อ่านจบใน 1 นาที ไขทุกคำถามเรื่องเชื้อดื้อยา

• เชื้อดื้อยาสามารถเกิดได้กับทุกคน ไม่ว่าจะเพศไหน วัยใด หรือเชื้อชาติอะไร
• การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างพร่ำเพรื่อทั้งในคนและสัตว์เป็นตัวเร่งกลไกการเกิดเชื้อดื้อยาให้เร็วขึ้น

เชื้อดื้อยาคืออะไร เชื้อดื้อยา คือ เชื้อโรคที่ทนต่อยาปฏิชีวนะ เมื่อเจอยา เชื้อจะไม่ตาย ทำให้การรักษาผู้ป่วยที่ติดเชื้อดื้อยาไม่ได้ผลดีดังเดิม อาจต้องใช้เวลานานขึ้น เสียค่าใช้จ่ายสูงขึ้น มีผลข้างเคียงของโรคมากขึ้น และเสี่ยงต่อการเสียชีวิต

อันตรายขนาดไหน คนไทยป่วยติดเชื้อดื้อยาปีละ 90,000 ราย เสียชีวิตปีละ 19,000 ราย บางรายงานกล่าวว่า มีคนไทยตายเพราะเชื้อดื้อยาชั่วโมงละ 4 ราย ขณะที่รายงานจากต่างประเทศ ประเมินว่า อัตราการเสียชีวิตจากเชื้อดื้อยาจะสูงกว่ามะเร็งภายในปี 2050 หรือจะมีคนทั่วโลกเสียชีวิต 10 ล้านคนต่อปี

สาเหตุคืออะไร สาเหตุสำคัญของการเกิดเชื้อดื้อยา มาจากการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างพร่ำเพรื่อทั้งในคน และในสัตว์ นอกจากนี้เมื่อคนและสัตว์ขับถ่าย เชื้อดื้อยาจะเข้าสู่ระบบบำบัดของเสีย ก่อให้เกิดการปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อมต่อไป

แบบไหนเรียกว่า กินยาปฏิชีวนะพร่ำเพรื่อ

• กินยาปฏิชีวนะทุกครั้งที่เป็นหวัดเจ็บคอ หรือท้องเสีย
• มักร้องขอให้แพทย์จ่ายยาปฏิชีวนะโดยไม่ฟังเหตุผล
• กินยาปฏิชีวนะไม่ครบตามคำสั่งแพทย์
• กินยาปฏิชีวนะที่เหลือจากคราวก่อน
• กินยาปฏิชีวนะร่วมกับคนอื่น
• มักซื้อยากินเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์
• กินยาชุด

ยาปฏิชีวนะกับยาแก้อักเสบเหมือนกันหรือเปล่า คนส่วนใหญ่เข้าใจผิดคิดว่ายาทั้งสองเหมือนกัน ทำให้มีการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่ถูกต้องเป็นประจำ ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งของการเกิดเชื้อดื้อยา ดังนั้นมารู้จักยาทั้งสองให้ดี

• ยาปฏิชีวนะ มีฤทธิ์ในการฆ่าหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย เช่น เพนิซิลลิน
• ยาแก้อักเสบ คือยาที่มีความสามารถในการลดอาการอักเสบ แก้ปวด ไม่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อโรค ไม่ว่าจะเป็นไวรัสหรือแบคทีเรีย ยาประเภทนี้ได้แก่ แอสไพริน ไดโคลฟิแนค ไอบรูโพนเฟน และพอนสแตน

ทำไมเป็นหวัดเจ็บคอไม่ควรกินยาปฏิชีวนะ เพราะ 80% ของการเป็นหวัดเจ็บคอเกิดจากเชื้อไวรัส ซึ่งยาปฏิชีวนะมีไว้เพื่อจัดการเชื้อแบคทีเรีย ดังนั้นการกินยาจึงไม่มีผลต่อการรักษาใดๆ แต่กลับทำให้เสี่ยงต่อการทำให้เชื้อปกติที่มีในร่างกายเรากลายเป็นเชื้อดื้อยา

แล้วให้ทำอย่างไรเมื่อเป็นหวัดเจ็บคอ วิธีการรักษาเมื่อเป็นหวัดเจ็บคอ ร่างกายจะสามารถเอาชนะเชื้อไวรัสได้ เพียงพักผ่อน ดื่มน้ำให้เพียงพอ นอกจากเป็นไข้หวัดใหญ่ แพทย์อาจพิจารณาให้ยาต้านไวรัสในกรณีที่จำเป็น แต่ถ้าได้ยาปฏิชีวนะมาแล้ว และทราบว่าไม่ได้ติดเชื้อแบคทีเรีย ก็ให้หยุดยาปฏิชีวนะทันที ไม่ต้องกลัวเชื้อหวัดจะดื้อยาเพราะมันไม่เกี่ยวกัน ตรงกันข้ามถ้ากินต่อจะมีผลเสียมากกว่าคือเสี่ยงต่อการสร้างเชื้อดื้อยาหรือการมีผลข้างเคียงอื่นทั้งที่เราหลีกเลี่ยงได้

ยังข้องใจเรื่องเชื้อดื้อยาทำอย่างไร เข้าไปหาข้อมูลเพิ่มเติมที่นี่ http://atb-aware.thaidrugwatch.org/

(Advertorial)