสต์ S. cerevisiae หรือที่เรียกว่าเบเกอร์ ยีสต์ (Bakers' yeast)
หลีกเลี่ยงการแพ้วัคซีน
ผู้ที่แพ้อาหาร หรือมีประวัติแพ้วัคซีน ควรปฏิบัติดังนี้
- ควรใช้วัคซีนที่ไม่ทำให้เกิดอาการแพ้ เช่น วัคซีนที่ไม่มีส่วนผสมของโปรตีนไข่
- กินยาแก้แพ้ เพื่อป้องกันหรือบรรเทาอาการแพ้ ที่จะเกิดขึ้นหลังจากได้รับการฉีดวัคซีน แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนรับการฉีดวัคซีน
- ควรฉีดวัคซีนในโรงพยาบาล เพื่อป้องกันการเกิดเหตุฉุกเฉิน เช่น เกิดการแพ้อย่างรุนแรง