ยาดอง-เหล้าเถื่อน เสี่ยงภาวะเป็นพิษจาก “เมทานอล”

แอลกอฮอล์ที่ทำเองอาจเริ่มเป็นเทรนด์ของหลาย ๆ ที่ ทั้งคราฟต์เบียร์ เหล้าหมักต่าง ๆ แต่นอกจากปัญหาที่ค่อนข้างละเอียดอ่อนเรื่องกฎหมายแล้ว แอลกอฮอล์ที่ทำเองอาจเสี่ยงภาวะพิษจาก “เมทานอล” ที่อาจส่งผลอันตรายต่อร่างกายได้

>> ยาดองสูตรใหม่ทำพิษ ลูกค้าซดแล้วกระอักเลือด เจ็บระนาว-ตาย 1 ศพ

เมทานอล คืออะไร ? ทำไมพบได้ในแอลกอฮอล์ ?

สารเมทานอล (methanol หรือ wood alcohol) จะเป็นแอลกอฮอล์ชนิดเชื้อเพลิง เป็นสารพิษที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม ไม่ควรนำมาบริโภค แต่ที่พบเมทานอลอยู่ในเครื่องดื่มเนื่องจาก "เมทานอล" มีราคาถูกกว่า "เอทานอล" หากนำทั้ง 2 สารมาผสมกันจะทำให้ลดต้นทุนในการผลิต จึงมักพบได้ในสุราปลอม ยาดอง เหล้าขาวที่ผลิตโดยไม่ได้มาตรฐาน หรือขาดความรู้ความเข้าใจในการผลิตที่ถูกต้อง

ภาวะเป็นพิษจากเมทานอล

ภาวะเป็นพิษจากเมทานอล ส่วนใหญ่เกิดจากการดื่มสุราที่มีเมทานอลปนเปื้อน มักจะพบในสุราปลอม เหล้าเถื่อนที่ต้มกลั่นเอง ขนาดที่เริ่มเป็นพิษประมาณ 100 mg/kg ขนาดที่เป็นพิษรุนแรงจนผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตมักมากกว่า 60 ml ของ 40% เมทานอล ถ้าผู้ป่วยได้รับเมทานอลเข้าสู่ร่างกายจะถูกดูดซึมอย่างรวดเร็วภายใน 1 ชั่วโมง ส่วนใหญ่ประมาณ 95% จะถูกกำจัดที่ตับ แต่อาการของการเป็นพิษที่เกิดขึ้นจะเกิดการสะสมของกรดฟอร์มิก (formic acid) ที่อยู่ในร่างกาย ซึ่งทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด (metabolic acidosis) และเป็นพิษต่อตา (ocular toxicity) ได้ 

อาการของภาวะเป็นพิษจากเมทานอล

หลังได้รับเมทานอล ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการได้ตั้งแต่ 1 ชั่วโมงถึง 3 วัน ถ้าผู้ป่วยดื่มเครื่องดื่มที่มีเมทานอล ร่วมกับเอธานอล จะทำให้อาการเริ่มแรกช้าลงไปอีก 

ผู้ป่วยอาจมีอาการของทางเดินอาหาร เช่น 

• คลื่นไส้ อาเจียน 
  
  
• ปวดท้อง 

อาการที่ค่อนข้างจำเพาะได้แก่ พิษทางตา ได้แก่

• ตาพร่า ตามัว 
  
  
• แพ้แสง เห็นภาพขาวจ้าไปหมด (snowfield vision) 

นอกจากนี้ยังพบอาหารอื่น ๆ ได้แก่

• ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ 
  
  
• อ่อนเพลีย
  
  
• สับสน มึนงง
  
  
• ในรายที่เป็นมากอาจมีอาการชัก หรือหัวใจเต้นผิดจังหวะได้

หากผู้ป่วยเข้ารับการรักษาไม่ทันผู้ป่วยมักเสียชีวิต

การรักษาผู้ป่วยภาวะเป็นพิษจากเมทานอล

แพทย์จะทำการรักษาแบบประคับประคองไปตามอาการของผู้ป่วย เมทานอลจะทำให้ผู้ป่วยซึม และกดการหายใจ จึงต้องระวังเรื่องการหายใจ และต้องแก้ภาวะเลือดเป็นกรดซึ่งบางครั้งรุนแรงมาก นอกจากนี้ยังต้องแก้อาการแทรกซ้อนอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ หากผู้ป่วยเพิ่งดื่มเครื่องดื่มที่มีเมทานอลผสมอยู่ไม่นานนัก อาจพิจารณาวิธีการใส่สายเข้าไปในกระเพาะอาหารผ่านทาง รูจมูก เพื่อนำสารพิษออกจากระบบทางเดินอาหารอย่างรวดเร็ว หรือทำให้อาเจียน

นอกจากนี้แพทย์อาจพิจารณาการรักษาโดยยาต้านพิษที่สำคัญคือการให้เอธานอลไปยับยั้งการเปลี่ยนเมทานอลเป็นกรดฟอร์มิก สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเป็นพิษในร่างกาย

ดังนั้นหากไม่อยากเสี่ยงภาวะเป็นพิษจากเมทานอล ควรเลือกดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิดจากแหล่งผลิตที่น่าเชื่อถือ หรือถ้าจะให้ดีควรงดหรือลดการดื่มแอลกอฮอล์ไปเลยก็จะปลอดภัย และดีต่อสุขภาพที่สุด