ค้นพบทางเลือกและโอกาสในการเข้าถึงการรักษาโรคมะเร็งด้วยนวัตกรรม “ภูมิคุ้มกันบำบัด (Immunotherapy)”

22 ธ.ค. 64 (11:51 น.) พิมพ์

แชร์เรื่องนี้

แชร์เรื่องนี้Line Twitter Facebook

กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข เผยว่า 'มะเร็ง' ยังครองตำแหน่งสาเหตุการตายอันดับ 1 ของคนไทยมาตั้งแต่ปี 2542 สอดคล้องกับข้อมูลจากสถาบันมะเร็งแห่งชาติ พบว่า คนไทยป่วยจากโรคมะเร็งกว่า 1.39 แสนคนต่อปี อัตราผู้เสียชีวิตกว่า 8.4 หมื่นคน กลายเป็นปัญหาสาธารณสุขชองประเทศไทย และยังมีแนวโน้มอัตราการเกิดโรคสูงอย่างต่อเนื่อง

แม้ว่าเทคโนโลยีในปัจจุบันช่วยพัฒนานวัตกรรมทางการแพทย์ให้ดีขึ้น โดยเฉพาะการรักษามะเร็งที่มีทางเลือกให้กับการรักษา อาทิ การใช้ยาเคมีบำบัด (Chemotherapy) การฉายแสง (Radiotherapy) การผ่าตัด (Surgery) และการปลูกถ่ายไขกระดูก (Bone Marrow Transplantation)

หรือการรักษาแบบให้ยามุ่งเป้า (Targeted Therapy) คือ การรักษาที่พัฒนาตัวยาให้มีฤทธิ์เจาะจงเฉพาะเซลล์มะเร็ง เพื่อหลีกเลี่ยงการทำลายเซลล์ปกติให้ได้มากที่สุด การรักษามะเร็งแบบมุ่งเป้าจึงเป็นหนึ่งในวิธีรักษามะเร็งที่มีผลข้างเคียงน้อย และมีการตอบสนองต่อการรักษาที่มีประสิทธิภาพ

ทว่ามะเร็งสามารถกลายพันธุ์เพื่อหลบหลีกตัวยาที่พุ่งเป้าไปทำลาย นั่นทำให้การรักษาด้วยยาพุ่งเป้าจะได้ผลดีในระยะแรก แต่ในระยะยาวผู้ป่วยอาจจะดื้อยา โดยเฉพาะผู้ป่วยที่เป็นมะเร็งในระยะแพร่กระจายที่ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้

ช่วง 4-5 ปีที่ผ่านมา ทางการแพทย์ได้มีการศึกษาและพัฒนากระบวนการรักษามะเร็งอย่างต่อเนื่อง นอกจากยามุ่งเป้าแล้ว ยังมีการศึกษาเพื่อรับมือกับโปรตีนที่เซลล์มะเร็งสร้างขึ้น (PD-L1 receptor) เพื่อเป็นเกราะป้องกันตัวมันเองจากระบบภูมิคุ้มกันในร่างกาย ทำให้เซลล์มะเร็งเจริญเติบโตโดยที่ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายไม่สามารถมองเห็นและกำจัดได้ ยานวัตกรรมที่ว่านี้ได้แก่ ยาภูมิคุ้มกันบำบัด หรือ Immunotherapy จึงเป็นอีกหนึ่งทางเลือกใหม่ในการรักษามะเร็ง

บริษัท ซิกน่า ประกันภัย จับมือกับ บริษัท เอ็มเอสดี จึงเปิดตัวแคมเปญ “Together4More Possibility – ร่วมก่อ ต่อโอกาสให้ชีวิต” มุ่งหวังให้คนไทยมีความรู้ความเข้าใจถึงทางเลือกในการรักษาและมีโอกาสในการเข้าถึงการรักษาโรคมะเร็งที่ให้ผลลัพธ์ที่ดียิ่งกว่า ด้วยการให้ความรู้ผ่านสื่อต่างๆ ผ่านแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและประสบการณ์ตรงจากคนใกล้ชิดผู้ป่วยที่รักษาด้วยภูมิคุ้มกันบำบัด

