“ต่อ-ผึ้ง-แมลง” กัดต่อย ควรรีบพบแพทย์ อาจเสี่ยงแพ้รุนแรง-เสียชีวิต

สถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์  เตือนประชาชนหากถูกแมลงมีพิษกัด  เช่น ต่อหัวเสือ แตน ผึ้ง และกลุ่มมดมีพิษ ไม่ควรนิ่งนอนใจ ให้รีบไปพบแพทย์ เพราะอาจเกิดอาการแพ้ชนิดรุนแรงจนถึงแก่ชีวิตได้

นายแพทย์สมศักดิ์ อรรฆศิลป์ อธิบดีกรมการแพทย์ เปิดเผยว่า แม้ว่าจะโดนแมลงสัตว์กัดต่อย โดยได้มีการนำเหล็กในออกจากแผลแล้ว แต่ยังเสี่ยงอันตรายถึงชีวิตได้ หากผู้ป่วยอาจเกิดอาการแพ้ชนิดรุนแรง เป็นปฏิกิริยาทางภูมิแพ้ที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วทั่วร่างกาย โดยอาจมีความรุนแรง จนเป็นอันตรายถึงชีวิตได้

แมลง... หนึ่งในอันตรายที่คนไทยมีอาการแพ้รุนแรง

ในประเทศไทย พบ 0.19  คนต่อผู้ป่วยในแสนคน สามารถเป็นซ้ำได้ 1 รายต่อผู้ป่วย 12 รายต่อปี สาเหตุมีได้หลายอย่าง โดยอาหารเป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด สาเหตุรองลงมา ได้แก่ยาปฏิชีวนะ ถัดมาเกิดจากแมลง โดยมักเกิดจากแมลงตระกูล Hymenoptera ได้แก่ ต่อหัวเสือ แตน ผึ้ง และกลุ่มมดมีพิษ

ปัจจัยเสี่ยงเพิ่มความรุนแรงของอาการแพ้

แพทย์หญิงมิ่งขวัญ วิชัยดิษฐ  ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์  กล่าวเพิ่มเติมว่า ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ความรุนแรงของโรคเป็นมากขึ้น ได้แก่

• อายุ (ผู้ใหญ่)
  
  
• โรคประจำตัว 
  
  
• ยาที่ใช้อยู่  

อาการที่เกิดขึ้น เมื่อมีอาการแพ้อย่างรุนแรง

การแพ้ชนิดรุนแรง (Anaphylaxis) มักเกิดภายในเวลา 5-30 นาที ภายหลังการได้รับสิ่งกระตุ้น โดยอาการที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่

อาการทางผิวหนัง เป็นลักษณะลมพิษ อาจมีอาการบวมมากที่ผิวหนัง รองลงมาได้แก่ ระบบทางเดินหายใจ ระบบหัวใจและหลอดเลือด

วิธีปฐมพยาบาล เมื่อพบผู้ป่วยมีอาการแพ้อย่างรุนแรง

ผู้อำนวยการสถาบันโรคผิวหนัง ให้คำแนะนำว่า ในภาวะนี้ ถือเป็นภาวะฉุกเฉิน ควรปฏิบัติดังนี้

1. ต้องรีบส่งต่อผู้ป่วยเข้าสถานบริการทางการแพทย์หรือรถฉุกเฉินโดยด่วนที่สุด
   
   
2. ควรจัดผู้ป่วยให้อยู่ในท่านอนหงาย
   
   
3. ถ้าสามารถเอาสาเหตุออกได้ (เช่น เอาเหล็กในออก) ก็ควรทำ
   
   
4. หากพบในสตรีมีครรภ์ให้จับนอนตะแคงซ้าย
   
   
5. ภาวะนี้มีความจำเป็นจะต้องได้ยาฉีดน้ำเกลือ และออกซิเจนอย่างด่วนที่สุด
   
   
6. ผู้ป่วยควรจะต้องถูกสังเกตอาการในโรงพยาบาล
   
   
7. ควรจะได้รับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญ เพื่อหาสาเหตุ และลดโอกาสเป็นซ้ำ
   
   
8. สำหรับผู้ป่วยที่เคยเกิดภาวะแพ้รุนแรง (Anaphylaxis) มาก่อน จะต้องมียาฉีดอิพิเนฟริน (Epinephrine) ติดตัวไว้ใช้ยามฉุกเฉิน