คุณผู้ชายรู้ไว้! ฉี่ไม่ออกระวังเป็น "มะเร็งต่อมลูกหมาก"
เคยเห็นหรือเคยได้ยินพ่อ หรือญาติผู้ใหญ่ของเรามีอาการเหล่านี้บ้างไหมคะ ปวดฉี่แต่ฉี่ไม่ออก ฉี่กระปริบกระปรอย บางคนคิดว่าเป็นโรคที่เกี่ยวกับกระเพาะปัสสาวะ หรือต่อมลูกหมากโต แต่อันที่จริงแล้วนี่อาจเป็นสัญญาณที่เตือนภัยอันตรายร้ายแรงกว่านั้น เพราะอาจจะเป็น “มะเร็งต่อมลูกหมาก” ได้ ถ้าใครไม่อยากเป็น Sanook! Health มีคำแนะนำดีๆ มาฝากค่ะ
ต่อมลูกหมาก อยู่ตรงไหน มีหน้าที่อะไร
ต่อมลูกหมาก อยู่บริเวณใต้กระเพาะปัสสาวะหน้าต่อลำไส้ใหญ่ และอยู่รอบท่อปัสสาวะ ประกอบด้วยกล้ามเนื้อ และต่อมผลิตน้ำหล่อเลี้ยงอสุจิ ดังนั้นหากต่อมลูกหมากโต หรือมีสิ่งผิดปกติ จะทำให้ระบบปัสสาวะผิดปกติไปด้วย หรือทำงานได้ยากลำบากยิ่งขึ้น
ปัจจัยเสี่ยงของโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
- เพศชาย อายุ 50-70 ปี หรือมากกว่านั้น
- กรรมพันธุ์ จากพ่อ และญาติมิตร
- อาหาร จำพวกเนื้อแดง ไขมันจากสัตว์ และพฤติกรรมต่างๆ เช่น สูบบุหรี่
- เคยทำหมันมาก่อน
- มีระดับฮอร์โมนเทสโทสเทอโรนในเลือดสูง ซึ่งอาจเกิดจากการใช้ฮอร์โมนชนิดนี้เป็นเวลานาน
สัญญาณเตือนภัยของโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
- มีอาการเดียวกับโรคต่อมลูกหมากโต คือถ่ายปัสสาวะลำบาก ต้องออกแรงเบ่ง หรือใช้เวลานาน
- หลังปัสสาวะรู้สึกยังปวดอยู่แต่ปัสสาวะไม่สุด
- ปัสสาวะกระปริบกระปรอย ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะช่วงเวลากลางคืน
- อาจมีเลือดปนออกมากับปัสสาวะ
- อวัยเพศแข็งตัว หรือหลังหลั่งอสุจิ แล้วมีอาการปวด
อาการของผู้ป่วยโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
- เบื่ออาหาร น้ำหนักลด
- หากมะเร็งแพร่ไปที่กระดูกสันหลัง อาจปวดหลัง ซี่โครง หรือเชิงกรานด้านหลัง
- หากมะเร็งแพร่ไปที่ต่อมน้ำเหลืองต้นขา ขาอาจจะบวม
- หากมะเร็งแพร่ไปที่ประสาทสันหลัง อาจขาชา หรือขาอ่อนแรง
- หากมะเร็งแพร่ไปที่สมอง อาจปวดศีรษะ เดินเซ ทรงตัวไม่ดี แขนขาอ่อนแรง
หากพบสัญญาณเตือน หรือเริ่มมีอาการต่างๆ ดังกล่าว ให้รีบพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยโรค และหาวิธีการรักษาที่เหมาะสมได้อย่างทันท่วงที ไม่ว่าจะผ่าตัด หรือฉายรังสีบำบัด (ทำคีโม) ยิ่งตรวจเจอเร็ว ยิ่งมีสิทธิ์หายได้มากกว่า
อาการอื่นๆ ของมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะที่เป็นมาก อาจพบได้ดังนี้
- มีอาการคลื่นไส้ อาเจียน รู้สึกอ่อนล้า
- มีอาการบวมของร่างกายตั้งแต่ส่วนล่างลงไป
- น้ำหนักลดโดยที่ไม่ทราบสาเหตุ
- มีอาการอ่อนแรง
- ขาอ่อนล้า หรืออาจขยับไม่ได้ อีกทั้งยังมีอาการท้องผูกร่วมด้วย
