อาหาร “บำรุงครรภ์” ของคุณแม่ เตรียมพร้อมตั้งแต่เริ่มตั้งท้อง

กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข แนะอาหารสำหรับหญิงตั้งครรภ์ ตั้งแต่ตั้งครรภ์จนถึงคลอด และหลังคลอด เน้นกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ และเพียงพอต่อร่างกาย เพื่อการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์

แพทย์หญิงพรรณพิมล วิปุลากร อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า จากกรณีที่มีกระแสข่าวในโลกออนไลน์ที่มีหญิงตั้งครรภ์รายหนึ่งชอบดื่มน้ำแดงโดยคิดว่าจะสามารถช่วยบำรุงเลือดได้นั้น ไม่เป็นความจริง 

การเตรียมความพร้อมก่อนตั้งครรภ์หรือในระหว่างการตั้งครรภ์ คุณแม่ควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ คือ ข้าว-แป้ง เนื้อสัตว์ ไข่ นม ถั่วชนิดต่าง ๆ ผักและผลไม้สด เพื่อใช้ในการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์ ซึ่งในแต่ละช่วงเดือน ร่างกายจะต้องการสารอาหารแตกต่างกันไป 

1. ช่วงไตรมาสแรกคือ 1-3 เดือนแรก ความต้องการพลังงานของร่างกายจะเพิ่มขึ้น เพียงเล็กน้อย ควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่และหลากหลาย หากแพ้ท้องมากทำให้กินอาหารได้น้อยควรแบ่งมื้อกินเป็นมื้อย่อยๆ หลีกเลี่ยงอาหารรสจัดและอาหารที่มีเครื่องเทศมาก 
   
   
2. ช่วงตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 2 คือ 4-6 เดือน ความต้องการพลังงานและโปรตีนจะเพิ่มมากขึ้น ควรกินอาหารมากขึ้น เน้นอาหารที่มีคุณภาพโดยกินอาหารให้หลากหลายและ ครบ 5 หมู่ เน้นอาหารจำพวกโปรตีน และแร่ธาตุที่สำคัญ ได้แก่ โฟเลต ธาตุเหล็ก สังกะสี ไอโอดีน และโพแตสเซียม เพราะในระยะนี้ลูกน้อยกำลังสร้างเนื้อเยื่อ อวัยวะต่าง ๆ รวมทั้งโครงสร้างของร่างกาย สารอาหารที่เพียงพอ จะไปช่วยเพิ่มขนาดของอวัยวะที่ทารกกำลังเจริญเติบโต โดยเฉพาะอย่างยิ่งพัฒนาการทางสมองและระบบประสาท และมากพอที่จะทำให้สุขภาพของแม่แข็งแรงอยู่ได้ 
   
   
3. ช่วงไตรมาสที่ 3 คือ 7-9 เดือน ร่างกายยังต้องการพลังงานเพิ่มขึ้นประมาณ 300 กิโลแคลอรีต่อวัน หรือเท่ากับอาหาร 1 มื้อ หรืออาจเพิ่มเป็นอาหารว่าง 2 มื้อ ในช่วงนี้ควรติดตามการเพิ่มขึ้นของน้ำหนัก เนื่องจากจะมีผลต่อการเจริญเติบโตกับทารก
   
   ขณะตั้งครรภ์ควรควบคุมน้ำหนักตัวให้เพิ่มขึ้นตามเกณฑ์ คือ 0.5 กิโลกรัมต่อสัปดาห์ หรือ 2 กิโลกรัมต่อเดือน ซึ่งในช่วงนี้ร่างกายต้องการพลังงานเพิ่มขึ้นประมาณ 300 กิโลแคลอรีต่อวัน

เพื่อให้ลูกมีน้ำหนักแรกเกิดมากกว่า 2,500 กรัม และสมองดี ควรกินอาหารดังนี้

• ปลา มื้อละ 4 ช้อนกินข้าว อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง 
  
  
• ตับ มื้อละ 4 ช้อนกินข้าว สัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง 
  
  
• ไข่วันละ 1 ฟอง กินผัก มื้อละ 2 ทัพพี 
  
  
• ผลไม้ มื้อละ 2 ส่วน 
  
  
• นมสดรสจืด ดื่มทุกวัน วันละ 2-3 แก้ว (แก้วขนาด 200 ซีซี)

อาหารที่คุณแม่ตั้งครรภ์ควรเน้นเพิ่มขึ้นกว่าเดิม

• โปรตีนจากเนื้อสัตว์ ไข่ นมและผลิตภัณฑ์นม
  
  
• ธาตุเหล็กเพื่อใช้สร้างเม็ดเลือดและโฟเลทในการป้องกันความผิดปกติปากแหว่งเพดานโหว่ ซึ่งพบในเครื่องในสัตว์ ผักสีเขียวเข้ม ไข่แดง เป็นต้น
  
  
• แคลเซียมและฟอสฟอรัสในการสร้างกระดูกและฟันจาก นม ปลาเล็กปลาน้อย เต้าหู้แข็ง ธัญพืช และ ผักเขียวเข้ม
  
  
• กินอาหารที่เป็นแหล่งไอโอดีน เช่น อาหารทะเล หรือปรุงประกอบอาหารด้วยเครื่องปรุงที่มีการเสริมไอโอดีนที่ช่วยในการพัฒนาระบบประสาทและการเจริญเติบโตของเซลล์สมองให้สมบูรณ์
  
  
• ดื่มน้ำสะอาด วันละ 10 แก้ว
  
  
• เลือกกินอาหารที่สด สะอาด ปลอดภัย ปรุงสุกใหม่ๆ เพราะพลังงานและสารอาหารที่มีคุณค่าอย่างเพียงพอเป็นสิ่งสำคัญต่อลูกเมื่อทารกคลอดออกมาในช่วงระยะ 6 เดือนแรก
  
  
• อาหารสร้างน้ำนม ได้แก่ หัวปลี ใบกระเพรา ฟักทอง เมล็ดขนุนต้ม พริกไทย ขิง มะรุม ใบแมงลัก กุยช่าย ตำลึง มะละกอ พุทรา

อาหารเสริม / ยาที่เพิ่มเติมจากแพทย์ผดุงครรภ์

• ไตรเฟอร์ดีน ซึ่งประกอบด้วยไอโอดีน ธาตุเหล็ก และกรดโฟลิกทุกวัน วันละ 1 เม็ด ตั้งแต่ตั้งครรภ์จนถึงหลังคลอด 6 เดือน ตามที่โรงพยาบาลหรือสถานบริการจ่ายให้ เพื่อการเจริญเติบโตของสมองและร่างกายของลูก

อาหารที่คุณแม่ตั้งครรภ์ควรหลีกเลี่ยง

• อาหารที่มีไขมันมาก 
  
  
• ขนมหวานและเครื่องดื่มที่มีรสหวานจัด
   
• อาหารรสจัด

ทั้งนี้ คุณแม่ที่ตั้งครรภ์ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการตรวจครรภ์ตามนัดอย่างสม่ำเสมอ และ นอกจากนี้ควรรับประทานอาหารให้ได้สารอาหารให้ครบถ้วน เพราะทารกจะได้รับนมแม่เป็นอาหารหลักการเจริญเติบโตของทารกจะขึ้นอยู่กับปริมาณและคุณภาพของน้ำนม ในระยะนี้แม่จึงจำเป็นต้องกินอาหารให้ได้รับสารอาหารให้เพียงพอเหมาะสมและหลากหลาย เพื่อใช้สร้างน้ำนมสำหรับลูกให้ได้ปริมาณที่เพียงพอและได้คุณภาพ