จานชามสังกะสีเคลือบ อันตรายต่อสุขภาพหรือไม่?

หลายคนอาจะเคยเห็น หรือเคยใช้ถาดสังกะสีเคลือบสี หรือภาชนะสังกะสีเคลือบตามร้านอาหารต่างๆ ตามวัดวาอาราม และพบมากขึ้นในต่างจังหวัด บางบ้านบางร้านอาหารอาจซื้อมาใช้ด้วยรูปทรง และสีสันที่ดูเก่าๆ แบบคลาสสิคสวยงาม แต่จริงๆ แล้วภาชนะเหล่านี้เหมาะในการนำมาทำอาหาร หรือใส่อาหารทานหรือไม่ Sanook! Health นำข้อมูลจากคุณ Prin Niamskul มาฝากกันค่ะ

 

ภาชนะสังกะสีเคลือบ เคลือบอะไร?

จริงๆ แล้ว ภาชนะสังกะสีเคลือบที่เราใช้กันมานานหลายปีตั้งแต่สมัยรุ่นปู่ย่าตายาย สิ่งที่เคลือบอยู่ไม่ใช่สีธรรมดาๆ แต่เป็นการเคลือบอีนาเมล (enamel coating) เป็นการเคลือบแก้วลงไปบนภาชนะ เพื่อให้ภานะนั้นๆ ทำความสะอาดง่าย ทนต่อความร้อน กรด ด่าง และปลอดภัยจากการปนเปื้อนของเนื้อภาชนะโลหะ

 

เคลือบอีนาเมล

การเคลือบอีนาเมล มีประวัติการใช้งานมามาอย่างยาวนานตั้งแต่ปี 1760 ที่ประเทศเยอรมัน และมีการใช้งานแพร่หลายมากขึ้นในช่วงปี 1850 จนข้ามไปถึงฝั่งอเมริกา ภาชนะแบบนี้เป็นที่นิยมเพราะรูปร่างและสีสันที่ดูเก่าๆ คลาสสิก แบบที่หลายคนนิยามว่าเป็นสไตล์แอนทีค

แต่จุดสังเกตของการเคลือบอีนาเมลในภาชนะเหล่านี้ จะมีแค่สีขาว หรือไม่ก็สีครีม สีอื่นๆ หรือลวดลายต่างๆ จะอยู่เพียงด้านนอกภาชนะที่ไม่สัมผัสกับอาหารโดยตรงเท่านั้น เพราะส่วนที่เป็นสีขาว สีครีม เป็นสารอินทรีย์ที่ปลอดภัย แต่ความทึบแสงต่ำ จึงทำให้ไม่ได้สีสันที่เข้มจัดเท่ากับสีอนินทรีย์ที่อยู่ด้านนอกภาชนะ ที่ทนความร้อนได้ดีก็จริง แต่ไม่ทนต่อสารเคมีต่างๆ

 

 

จานชามสังกะสีเคลือบที่ใช้อยู่ตามท้องตลาด อันตรายหรือไม่?

จุดสังเกตง่ายๆ ก็คือ หากส่วนที่เคลือบอยู่ด้านในภาชนะเป็นสีเข้มฉูดฉาดอื่นๆ ที่ไม่ใช่สีขาว หรือสีครีม ก็เป็นอันว่าคุณอาจจะเจอกับสีอนินทรีย์ที่ถึงแม้ตอนแรกๆ จะทนความร้อนได้ดี แต่หากใช้งานไปเรื่อยๆ ก็อาจหลุดลอก และปะปนในอาหารที่เราทานได้

ถึงแม้ว่าในปัจจุบันจะมีสีที่ใช้เคลือบภาชนะด้านในเป็นสีฉูดฉาดที่ปลอดภัยต่อร่างกายผลิตออกมาวางจำหน่ายแล้ว แต่ยังมีราคาค่อนข้างสูง และยังไม่ได้หาง่ายตามท้องตลาด ดังนั้น

วิธีที่ดีที่สุด คือ ลองสังเกตจากคำอธิบายที่ฉลากสินค้า ว่าใช้สารอีนาเมลในการเคลือบภาชนะด้านในหรือไม่ หรือหากไม่ใช่อีนาเมล อาจเป็นสารตัวอื่น ก็ต้องมีกำกับเอาไว้ด้วยว่าสามารถใช้ปรุงอาหาร หรือใส่อาหารบริโภคได้อย่างปลอดภัยจริงๆ

ตัวอย่างการใช้ภาชนะผิดประเภท เช่น ส้มตำถาดที่ใส่ในถาดสังกะสี ที่เคยมีข่าวไปแล้ว หรือจะเป็นประเด็นข้าวหุงถาด ที่ใช้ถาดสังกะสีในการหุง ก็อาจเกิดอันตรายเมื่อใช้งานไปนานๆ

 

ถึงแม้ว่าการทานอาหารจากภาชนะสังกะสีเคลือบที่ไม่ใช่การเคลือบอีนาเมล จะไม่ได้ส่งผลร้ายต่อร่างกายอย่างทันที แต่สารตกค้างในร่างกายที่ก่อตัวสะสมมากขึ้นเรื่อยๆ นานวันเข้า ก็อาจทำลายสุขภาพในอนาคตได้เช่นกัน ดังนั้นควรอ่านฉลากข้างผลิตภัณฑ์ เพื่อเลือกใช้ภาชนะนั้นๆ ให้เหมาะกับการใช้งานจะดีต่อสุขภาพที่สุดค่ะ

 

ภาพประกอบจาก istockphoto