พิษ “มดตะนอย” กับอาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจแพ้-อันตรายถึงชีวิต

พิษ “มดตะนอย” กับอาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจแพ้-อันตรายถึงชีวิต

พิษ “มดตะนอย” กับอาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจแพ้-อันตรายถึงชีวิต
แชร์เรื่องนี้
แชร์เรื่องนี้LineTwitterFacebook

หากเราแพ้พิษของมดตะนอย อาจเสี่ยงอันตรายถึงชีวิตได้ ลองมาดูอาการหลังโดนมดกัดกันว่าเราเสี่ยงแพ้รุนแรงหรือไม่

ทำไมมดตะนอยกัด ถึงอันตราย

มดตะนอยจัดเป็นสัตว์มีพิษชนิดหนึ่ง อันตรายจากมดตะนอยเกิดจากเหล็กใน ในตัวมดตะนอยที่เคลือบสารพิษกลุ่มสารประกอบโปรตีนและสารอัลคาลอยด์ ทำให้ผู้ถูกต่อยมีอาการแพ้ต่างๆ และที่น่ากลัวคือ มดตะนอยสามารถดึงเหล็กในกลับมาต่อยซ้ำๆ ได้อีกหลายครั้ง ต่างจากผึ้งที่ต่อยเพียงครั้งเดียวแล้วทิ้งเหล็กในไว้ในแผล

อาการที่บ่งบอกว่าคุณอาจแพ้พิษของมดตะนอย

วิธีสังเกตง่ายๆ ว่าเราแพ้พิษมดตะนอยหรือไม่ คือลองสังเกตตัวเองว่า หากโดนมดตะนอยกัดแล้วมีอาการแน่นหน้าอก หายใจลำบาก ตัวชา คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หรือมีอาการบวมมาก แบบนี้ก็ถือว่าอาการไม่ปกติ และควรรีบนำตัวผู้ป่วยไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด ทั้งนี้ ระยะเวลาในการแสดงอาการจะต่างกันออกไป ตั้งแต่เป็นนาที จนถึงเป็นชั่วโมง

หลังจากมดกัดและปล่อยสารพิษเข้าสู่ร่างกายมนุษย์แล้ว อาการและความรุนแรงจะแบ่งออกเป็น 3 ประเภท

  1. ปฏิกิริยารุนแรง

หลังจากถูกกัดได้ประมาณ 15 นาที ผู้ที่ถูกมดกัดอาจจะมีอาการที่บ่งบอกว่าแพ้พิษของมดตะนอยอย่างรุนแรง เช่น 

  • ผื่นลมพิษ
  • ผื่นแดง
  • คัน
  • มีอาการบวมที่ตา หน้า ส่วนต่างๆ ของร่างกาย หรือบางคนอาจมีอาการบวมทั้งตัว
  • แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก
  • พูดลำบากเนื่องจากระบบทางเดินหายใจมีภาวะบวม
  • มีสารคัดหลั่งออกมา
  • ผิวหนังเขียวคล้ำเพราะหลอดลมในปอดหดตัว ทำให้ลมหายใจไหลเวียนไปฟอกเลือดไม่ได้
  • ความดันเลือดตก
  • สมองขาดเลือด
  • เซลล์สมองตาย
  • ช็อก หมดสติ
  • อาจเสียชีวิตในที่สุด
  1. ปฏิกิริยาเฉพาะที่

หลังจากถูกมดตะนอยกัด อาจจะมีอาการเจ็บ มีตุ่มคัน บวม แดง โดยภายหลังอาการจะหายไปเอง แต่สำหรับคนที่มีอาการรุนแรง เช่น

  • อาจมีอาการปวดบวมมากแต่ไม่คัน
  • หน้ามืด เป็นลม
  • เหงื่อออกมาก
  • เดินไม่ไหว
  • แผลที่มดกัดบวมแดง และลามไปบริเวณใกล้เคียง
  • ตัวสั่น
  • หาวนอนถี่
  • มือ-เท้าเย็น
  • หรืออาจเป็นลมพิษทั่วตัว เจ็บ คัน ร่วมกับมีไข้
  1. ปฏิกิริยาชนิดผิดธรรมดา

โดยหลังจากถูกมดกัด อาจจะมีอาการดังนี้

  • เม็ดเลือดแดงแตก มีลิ่มเลือดแพร่กระจาย
  • มีการอุดตันของเส้นเลือดแดง เกิดภาวะเลือดออกและคั่งทั่วตัว
  • กล้ามเนื้อตาย
  • ปวดตามกล้ามเนื้อ
  • เป็นตะคริว
  • ปัสสาวะมีสีดำ สีน้ำปลา หรือสีแดงจากภาวะไตวาย โดยอาจพบว่ามีภาวะอุดตันในระบบการทำงานของไตได้
  • อาจมีภาวะเลือดออกในปอด ถุงลมแฟบหรือโป่งพอง
  • เส้นประสาทอักเสบ
  • ระดับความรู้สึกตัวลดลง
  • เนื้อสมองและไขสันหลังตาย

ทั้งนี้อาจพบอาการไข้ ต่อมน้ำเหลืองโต ปวดศีรษะ ปวดข้อร่วมด้วย

ระดับความรุนแรงของพิษมดตะนอยขึ้นอยู่กับ 2 ปัจจัยด้วยกัน กล่าวคือ จำนวนมดตะนอยที่กัด หากโดนรุมกัดจากมดตะนอยหลาย ๆ ตัว ได้รับพิษมดตะนอยในปริมาณมาก ก็อาจมีอาการมากไปด้วย และอีกอย่างคืออาการแพ้พิษมดตะนอย หากมีภาวะแพ้พิษแมลงสัตว์กัดต่อยอยู่แล้ว มดตะนอยกัดเพียงตัวเดียวก็อาจส่งผลให้เกิดปฏิกิริยาที่รุนแรงต่อร่างกายได้เช่นกัน

วิธีปฐมพยาบาล เมื่อถูกมดตะนอยกัด

  1. ล้างแผลด้วยน้ำสะอาดและสบู่
  2. ประคบแผลด้วยน้ำแข็งหรือเจลเย็นนาน 20 นาที เพื่อลดอาการบวมและอาการปวด โดยควรประคบเย็นซ้ำทุกชั่วโมงจนกว่าอาการจะทุเลา
  3. ทาครีมสเตียรอยด์เพื่อลดอาการปวดได้ แต่ไม่ควรใช้ยาทาที่ทำให้เกิดความร้อน เพราะจะทำให้มีการแพร่กระจายของพิษอย่างรวดเร็ว
  4. หากมีอาการปวดมากให้กินยาพาราเซตามอลช่วยบรรเทา
  5. ควรรับประทานยาแก้แพ้ร่วมด้วย
  6. ถ้าผื่นมีเส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่า 2 นิ้ว หรือรู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้องหรือมีอาการแน่นหน้าอก หายใจลำบาก หรือถูกกัดหลายจุด ควรรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันที
แชร์เรื่องนี้
แชร์เรื่องนี้LineTwitterFacebook