‘Immunotherapy: ยาภูมิคุ้มกันบำบัด’ ทางเลือกในการรักษาโรคมะเร็ง

ยาภูมิคุ้มกันบำบัด หรือ Immunotherapy หนึ่งในวิธีรักษามะเร็งแนวใหม่ที่ใช้หลักการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายมาทำหน้าที่เป็นยา โดยปกติแล้วร่างกายของเราจะมี T-Cell ซึ่งเป็นเซลล์ประเภทหนึ่งของเซลล์เม็ดเลือดขาว ทำหน้าที่ กำจัดสิ่งแปลกปลอมรวมถึงเซลล์มะเร็ง แต่เซลล์มะเร็งจะสามารถขัดขวางการทำงานของ T-Cell ด้วยการสร้างโปรตีน PD-L1 receptor ที่ไปจับ PD-1 ที่อยู่บนผิวของ T-Cell ทำให้ T-Cell บกพร่องและไม่สามารถกำจัดเซลล์มะเร็งได้ เซลล์มะเร็งจึงเติบโตและเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ ยาภูมิคุ้มกันบำบัดเป็นยาที่เข้าไปขัดขวางกระบวนการจับระหว่างโปรตีน PD-L1 กับ PD-1 ทำให้เซลล์มะเร็งไม่สามารถหลบหนี T-cell เซลล์มะเร็งจึงถูกกำจัดไปในที่สุด ดังนั้นการรักษาด้วยยาภูมิคุ้มกันบำบัด จะรักษาที่ต้นเหตุ โดยกระตุ้นให้ระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายของผู้ป่วยกำจัดเซลล์มะเร็ง ลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนหรือผลข้างเคียง ทำให้ผู้ป่วยมะเร็งมีระยะเวลาปลอดโรคยาวนานขึ้น

นพ.วิกรม เจนเนติสิน แพทย์ผู้เชี่ยวชาญอายุรศาสตร์มะเร็งวิทยา เจ้าของเพจ "หมอมะเร็งไทยแลนด์" กล่าวว่า "โรคมะเร็งเกิดจากเซลล์ปกติมีการกลายพันธุ์แต่จะก่อโรคได้ก็ต่อเมื่อเซลล์ที่กลายพันธุ์ลุกลามไปอวัยวะข้างเคียง หรือไปตามกระแสน้ำเหลืองหรือกระแสเลือดโดยไม่มีการควบคุม ซึ่งตัวเซลล์มะเร็งจะมีการเพิ่มจำนวนหรือมีกระบวนการต่อต้านหรือยับยั้งเซลล์ภูมิคุ้มกันของร่างกาย ไม่ให้สามารถมากำจัดเซลล์มะเร็งได้เมื่อเพิ่มจำนวนมากขึ้นก็จะกลายเป็นโรคมะเร็ง"

"การรักษาโรคมะเร็ง หลักสำคัญก็คือ การนำก้อนหรือเนื้อร้ายออก ตามด้วยการฉายแสงเพื่อกำจัดเซลล์ที่หลงเหลือ ควบคู่ไปกับการให้ยาเคมีบำบัดที่ไปทำลายเซลล์ที่มีการแบ่งตัว แต่เนื่องจากยาเคมีบำบัดไม่ได้เลือกว่าจะทำลายเฉพาะเซลล์มะเร็ง ดังนั้นเซลล์ในร่างกายที่มีการแบ่งตัว เช่น เซลล์เม็ดเลือดขาว เซลล์เยื่อบุช่องปาก เซลล์เส้นผม ก็จะทำลายไปด้วย ทำให้มีผลข้างเคียงจากการรักษา"

"ปัจจุบันวงการแพทย์ได้พัฒนานวัตกรรมในการรักษาโรคมะเร็งมากขึ้นเรื่อยๆ ยาภูมิคุ้มกันบำบัด หรือ Immunotherapy ก็เป็นนวัตกรรมที่มีการพัฒนามากขึ้น หลักการก็คือ เซลล์ปกติในร่างกายของเราจะมีกลไกปิดสวิทช์การทำงานของภูมิคุ้มกัน เมื่อไรที่เซลล์เม็ดเลือดขาวเจอเซลล์ปกติ กลไกนั้นจะไปยับยั้งไม่ใช่เม็ดเลือดขาวทำร้ายตัวเอง แต่เซลล์มะเร็งก็มีกลไกนี้ด้วยเช่นกัน ดังนั้นเมื่อเซลล์เม็ดเลือดขาวมาเจอเซลล์มะเร็งก็จะใช้กลไกนี้เพื่อยับยั่งไม่ให้เซลล์ภูมิคุ้มกันมาทำร้ายตัวมัน ภูมิคุ้มกันบำบัด หรือ Immunotherapy จะไปเปิดสวิทช์ตัวนี้ ทำให้เซลล์เม็ดเลือดขาวเข้าไปทำร้ายเซลล์มะเร็ง"