- มีอาการเจ็บบริเวณเชิงกราน หรือหลังส่วนล่าง
ระยะของมะเร็งต่อมลูกหมาก
มะเร็งต่อมลูกหมาก สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ระยะ ได้แก่
- ระยะที่ 1 : ซึ่งเป็นระยะแรกเริ่มของโรค ในะระยะนี้เซลล์มะเร็งยังมีขนาดเล็กเมื่อส่องดูด้วยกล้องจุลทรรศน์และไม่ได้มีความรุนแรงต่ออวัยวะต่างๆ
- ระยะที่ 2 : ในะระยะนี้เซลล์มะเร็งก็ยังคงมีขนาดเล็ก แต่เริ่มที่จะมีความรุนแรงเพิ่มขึ้น โดยในบางรายเซลล์มะเร็งอาจมีขนาดใหญ่และเจริญเติบโตออกไปทั้ง 2 ข้างของต่อมลูกหมาก
- ระยะที่ 3 : ในระยะนี้มะเร็งได้ลุกลามออกจากบริเวณต่อมลูกหมากไปที่ระบบสืบพันธ์ หรือกระจายไปยังเนื้อเยื่ออื่นๆ
- ระยะที่ 4 : ในระยะนี้เซลล์มะเร็งได้เจริญเติบโตจนลุกลามไปยังบริเวณอวัยวะที่อยู่ใกล้เคียง อย่าง กระเพาะปัสสาวะ หรือลุกลามแพร่กระจายไปยังต่อมน้ำเหลือง ปิด กระดูก หรืออวัยวะอื่นๆ
การวินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมาก
ในการที่แพทย์จะวินิจฉัยมะเร็งต่อมลูกหมากนั้นสามารถทำได้หลายวิธี โดยในขั้นแรกอาจจะต้องมีการพูดคุยถึงข้อดีและข้อเสียของการตรวจวินิจฉัยในแต่ละวิธี เพื่อทำให้ผู้ป่วยสามารถเลือกวิธีที่เหมาะสมและสบายใจที่สุดได้
- การตรวจเบื้องต้น : แพทย์จะแนะนำให้ตรวจเมื่อมีอายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป หรืออาจจะไปรับการตรวจเร็วกว่านั้นในรายที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมากสูง โดยอาจทำการตรวจผ่านทางทวารหนักและเจาะเลือดเพื่อหาสารที่บ่งชี้มะเร็งในต่อมลูกหมาก
- การเจาะเลือดเพื่อหาสารบ่งชี้มะเร็งในต่อมลูกหมาก : แพทย์จะทำการเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อนำไปวิเคราะห์หาสาร PSA ในกระแสเลือด ซึ่งระดับของค่าสารที่สูงกว่าปกติก็อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อ การอักเสบ การขยายใหญ่ของต่อมลูกหมาก ตลอดจนการเกิดเป็นมะเร็งได้อีกด้วย
- การตรวจทางทวารหนัก : เนื่องจากต่อมลูกหมากนั้นจะอยู่ติดกับบริเวณทวารหนัก แพทย์จึงสามารถสวมถึงมือแล้วสอดนิ้วเข้าไปในทวารหนักของคนไข้เพื่อตรวจดูพื้นผิว รูปร่าง และขนาดของต่อมลูกหมากได้ ว่าเกิดความผิดปกติใดๆ ขึ้นหรือไม่
ยังไงก็ตาม การตรวจหามะเร็งต่อมลูกหมากด้วยวิธีการเบื้องต้นทั้ง 2 วิธีนั้นยังอาจได้รับผลการวินิจฉัยที่ไม่แน่ชัด อีกทั้งอาจยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตจากโรคมะเร็งชนิดนี้ได้ โดยหลังจากการวินิจฉัยเบื้องต้นเสร็จสิ้น หากพบความผิดปกติใดเพิ่มเติม แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยไปรับการตรวจเพิ่มเติมดังต่อไปนี้
