“พยาธิตัวตืด” อันตรายจากการกินเนื้อสัตว์ดิบ-ผักสด-อาหารไม่สะอาด
รับประทานเนื้อสัตว์ (โดยเฉพาะเนื้อหมู) และผักสด ควรสังเกตว่าสด ใหม่ และสะอาด เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่จะเกิดโรคจากพยาธิตัวตืด หากสงสัยว่ามีตัวพยาธิในร่างกายให้ไปพบแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษา
พยาธิตัวตืด มาจากไหน ?
นายแพทย์อัษฎางค์ รวยอาจิณ รองอธิบดีและโฆษกกรมควบคุมโรค ให้ข้อมูลว่า โรคพยาธิตัวตืดพบได้ทั่วโลก คนติดพยาธินี้จากการรับประทานเนื้อหมูที่ปรุงไม่สุกหรือสุก ๆ ดิบ ๆ ที่มีถุงซีสต์ ซึ่งมีตัวอ่อนพยาธิอยู่ข้างใน คนทั่วไปเรียกเม็ดสาคู เมื่อเข้าสู่ร่างกายซีสต์จะเจริญเติบโตเป็นตัวเต็มวัยเกาะอยู่ที่ผนังลำไส้เล็กของคนสามารถอยู่ได้นานหลายปี ตัวเต็มวัยมีลำตัวแบนคล้ายริบบิ้น มีสีขาว ยาว 2 ถึง 3 เมตร หรือมากกว่า
พยาธิตัวตืด แพร่กระจายสู่คนได้อย่างไร ?
พยาธิดำเนินชีวิตครบวงจรในคน หมายความว่าสามารถโตเต็มวัย จนสืบพันธุ์และไข่ปนออกมาทางอุจจาระ บางครั้งอาจมีปล้องพยาธิหลุดปนออกมากับอุจจาระได้ หากไม่ถ่ายอุจจาระลงส้วม จะทำให้ไข่พยาธิออกมาปนเปื้อนในสิ่งแวดล้อม กลายเป็นวงจรแพร่กระจายพยาธิต่อไปอีก
อาการของคนที่มีพยาธิตัวตืด
ผู้ที่มีพยาธิตืดหมูในลำไส้ คือ
- หิวบ่อยแต่ผอมลง
- น้ำหนักลดอย่างไม่ทราบสาเหตุ
- อาจจะมีอาการปวดท้อง ท้องอืด
- คลื่นไส้ อาเจียน
- อุจจาระบ่อย เนื่องจากเกิดจากการระคายเคืองต่อลำไส้
อันตรายจากพยาธิตัวตืด
ถ้าหากคนนั้นอาเจียนขย้อนปล้องแก่ของพยาธิชนิดนี้ออกมาจากลำไส้ขึ้นไปที่กระเพาะ พยาธิตัวอ่อนจะฟักจากไข่ แล้วไชทะลุกระเพาะ หรือลำไส้เข้าสู่กระแสเลือด หรือน้ำเหลืองไปยังกล้ามเนื้อ หรืออวัยวะต่าง ๆ เช่น เนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง กล้ามเนื้อ สมอง ไขสันหลัง ตา หัวใจ ตับ ปอด และในช่องท้อง แล้วฝังตัว และมีถุงน้ำหุ้ม
อาการที่แสดงต่าง ๆ ขึ้นกับตำแหน่งถุงซีสต์ ถ้าอยู่ใต้ผิวหนังก็จะมีก้อนใต้ผิวหนัง ถ้าอยู่ที่ตาก็จะปวดตา ตาพร่ามัว สายตาผิดปกติหรือตาบอด ถ้าถุงซีสต์อยู่ในสมองผู้ป่วยอาจจะมีอาการปวดศีรษะเนื่องจาก ถุงซีสต์ไปอุดทางเดินน้ำไขสันหลัง ทำให้ความดันในสมองสูง อาจจะทำให้เกิดอาการชักได้
อุจจาระมนุษย์ เสี่ยงแพร่กระจายพยาธิตัวตืดจากคนสู่สัตว์
หมู หรือวัว ติดเชื้อโดยกินอาหารที่ปนเปื้อนอุจจาระมนุษย์ซึ่งได้รับไข่พยาธิ และไข่โตเป็นซีสต์ในกล้ามเนื้อหมู (บางคนเรียกเม็ดสาคู) หรือวัว มักเกิดขึ้นในกรณีที่เลี้ยงระบบเปิด ปล่อยให้หมู หรือวัวเดินไปมาบริเวณสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดี
ไข่พยาธิตืดหมู และตืดวัวสามารถแพร่กระจายอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้ ตราบใดที่คนยังมีพยาธิตัวเต็มวัยอยู่ในลำไส้ ยังไม่ถ่ายอุจจาระลงส้วม และไข่พยาธิตัวตืดยังคงมีชีวิตอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้นานเป็นเดือน
วิธีป้องกันโรคพยาธิตัวตืด
- เลือกรับประทานอาหารที่สด ใหม่ และสะอาด ทั้งวัตถุดิบ
- ควรเลือกซื้อเนื้อสัตว์ (โดยเฉพาะเนื้อหมู) จากแหล่งที่ได้มาตรฐาน
- ควรล้าง ทำความสะอาด และปรุงเนื้อหมูให้สุกด้วยความร้อน ไม่กินแบบสุก ๆ ดิบ ๆ
- ดื่มน้ำสะอาดเท่านั้น
- ล้างผัก และผลไม้ผ่านน้ำหลาย ๆ รอบให้สะอาดก่อนรับประทาน
- ล้างมือให้สะอาดทุกครั้งก่อนรับประทานอาหาร ก่อนปรุงอาหาร และหลังถ่ายอุจจาระทุกครั้ง
- ถ่ายอุจจาระลงส้วมทุกครั้ง
หากสงสัยว่ามีพยาธิในร่างกาย หรือมีปัญหาเรื่องระบบขับถ่าย น้ำหนักตัวลดผิดปกติ ถ้าไม่แน่ใจ สามารถไปพบแพทย์ให้ทำการตรวจวินิจฉัยและให้การรักษาทันที โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคพยาธิตืดหมู ทั้งนี้เพื่อเป็นการป้องกันการเกิดโรคพยาธิตัวตืดไม่ให้แพร่ไปสู่บุคคลอื่น เนื่องจากไข่พยาธิตืดหมูพร้อมที่จะติดต่อแพร่โรคได้ทันที และสามารถก่อให้เกิดโรคอย่างรุนแรงในคนได้