นพ.วิกรม ยังกล่าวด้วยว่า ปัจจุบัน Immunotherapy ถูกนำมาใช้รักษาในมะเร็งหลายชนิด มีโรคที่ขึ้นทะเบียนว่าสามารถใช้ภูมิคุ้มกันบำบัดในการรักษามากกว่า 16 ชนิด ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นมะเร็งที่พบบ่อยในประเทศไทย อาทิ มะเร็งปอด มะเร็งปากมดลูก มะเร็งเต้านม มะเร็งตับ และ มะเร็งศีรษะและลำคอ รวมถึง มะเร็งต่อมน้ำเหลืองชนิด Hodgkin lymphoma ที่พบได้ยากอีกด้วย

“ปัจจุบัน Immunotherapy บรรจุอยู่ในไกด์ไลน์ของการรักษาไม่ว่าจะเป็นที่สหรัฐอเมริกา ยุโรป ซึ่งในประเทศไทยก็จะอ้างอิงตามไกด์ไลน์ของอเมริกาและยุโรป จึงถือได้ว่า ยาภูมิคุ้มกันบำบัด เป็นอาวุธสำคัญในการควบคุมมะเร็งได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ควบคุมโรคได้ดีขึ้น รวมถึงคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เนื่องจากผลข้างเคียงน้อยกว่าเมื่อเทียบกับการรักษาด้วยเคมีบำบัดหรือ ฉายแสง”

อย่างไรก็ดี ผู้ป่วยมะเร็งควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการรักษาที่เหมาะสม

ด้าน อี๊ฟ - พุทธธิดา ศิระฉายา ในฐานะ caregiver ที่ต้องดูแลคุณพ่อ (เศรษฐา ศิระฉายา) ซึ่งเป็นผู้ป่วยโรคมะเร็งปอดระยะที่ 4 เล่าว่า “เมื่อประมาณ 3 ปีที่แล้ว คุณพ่อมีอาการไอเป็นเลือดจึงไปพบแพทย์และได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งปอดระยะที่ 4 คุณหมอบอกว่า วิธีรักษามันมี แต่จะได้ผลหรือไม่มันประกอบด้วยหลายปัจจัย”

“เบื้องต้นคุณหมอแนะนำให้ทำเคมีบำบัดควบคู่ไปกับการรักษาด้วยยาภูมิคุ้มกันบำบัดเพื่อประคองไม่ให้หนักเกินไป และใช้ยาภูมิคุ้มกันบำบัดในระยะยาวต่อเนื่องมาตลอด 2 ปีของการรักษา”

“เพราะสิ่งที่สำคัญที่สุดในผู้ป่วยมะเร็งคือ สภาวะทางจิตใจและกำลังใจ แม้แต่ในเรื่องการรักษาผู้ป่วยต้องต่อสู้กับยาที่ได้รับ โดยเฉพาะมะเร็งปอดมันไม่ได้เจ็บปวดทรมาน ความทรมานเกิดขึ้นจากการรักษา ก็คือการใช้เคมีบำบัด ตรงนั้นคือสิ่งที่เราต้องรับมือและต่อสู้ ทำให้รู้ว่ามันเป็นการรักษาที่มีผลข้างเคียงกับผู้ป่วยน้อย”

“ในชีวิตเรา ไม่มีอะไรที่ต้องการมากไปกว่าการได้อยู่กับคนที่เรารักให้นานที่สุด อยากให้มองว่าภาวะของโรคนี้ก็เหมือนโรคอื่นๆ ที่สามารถหายได้ เรายังมีโอกาส เรายังมีเป้าหมาย มีสิ่งที่อยากทำในชีวิต หาให้เจอและไปให้ถึง”

การดูแลสุขภาพเพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งเป็นสิ่งที่ทุกคนควรให้ความสำคัญ แต่ในวันที่มะเร็งได้กลายมาเป็นส่วนหนึ่งของชีวิต ยังมีโอกาสและทางเลือกในการเข้าถึงการรักษา ศึกษาข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับ ภูมิคุ้มกันบำบัด หรือ Immunotherapy ได้ที่นี่