รักษา "กระดูกสันหลังหักยุบ" ด้วยซีเมนต์-บอลลูน

อาการ กระดูกสันหลังหักยุบในผู้สูงอายุ นำมาซึ่งความเจ็บปวดทรมาน ผู้สูงอายุจึงจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที แต่ด้วยข้อจำกัดหลายๆ อย่าง วิธีการผ่าตัดรักษาจึงอาจจะไม่ค่อยเหมาะสมกับผู้สูงอายุเท่าไรนัก ประกอบกับปัจจัยแวดล้อมต่างๆ ที่อาจทำให้เกิดความเสี่ยงระหว่างการรักษา ฉะนั้น การรักษาอาการกระดูกสันหลังหักยุบในผู้สูงอายุ จะต้องได้รับการพิจารณาการรักษาโดยแพทย์เฉพาะทาง

นพ.ชุมพล คคนานต์ แพทย์เฉพาะทางการผ่าตัดกระดูกสันหลังและระบบประสาท และ นพ.เทวเจษฎา ภาเรือง แพทย์หัวหน้า ศูนย์กระดูกสันหลังและกระดูกคอ โรงพยาบาลนวเวช ได้มาให้ความรู้เกี่ยวกับการรักษาอาการกระดูกสันหลังหักยุบในผู้สูงอายุ ด้วยการฉีดซีเมนต์ยึดกระดูกสันหลังและการใช้บอลลูน ซึ่งเป็นนวัตกรรมที่จะช่วยลดความเสี่ยงให้กับผู้อายุในการเข้ารับการรักษา

การฉีดซีเมนต์ยึดกระดูกสันหลังและการใช้บอลลูน

นวัตกรรมการรักษาอาการกระดูกสันหลังหักยุบในผู้สูงอายุ ด้วยการฉีดซีเมนต์ (Vertebroplasty) เป็นการช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกระดูกสันหลังโดยการฉีดซีเมนต์ ส่วนการรักษาด้วยการใช้บอลลูน (Kyphoplasty) คล้ายกับการฉีดซีเมนต์ แต่แตกต่างกันที่การรักษาด้วยการใช้บอลลูน จะมีการใช้บอลลูน เพื่อถ่างขยายบริเวณกระดูกสันหลังที่ยุบตัวก่อนการฉีดซีเมนต์ เพื่อให้บอลลูนคงรูปร่างของกระดูกสันหลังที่หักหรือยุบตัวไว้ ลดการเกิดภาวะกระดูกสันหลังผิดรูป รวมทั้งป้องกันไม่ให้เกิดการยุบตัวหรือหักซ้ำ

ข้อดีของการฉีดซีเมนต์ยึดกระดูกสันหลังและการใช้บอลลูน

การรักษาแบบนี้มีความเสี่ยงน้อย ใช้เวลาการทำประมาณ 1 ชั่วโมง และนอนโรงพยาบาลเพียง 1 คืน ลดความเสี่ยงของกระดูกยุบตัวในภาวะกระดูกพรุน

ขั้นตอนการรักษาด้วยการฉีดซีเมนต์และการใช้บอลลูน มีรายละเอียดดังนี้

1. การรักษาด้วยการฉีดซีเมนต์ (Vertebroplasty)

ขั้นตอนการฉีดซีเมนต์เสริมกระดูกสันหลัง เพื่อรักษาอาการกระดูกสันหลังหักยุบนั้นไม่ยุ่งยากและไม่มีอะไรที่น่ากังวล ซึ่งหลังจากที่ได้รับการตรวจวินิจฉัยทางรังสี เพื่อช่วยระบุตำแหน่งของกระดูกสันหลังยุบที่ถูกต้อง แพทย์จะทำการกำหนดจุดที่จะทำการฉีดซีเมนต์ในกระดูกสันหลัง โดยอาศัยเครื่องมือและขั้นตอนต่างๆ ดังนี้

