“ขาโก่ง” หรือที่เรียกว่า Bow legs คือภาวะที่ขาทั้งสองข้างโค้งออกนอกแนวตรงของขา ดูได้ง่าย ๆ คือ เมื่อยืนตรงส้นเท้าสองข้างชิดกันแล้ว เข่าทั้งสองข้างไม่สามารถเข้ามาชนกันได้ ทำให้เกิดช่องว่างระหว่างขาทั้งสองข้าง ข้อเสียอย่างเดียวของภาวะขาโก่งในวัยรุ่นคือ ความไม่สวยงามทำให้ขาไม่สวย ทั้งนี้สาเหตุของขาโก่งผิดรูปยังมาได้อีกหลายกรณี เช่น ภาวะเข่าเสื่อมในคนสูงอายุ การได้รับอุบัติเหตุกระดูกขาหัก เป็นต้น
โดยธรรมชาติเมื่อแรกเกิด ขาของเราทุกคนจะโก่งมาก่อน ต่อมาเมื่อเข้าสู่วัยเด็กเล็ก ขาจะเริ่มตรงจนบางคนอาจถึงขั้นเข่าเข้ามาชิดกันก่อนส้นเท้า และเมื่อเข้าสู่วัยเด็กโตขาจะเริ่มกลับมาตรงอีกครั้ง เมื่อเข้าสู่วัยรุ่น องศาของขาที่ปรากฎจะเป็นไปตามพันธุกรรมที่คุณพ่อคุณแม่ให้มา การดำเนินเหล่านี้ถูกกำหนดไว้เรียบร้อยแล้วด้วยกรรมพันธุ์ มีคุณแม่หลายคนพยายามดัดขาลูกตั้งแต่เล็ก หรือหลีกเลี่ยงการอุ้มลูกเข้าบั้นเอว เพราะเชื่อว่าจะป้องกันภาวะขาโก่งได้ ทางการแพทย์ได้พิสูจน์แล้วว่า ไม่เป็นความจริง อย่างไรก็ตาม ในทางการใช้งาน แพทย์พบว่า คนที่ขาโก่งไม่ได้มีสมรรถนะในการวิ่งหรือการออกกำลังกายด้อยกว่าคนขาตรงแต่อย่างใด
ตามที่กล่าวข้างต้น เหตุผลที่ต้องแก้ขาโก่ง คือ ไม่สวย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้หญิง บางครั้งที่อยากใส่กางเกงรัดรูป หรือ ใส่ชุดว่ายน้ำแล้วรู้สึกไม่มั่นใจ รู้สึกเป็นปมด้อยว่าขาเราไม่ตรง จึงเป็นที่มาของความต้องการที่จะแก้ไข
เมื่อร่างกายเจริญเติบโตเต็มที่แล้ว ทางเดียวที่จะแก้ไขปัญหาเรื่องขาโก่งได้คือ การผ่าตัดแก้ไขมุมของขาให้กลับมาตรง ในการผ่าตัดแก้ไขปัญหาขาโก่งในอดีต แพทย์จะทำการถ่ายภาพเอ็กซ์เรย์ขาผู้ป่วยในลักษณะยืนตรง จากนั้นจะทำการวัดองศาเดิมของขาผู้ป่วย และวัดองศาดูว่า การแก้ไขขาโก่งในแต่ละราย จะต้องทำการตัดกระดูกขาช่วงล่างหรือช่วงบนเป็นรูปลิ่ม เพื่อให้ขาตรงได้โดยที่แนวของข้อเข่าเป็นเหมือนธรรมชาติมากที่สุด
การผ่าตัดรักษาแบบเดิมนี้ มีข้อเสียตรงที่ องศาที่วัดแก้ไขนั้นต้องทำเสร็จภายในการผ่าตัดทันที ถ้าองศาผิดไป จะไม่สามารถแก้ไขอะไรได้อีก และเมื่อทำการตัดกระดูกเสร็จแล้ว แพทย์จะต้องดามยึดกระดูกที่ตัดออกด้วยโลหะ ชนิดเดียวกับที่ใช้รักษาผู้ป่วยกระดูกหักทั่วๆ ไป นอกจากจะไม่สามารถทำการแก้ไของศาที่ผิดไปได้แล้ว ขนาดของแผลเป็นจะยาวกว่าอย่างน้อย 7-10 ซม.ทำให้ขาของผู้ป่วยไม่สวยงามเท่าที่ควร
แพทย์สามารถให้การรักษาผู้ป่วยขาโก่งในลักษณะของการผ่าตัดด้วยอุปกรณ์และหลักการเดียวกับการผ่าตัดเพิ่มความสูง อุปกรณ์นี้เรียกว่า Ilizarov ( อิล ลิ ซา รอฟ )
Ilizarov ( อิล ลิ ซา รอฟ ) เป็นอุปกรณ์โลหะที่ใช้ยึดตรึงกระดูกจากภายนอก หรือที่เรียกว่า External Fixator คุณสมบัติของ Ilizarov คือเป็นอุปกรณ์ที่เมื่อทำการผ่าตัดยึดกระดูกแล้ว เราสามารถปรับมุมของกระดูกได้ตลอดเวลาโดยผู้ป่วยไม่จำเป็นต้องเข้าห้องผ่าตัดอีก ความผิดพลาดเรื่ององศาของกระดูกขาที่ตัดจึงไม่มี ทำให้กระดูกขาที่ทำการผ่าตัด ตรงและเท่ากันได้อย่างแม่นยำ
เนื่องจากผ่าตัดด้วยวิธีนี้ ใช้อุปกรณ์และหลักการเดียวกันกับการผ่าตัดเพิ่มความสูง ผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดแก้ขาโก่ง จึงสามารถเพิ่มความสูงได้ในคราวเดียวกัน
นพ. พรเอนก ตาดทอง
ศัลยแพทย์ด้านกระดูกและข้อ โรคกระดูกสันหลัง
โรงพยาบาลเวชธานี ลาดพร้าว 111
ภาพประกอบจาก istockphoto
สนับสนุนเนื้อหา
