"แก่เร็ว" หรือ "อายุยืน" กว่าปกติ อาจเกี่ยวข้องกับ "เทโลเมียร์" ในร่างกาย
- นักวิทยาศาสตร์พบว่า มียีนหรือรหัสพันธุกรรมหลายตัว มีความเกี่ยวข้องกับการส่งสัญญาณให้เซลล์ร่างกายค่อยๆหยุดทำงาน และเทโลเมียร์ก็เป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญดอกนั้น
- สายดีเอ็นเอเปรียบเสมือนเชือกรองเท้า เทโลเมียร์เปรียบเสมือนปลอกพลาสติกหุ้มปลายเชือกรองเท้า ปกป้องไม่ให้เชือกรองเท้าหลุดรุ่ยและพังก่อนเวลาอันควร
- เทโลเมียร์ที่หดสั้นลงผิดปกติ จะทำให้เราเข้าสู่ภาวะเจ็บป่วยได้ง่ายและไวกว่าคนปกติ นอกจากนั้นยังโยงไปสู่โรคที่เกิดจากความเสื่อมได้ไว เช่น มะเร็ง หลอดเลือดหัวใจ อัลไซเมอร์ เบาหวาน
เหตุใดหนูมีชีวิตอยู่ได้แค่ 3 ปี ค้างคาวมีชีวิตอยู่ได้ 20 ปี ช้างมีชีวิตอยู่ได้ 70 เต่ายักษ์มีชีวิตอยู่ได้ถึง 150 ปี ปะการังแดงสามารถมีชีวิตได้นานถึง 500 ปี ส่วนมนุษย์เราอยู่ได้มากสุดไม่เกิน 120 ปี
นักวิทยาศาสตร์พยายามหาคำตอบว่าอะไรคือสิ่งที่ทำให้ชีวิตบางสายพันธุ์มีอายุที่ยืนยาว ปัจจัยต่าง ๆ เช่น อาหาร น้ำหนักตัว หรือรูปแบบการใช้ชีวิต ยังไม่ตอบข้อสงสัย ว่าเหตุใดสัตว์ต่าง ๆ และมนุษย์เอง จึงมีอายุขัยที่ต่างกันขนาดนี้ แต่หลังจากนั้นไม่นาน เราก็ได้ค้นพบว่า ธรรมชาติได้ใส่บางอย่างไว้ในรหัสพันธุกรรมของสิ่งมีชีวิตเสมือนสัญญาณลึกลับหรือคำสั่งที่กำหนดอายุขัยที่แท้จริงในตัวเรา และเมื่อเริ่มใกล้ถึงช่วงปลายของชีวิต ร่างกายเริ่มค่อยๆ หยุดการทำงาน มีโรคต่างๆ ตามมา และหมดอายุขัยไปในที่สุด
นักวิทยาศาสตร์พบว่า มียีนหรือรหัสพันธุกรรมหลายตัว ที่มีความเกี่ยวข้องกับการส่งสัญญาณให้เซลล์ร่างกายค่อยๆ หยุดทำงาน และเทโลเมียร์ก็เป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญดอกนั้น
เทโลเมียร์คืออะไร
เทโลเมียร์ คือ ปลายของสายดีเอ็นเอ ซึ่งดีเอ็นเอคือ รหัสพันธุกรรมของเรา เทโลเมียร์ช่วยปกป้องสายดีเอ็นเอไม่ให้ถูกทำลายมากไปก่อนเวลาอันควร พูดง่ายๆคือ เทโลเมียร์เปรียบเสมือน ปลอกพลาสติกหุ้มปลายเชือกรองเท้าไม่ให้เชือกรองเท้าหลุดรุ่ยและพังก่อนเวลาอันควรนั่นเอง
ความสำคัญของเทโลเมียร์กับมนุษย์
ดร.อลิซาเบท แบล็กเบิร์น เจ้าของรางวัลโนเบล ผู้ค้นพบความสำคัญของเทโลเมียร์นี้ บอกเราว่า เทโลเมียร์จะหดสั้นลงปกติตามอายุที่เพิ่มขึ้น หรือพูดง่ายๆ ว่ายิ่งแก่ เทโลเมียร์ยิ่งสั้น แต่ เทโลเมียร์ของเราต่างหดสั้น เร็ว ช้า ไม่เท่ากัน ขึ้นอยู่กับการเลือกใช้ชีวิตของเราเอง อาหารที่ทาน การออกกำลังกาย ความเครียด สูบบุหรี่ ดื่มสุรา การนอน สารพิษ รังสีต่างๆ ที่เราได้รับ เหล่านี้ล้วนทำให้เทโลเมียร์หดสั้นเร็วผิดปกติ
หากเทโลเมียร์เราสั้นลงมากกว่าคนปกติจะเกิดอะไรขึ้น
เทโลเมียร์ที่หดสั้นลงผิดปกติ จะทำให้เราเข้าสู่ภาวะเจ็บป่วยได้ง่ายและไวกว่าคนปกติ นอกจากนั้นยังโยงไปสู่โรคที่เกิดจากความเสื่อม เช่น โรคมะเร็ง หลอดเลือดหัวใจ อัลไซเมอร์ เบาหวาน และอื่นๆ
จะมีวิธีการป้องกันไม่ให้เทโลเมียร์สั้นเร็วกว่าคนทั่วไปหรือไม่
ในปัจจุบันเราสามารถตรวจเลือดโดยไม่ต้องงดน้ำและอาหาร เพื่อให้รู้ว่า เทโลเมียร์ของเราเสื่อมไปมากแค่ไหน สามารถทราบผลได้ภายใน 10 วัน ตรวจมาแล้วเราจะรู้ว่าการใช้ชีวิตแบบเดิมของเรานั้น มันมีความเหมาะสมแค่ไหน ถ้าเทโลเมียร์สั้นมากๆ โรคต่างๆ ก็เกิดกับเราได้เร็ว ตัวเราเองมีสิทธิ์เลือกว่าเราจะแก่แบบคนสุขภาพแข็งแรงหรือแบบเจ็บป่วยง่าย
กลไกการหดสั้นของเทโลเมียร์นั้น ทำให้ความชราเป็นสิ่งที่ถูกต้องและมีอยู่จริงตามกฏธรรมชาติหรือความไม่เที่ยงของสังขาร
กลไกธรรมชาตินี้ยังช่วยให้เซลล์ปกติทำงานไปได้เรื่อยๆ ไม่แบ่งตัวไวเกินไปจนกลายเป็นเซลล์มะเร็ง และการที่คนหนึ่งจะแก่ช้าหรือเร็วนั้น ครึ่งหนึ่งมาจากกรรมพันธุ์ ส่วนอีกครึ่งมาจากการใช้ชีวิตของเราเอง เราจึงสามารถใช้อำนาจครึ่งหนึ่งที่ธรรมชาติมอบให้ ดูแลตัวเองได้จากการมีไลฟ์สไตล์ที่ดีและถูกต้อง