• กำหนดจุดที่จะทำการฉีดซีเมนต์ด้วยเครื่องเอกซเรย์พิเศษ (Fluoroscope)
• เมื่อได้ตำแหน่งที่ต้องการแล้วแพทย์จะฉีดยาชา หรืออาจใช้วิธีดมยาสลบ โดยแพทย์จะพิจารณาตามความเหมาะสมและความจำเป็นของคนไข้แต่ละคน
• จากนั้นทำการสอดเข็มพิเศษที่ใช้ในการฉีดซีเมนต์เข้าไปในบริเวณที่กระดูกสันหลังหักยุบ และทำการฉีดซีเมนต์
• เมื่อฉีดซีเมนต์เรียบร้อยแล้วประมาณ 10 นาที เพื่อให้ซีเมนต์กระดูกแข็งตัว จากนั้นค่อยๆ ดึงเข็มออก และปิดแผลเล็กๆ นั้น ใช้เวลาในการทำประมาณ 30 นาที ถึง 1 ชั่วโมง
• ผู้รับบริการจะอยู่ในท่านอนคว่ำตลอดการฉีด หลังการฉีดจะให้นอนหงายเป็นเวลา 2 ชั่วโมง เพื่อให้ซีเมนต์ที่ฉีดแข็งตัวดี จากนั้นผู้ป่วยสามารถลุกนั่ง ยืน เดิน ได้ โดยทั่วไปอาการปวดจะดีขึ้นมาก หรือในบางรายจะไม่มีอาการปวดเลย

การฉีดซีเมนต์เสริมกระดูกสันหลังเหมาะสมกับใคร

โดยส่วนมาก หากกรณีกระดูกสันหลังหักยุบ ร่วมกับการมีอาการปวดหลังมากในผู้สูงอายุ แพทย์จะนิยมใช้วิธีนี้ในการรักษา ด้วยเหตุผลที่ว่า “ผู้สูงอายุไม่ค่อยเหมาะกับการผ่าตัดใหญ่เพราะมีปัจจัยเสี่ยงสูง” และผู้สูงอายุกระดูกจะค่อนข้างบาง กระดูกของผู้สูงอายุจะไม่สามารถยึดกับเกลียวของสกรูที่เป็นโลหะได้แน่น ดังนั้น หากเลือกวิธีการผ่าตัดยึดตรึงกระดูกด้วยโลหะแบบที่ทำในคนหนุ่มสาว นอกจากจะเสี่ยงแล้วอาจจะทำให้เกิดปัญหาสกรูหลวมเคลื่อนที่ได้ง่ายอีกด้วย

2. การรักษาด้วยการใช้บอลลูน (Balloon Kyphoplasty)

การรักษาด้วยการใช้บอลลูนจะทำเหมือนกับการรักษาด้วยการฉีดซีเมนต์ ยกเว้นเพียงก่อนที่จะฉีดซีเมนต์จะต้องใช้บอลลูนถ่างขยาย เพื่อสร้างช่องว่างแล้วจึงฉีดซีเมนต์ใส่ไปที่ช่องว่างนั้น

การดูแลหลังการรักษา

หลังทำหัตถการรักษาเจ้าหน้าที่จะเคลื่อนย้ายท่านไปที่ห้องพักฟื้น เพื่อสังเกตอาการอย่างใกล้ชิด เป็นเวลา 2 ชั่วโมง พยาบาลจะติดตามประเมินสัญญาณชีพ และประเมินอาการปวดหลังอย่างต่อเนื่อง ระหว่างที่ท่านพักรักษาในโรงพยาบาลท่านสามารถลุกเดินและเคลื่อนไหวได้ทันที โดยปกติจะนอนพักในโรงพยาบาลเพียง 1 คืน เท่านั้น

คำแนะนำก่อนกลับบ้าน

อาการไม่สุขสบาย คืออาการปวดหลังทำหัตถการ โดยแพทย์จะสั่งยาลดปวด เพื่อบรรเทาอาการปวดหลังทำหัตถการ แต่เนื่องจากยาลดปวดบางตัวเป็นสารเสพติด จึงใช้ได้เพียงช่วงเวลาสั้นๆ และยังอาจทำให้เกิดอาการท้องผูก จึงควรดื่มน้ำตามมากๆ และรับประทานอาหารที่มีกากใยสูง แต่หากมีอาการปวดไม่มากอาจใช้ยาลดปวด เช่น พาราเซตามอล แทนได้