แนะ "สมุนไพร" คลายเครียด ลดความวิตกกังวล

ความเครียดและความวิตกกังวล เป็นสภาวะของอารมณ์ เวลาต้องเผชิญกับปัญหาต่าง ๆ จนเกิดความไม่สบายใจ กังวลใจ ซึ่งสาเหตุของการเกิดความเครียดนั้นก็จะแตกต่างกันออกไป เมื่อเกิดความเครียด คนเราก็ต้องจัดการกับความเครียด และแน่นอนว่าวิธีการจัดการกับความเครียดก็แตกต่างกันออกไปในแต่ละคน บางคนออกกำลังกายเพื่อลดความเครียด บางคนดูหนัง ฟังเพลง หรือทำสปา วันนี้ Hello คุณหมอ มี สมุนไพร คลายเครียด มาฝากกันค่ะ ไปดูกันเลยว่ามีสมุนไพรอะไรบ้าง

มาดูกันว่า สมุนไพรคลายเครียด ลดความวิตกกังวล มีอะไรบ้าง

• ดอกคาโมมายล์

ดอกคาโมมายล์ เป็นสมุนไพรที่มีดอกคล้ายกับดอกเดซี่ จากการทดลองทางคลินิกในปี พ.ศ. 2559 พบว่าดอกคาโมมายด์มีประสิทธิภาพและความปลอดภัยสำหรับการใช้เพื่อรักษาอาการวิตกกังวลทั่วไปในระยะยาว ซึ่งวิธีการใช้ดอกคาโมมายด์ในแต่ละคนก็จะแตกต่างกันออกไป ซึ่งวิธีการส่วนใหญ่ที่หลายคนมักเลือกใช้คือสารสกัด อาหารเสริมรูปแบบเม็ด ครีมบำรุงผิว หรือดื่มเป็นชา

จากงานวิจัยที่ให้ผู้เข้าร่วมทั้งหมด 93 คน รับสารสกัดดอกคาโมมายด์ 1,500 มิลลิกรัม ทุกวันเป็นเวลานาน 12 สัปดาห์ หลังจากนั้นได้แบ่งผู้เข้าร่วมการทดลองเป็น 2 กลุ่มโดยให้รับดอกคาโมมายด์ต่อเนื่องอีก 26 สัปดาห์ อีกกลุ่มรับเป็นยาหลอก พบว่ากลุ่มที่ได้รับดอกคาโมมายด์ต่อนั้นมีโอกาสในการเกิดอาการวิตกกังวลน้อยกว่าการเปลี่ยนไปใช้ยาหลอก ถึงแม้อาการวิตกกังวลกำเริบอาการของโรคก็จะรุนแรงน้อยลง แต่สำหรับคนบางกลุ่มที่มีอาการแพ้ดอกเบญจมาศ ดอกดาวเรือง ดอกเดซี่ ก็อาจจะมีปฏิกิริยาในการแพ้ดอกคาโมมายด์ได้ ดังนั้นก่อนที่จะใช้ควรลองใช้ในปริมาณที่น้อยก่อน เพื่อดูอาการ หากมีอาการแพ้ควรหยุดใช้ทันที

• ลาเวนเดอร์ (Lavender)

ลาเวนเดอร์เป็นดอกไม้ในตระกูลมิ้นต์ หลาย ๆ คนก็เลือกใช้ดอกลาเวนเดอร์เพื่อช่วยระงับประสาทและบรรเทาความวิตกกังวล ซึ่งดอกลาเวนเดอร์สามารถใช้ได้หลายรูปแบบทั้ง ใช้ใบในการทำชา ใช้น้ำมันหอมระเหยจากดอกลาเวนเดอร์ เพิ่มน้ำมันหอมระเหยในการอาบน้ำ ซึ่งในน้ำมันหอมระเหยจากลาเวนเดอร์นั้นมีสารเคมีที่เรียกว่า เทอร์พีน (Terpene) ซึ่งเป็นสารที่ช่วยให้สมองรู้สึกสงบ ลดความวิตกกังวลในระยะสั้นได้

• พวงทองต้น (Galphimia glauca)