- การตรวจอัลตราซาวด์ : โดยแพทย์จะทำการอัลตราซาวด์ผ่านช่องทางทวารหนักด้วยการใช้เครื่องมือสำหรับตรวจขนาดเล็ก แหย่เข้าไปทางทวารหนัก จากนั้นจะใช้คลื่นเสียงช่วยในการถ่ายภายของต่อมลูกหมาก ซึ่งเครื่องมือนี้ยังสามารถนำไปใช้ในการช่วยวินิจฉัยด้วยวิธีตัดชิ้นเนื้อต่อมลูกหมากได้อีกด้วย
- การตัดชื้นเนื้อต่อมลูกหมาก : แพทย์จะทำการเก็บชิ้นเนื้อตัวอย่างจากต่อมลูกหมากด้วยการใช้อุปกรณ์ที่เป็นเข็มบางๆ สอดเข้าไปทางทวารหนัก โดยจะมีอุปกรณ์อัลตราซาวด์ช่วยนำทางให้สามารถสอดเข็มเข้าผ่านผนังช่องทวารหนักและเจาะไปยังต่อมลูกหมาก เพื่อนำชิ้นเนื้อที่ได้ส่งไปวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการว่ามีเซลล์มะเร็งอยู่หรือไม่
การเฝ้าระวังโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก
สำหรับการตรวจมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะเริ่มต้นนั้น เมื่อมีการตรวจพบ อาจไม่ต้องทำการรักษาโดยทันที แพทย์อาจจะทำการเฝ้าระวังด้วยการให้ผู้ป่วยเข้ารับการตรวจเลือด , ตรวจทางทวารหนัก และอาจตรวจชิ้นเนื้อเพื่อดูการพัฒนาของเซลล์มะเร็งเพิ่มเติม หากพบว่ามะเร็งมีการเจริญเติบโตขึ้นก็อาจะใช้การรักษาด้วยวิธีอื่นๆ ต่อไป
วิธีการเฝ้าระวังโรคนั้นอาจเป็นทางเลือกสำหรับผู้ป่วยมะเร็งที่ไม่แสดงอาการ โดยคาดว่าจะเป็นมะเร็งชนิดที่มีการเติบโตช้าและอยู่ในบริเวณเล็กๆ ของต่อมลูกหมากเท่านั้น และยังอาจใช้การประคองอาการของผู้ป่วยที่เป็นโรคร้ายแรงชนิดอื่นๆ อยู่ด้วยได้ รวมไปถึงวิธีนี้ก็ยังเหมาะกับผู้ป่วยที่มีอายุมาก การรักษาทำได้ยาก ยังไงก็ตาม การใช้วิธีนี้ก็มาพร้อมกับความเสี่ยงที่มะเร็งนั้นจะเติบโตและแพร่กระจายในระหว่างการเฝ้าระวัง ทำให้โอกาสในการรักษาให้หายนั้นน้อยลงตามไปด้วย
วิธีป้องกันจากมะเร็งต่อมลูกหมาก
- ลดอาหารที่มีไขมันจากเนื้อสัตว์สูง ทานผักและผลไม้เพิ่มให้มากขึ้น
- ลดความอ้วนให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน อย่าให้เป็นโรคอ้วน
- อาหารที่แนะนำให้ทาน : ธัญพืช ถั่วเหลือง เต้าหู้ มะเขือเทศปรุงสุก แตงโม มะละกอ และฝรั่งชมพู เพราะมีสารไลโคปีนสูง ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งได้
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ สัปดาห์ละ 3-5 วัน ครั้งละอย่างน้อย 30 นาที
- เข้าตรวจคัดกรองมะเร็งทุก 6 เดือน หรือ 1 ปี
ใครที่มีความเสี่ยงก็หวังว่าจะรอดพ้นจากโรคมะเร็งต่อมลูกหมากได้อย่างทันท่วงทีนะคะ แต่หากใครที่ตรวจพบเชื้อมะเร็งแล้วก็ไม่ต้องเศร้าเสียใจไปค่ะ เทคโนโลยีก้าวล้ำไปไกลแล้ว หากตรวจพบเจอในระยะแรกๆ รับรองว่ามีโอกาสหายจากโรคร้ายนี้สูงแน่นอน เป็นกำลังใจให้ทุกคนนะคะ
ขอบคุณข้อมูลบางส่วนจาก หมอชาวบ้าน
ภาพประกอบ istockphoto
สนับสนุนเนื้อหา