พวงทองต้นเป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ออกดอกเป็นช่อกระจะ ซึ่งดอกนั้นจะมีสีเหลืองเข้ม ออกกดอกตลอดทั้งปี พวงทองต้นเป็นพืชพื้นเมืองของเม็กซิโก คนส่วนใหญ่นิยมใช้เพื่อเป็นยากล่อมประสาท ลดความวิตกกังวล ผลจากการทดลองทางคลินิกในปีพ.ศ. 2555 ที่ได้ตรวจสอบประสิทธิภาพของพวงทองต้นในการรักษาโรควิตกกังวลทั่วไป โดยผู้ที่เข้ารับการทดลองจะได้รับพวงทองต้นเป็นเวลานาน 12 สัปดาห์ พบว่ามีอาการวิตกกังวลลดลง

• ดอกกะทกรก (Passionflower)

กะทกรกเป็นผลไม้รสชาติเปรี้ยวที่หลายคนคงรู้จักกันเป็นอย่างดี ดอกกะทกรกเป็นสมุนไพรที่นิยมนำมารักษาอาการนอนไม่หลับ อาการประหม่า และโรคสมาธิสั้น (Attention deficit hyperactivity disorder; ADHD) นอกจากนี้ยังมีการใช้ดอกกะทกรกคู่กับสมุนไพรชนิดอื่นเพื่อให้รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้น ส่วนใหญ่แล้วเรามักจะใช้ดอกกะทกรกในการประกอบอาหาร หากต้องต้องการใช้ดอกกะทกรกในทางยาควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนการใช้งาน

• ต้นคาวา คาวา (Kava kava)

ต้นคาวา คาวา เป็นพืชตระกูลพริกไทย ที่ออกฤทธิ์ทั้งในสมองและกล้ามเนื้อ ส่วนใหญ่แล้วใช้ผสมน้ำดื่มเพื่อลดความเครียดและช่วยให้อารมณ์คงที่ นอกจากนี้ยังนิยมใช้ต้นคาวา คาวา เป็นสมุนไพรที่ช่วยในเรื่องของการนอนหลับ ลดความความวิตกกังวลอีกด้วย

• กระเพรา

กระเพราเป็นสมุนไพรที่มีสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพ นอกจากใช้ในการประกอบอาหารแล้ว กระเพราะยังใช้เพื่อบรรเทาความเครียดและช่วยให้ผ่อนคลายที่ดีอีกด้วย นอกจากนี้กระเพรายังเป็นพืชที่มีส่วนช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและช่วยส่งเสริมให้หัวใจมีสุขภาพที่ดีขึ้น

จากการศึกษาในปี 2018 ที่ได้ตีพิมพ์ลงในวารสารวิทยาลัยการแพทย์เนปาลพบว่า การใช้กระเพราปริมาณ 500 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้งช่วยลดความวิตกกังวลและความเครียดที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้าได้ ซึ่งรูปแบบในการใช้งานกระเพราะนั้นมีหลากหลายไม่ว่าจะใช้เป็นส่วนประกอบของอาหาร ใช้ชงเป็นชา ใช้แบบผง หรือแคปซูล

• สะระแหน่ (Lemon Balm)

สะระแหน่เป็นพืชตระกูลมิ้นต์ ที่ได้รับการศึกษาแล้วว่ามีฤทธิ์ช่วยลดความวิตกกังวล บางครั้งอาจจะใช้ร่วมกับสมุนไพรที่ช่วยลดความวิตกกังวลอื่น ๆ อย่างเช่น ดอกคาโมมายล์ ลาเวนเดอร์

จากการศึกษาในปี 2554 ในผู้ใหญ่ 20 คน ที่มีความวิตกกังวลและนอนไม่หลับ โดยให้กลุ่มคนเหล่านี้รับสารสกัดสะระแหน่ 300 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้งเป็นเวลานาน 15 วันพบว่าสะระแหน่มีส่วนช่วยในการลดความวิตกกังวลร้อยละ 18 และช่วยลดอาการนอนไม่หลับได้ร้อยละ 42 ซึ่งวิธีที่ใช้นั้นหลากหลายตั้งแต่ผสมน้ำดื่มเป็นชา ปรุงอาหาร หรือใช้เป็นน้ำมันหอมระเหยก็สามารถทำได้

ใช้สมุนไพรคลายเครียดอย่างไรให้ปลอดภัย

การใช้สมุนไพรเพื่อบรรเทาความเครียด หรือลดอาการวิตกกังวลนั้นต้องมีการปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้งาน เพราะสมุนไพรบางตัวอาจจะส่งผลกระทบต่อยาบางชนิดที่ใช้อยู่ จนอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงที่ส่งผลเสียต่อสุขภาพอย่างรุนแรง ดังนั้นก่อนจะใช้สมุนไพรควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนการใช้