เรื่องกำเนิดของฟัน...Wisdom of the Tooth

เรื่องกำเนิดของฟัน...
Wisdom of the Tooth

ใครเคยดูหนังเรื่อง Willy Wonka & the Chocolate Factory ที่ดาราหล่อเท่ตลอดกาลอย่าง จอห์นนี้ เดปป์ แสดงบ้างไหมครับ ต้องแต่งหน้าเนี๊ยบและฟันเรียบกริ๊บทั้งปากเลย ก็ในเรื่องพ่อเขาเป็นหมอฟันแล้วดัดฟันลูกตั้งแต่เด็ก แถมห้ามลูกรับประทานขนมหวานต่างๆ จนลูกต้องมาสร้างโรงงานทำช็อกโกแล็ตเองซะเลย แต่ผลลัพธ์คือฟันสวย ยิ้มทีแพรวพราว วันนี้เลยขอเล่าเรื่องที่มาของฟันสักนิดนึง เผื่อจะเป็นแรงบันดาลใจ
ให้คุณพ่อคุณแม่ที่กำลังจะมีลูกบ้างครับ

ฟันของเราถูกสร้างขึ้นมาตั้งแต่ยังอยู่ในท้องแม่เลยนะครับ เริ่มเร็วด้วยคุณแม่ตั้งท้องได้ประมาณสัปดาห์ที่ 4-6 ก็เริ่มโครงสร้างฟันของคุณลูกแล้ว หากคุณแม่ดูแลตัวเองขณะตั้งครรภ์ด้วยการรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมอย่างเพียงพอ และดื่มนมเป็นประจำก็จะช่วยสร้างฟันของคุณลูกได้อย่างสมบูรณ์
เมื่อลูกคลอดออกมาแล้ว คุณพ่อคุณแม่ก็ยังคงต้องใส่ใจกับสุขภาพของปากและฟันของลูกอยู่เสมอ เริ่มตั้งแต่การดูแลฟันนํ้านมของลูก เพื่อเป็นการสร้างรากฐานที่ดีให้กับฟันแท้ เพราะถ้าฟันนํ้านมไม่ผุเลย ฟันแท้ก็มักจะไม่ผุ นอกจากนี้การที่เด็กไม่เคยมีฟันผุเลย ยังเป็นการสร้างทัศนคติที่ดีในการดูแลสุขภาพของตนเอง
ให้แข็งแรง ทั้งชีวิตของคนเราไม่ต้องมีฟันผุเลยก็ได้

พัฒนาการฟันของลูก
ฟันของเด็กจะขึ้นซี่แรกในช่วงอายุ 6 เดือน หรือบางคนอาจจะช้าไปถึง 1 ขวบ ก็อย่างเพิ่งตกใจไป ถ้าคุณพาลูกไปตรวจสุขภาพเป็นประจำอยู่แล้ว กุมารแพทย์สามารถให้คำแนะนำได้ครับ ฟันที่ขึ้นมาซี่แรกมักจะเป็นฟันหน้าล่าง ซึ่งอาจจะขึ้นครั้งละ 1 หรือ 2 ซี่ก็ได้จากนั้น ฟันหน้าบนก็จะค่อย ๆ ขึ้นตามมา โดยที่ฟันนํ้านมจะขึ้นครบ 20 ซี่ เมื่อ อายุ 2-3 ขวบ
เมื่อไหร่ฟันนํ้านมถึงจะหลุด

ฟันนํ้านมจะอยู่ไปจนลูกเกือบ 10 ขวบ เลยนะครับ เพราะฉะนั้นต้องดูแลให้ดีๆ ฟันแท้จะขึ้นมาแทนที่ฟันนํ้านมซี่แรก ช่วงที่ลูกอายุประมาณ 6-8 ขวบ ส่วนฟันกรามนํ้านมที่ขึ้นตอนอายุ 2 ขวบครึ่งจะมีฟันแท้ขึ้นมาแทนจนครบ 32 ซี่ เมื่ออายุประมาณ 12 ปี

ประเภทของฟัน

Incisor ทำหน้าที่ตัดและแทะอาหารมี 2 ชนิด
• ฟันตัดหน้าซี่กลาง (central incisor) คือ ฟันซี่หน้า 2 ซี่กลาง ทั้งบนและล่าง
• ฟันตัดหน้าซี่ข้าง (lateral incisor) คือ ซี่ถัดจากคู่กลางทั้ง 2 ข้างทั้งบนและล่าง Canine หรือ เขี้ยว ที
ทั้งหมด 4 ซี่ 2 ซี่ล่างและ 2 ซี่บน ทำหน้าที่ตัด ฉีก หรือแยกอาหารออกจากกัน

Molar
• ฟันกรามน้อย (premolar) คือฟันด้านข้าง 4 ซี่บนและ 4 ซี่ล่าง ทำหน้าที่ตัดและฉีกอาหาร
• ฟันกราม (molar) ฟันด้านข้างที่อยู่ลึกเข้าไปในปาก 6 ซี่บน และ 6 ซี่ล่าง ทำหน้าที่เคี้ยวและบดอาหาร

การดูแลช่องปากและฟัน
สำหรับเด็กเล็กเพิ่งคลอด ควรดูแลความสะอาด โดยการใช้ผ้าเช็ดสันเหงือกกระพุ้งแก้ม และลิ้น เพื่อฝึกให้เด็กเคยชินกับการทำความสะอาดช่องปาก และเป็นการฝึกให้เด็กคุ้นเคยกับการมีช่องปากที่สะอาดอยู่เสมอ
เริ่มแปรงฟันให้ลูก ตั้งแต่ฟันนํ้านมซี่แรกขึ้น โดยใช้แปรงสีฟันและนํ้าสะอาด ซึ่งสามารถเลือกใช้ได้ทั้งแปรงสีฟันยางหรือแปรงสีฟันชนิดที่เป็นขนอ่อนนุ่มก็ได้

วิธีในการแปรงฟันให้ลูก คือ ให้ลูกนอนลงบนตัก ตัวลูกจะไม่โงนเงน คุณพ่อคุณแม่จะมองเห็นฟันของลูกครบทุกซี่ โดยเฉพาะในฟันบน จากนั้นนำแปรงสีฟันจุ่มนํ้าดื่มของลูก แปรงฟันโดยการปัดขึ้น ลงหรือถูแปรงไปมาก็ได้ โดยแปรงให้ทั่วทุกซี่

ถ้าไม่ได้เริ่มแปรงฟันให้ลูกตั้งแต่เล็ก เมื่อเด็กเริ่มโตขึ้น อาจจะทำให้เด็กไม่ยอมแปรงฟัน วิธีการทำให้ลูกยอมแปรงฟัน คือต้องไม่แปรงนานเกินไป และให้รู้ว่าเมื่อไรจะแปรงเสร็จ โดยวิธีที่มักใช้แนะนำ คือ เตรียมแปรงสีฟันจุ่มในนํ้าสะอาดไว้ จากนั้นให้ลูกนอนลงบนตัก เมื่อเริ่มแปรงฟันให้ลูกก็นับ 1-10 แบบเร็วๆ เพื่อ
เป็นการสร้างข้อตกลงกับลูกว่า เมื่อนับถึง 10 แล้วก็จะหยุดแปรง ซึ่งในครั้งแรกอาจจะแปรงได้แค่ฟันหน้าก็ไม่เป็นไร ในช่วงตอนบ่ายก็ทำวิธีการแบบเดิมอีก แต่เปลี่ยนจากฟันหน้าเป็นฟันด้านข้างบ้าง และเมื่อเขาเริ่มรู้ว่าอดทนแค่ 1-10 ก็จะเลิกแปรง เด็กๆ ก็จะทนได้และยอมให้แปรงฟัน แล้วพอลูกเริ่มชินก็นับ 1-10 ให้ช้าลง เพื่อแปรงฟันให้ได้ครบทั้งหมดทุกซี่ในคราวเดียว
เด็กจะแปรงฟันได้สะอาดด้วยตัวเองเมื่ออายุ 7 ขวบขึ้นไป ดังนั้น ก่อน 7 ขวบ ยังต้องช่วยดูแลอยู่ โดยไห้ลูกแปรงฟันของเขาเองก่อน พอเสร็จแล้วก็ตรวจโดยการจับนอนบนตัก เมื่อเห็นว่าจุดไหนที่ไม่สะอาดก็แปรงเพิ่มโดยจะใช้ยาสีฟันหรือไม่ก็ได้

นอกจากคุณพ่อคุณแม่จะเป็นหมอฟันคนแรกของลูกแล้ว ยังควรทำให้ลูกเห็นความสำคัญของการแปรงฟัน ทำให้เห็นว่า การแปรงฟันเป็นสิ่งที่เลี่ยงไม่ได้ และต่อให้เขาร้องอย่างไร ลูกก็ต้องแปรงฟันเหมือนกับที่ลูกต้องกินข้าว อาบนํ้า ทั้งนี้ ต้องมีวิธีที่สร้างสรรค์กับลูก ทำให้เกิดความรู้สึกในทางบวกต่อการแปรงฟัน เห็นว่าการแปรงฟันเป็นเรื่องที่สนุก และเกิดทัศนคติที่ดีว่า ฟันขาว ฟันสะอาด แล้วสวยจังเลย

การใช้ยาสีฟัน
ไม่ควรให้ลูกใช้ยาสีฟันจนกว่าลูกจะบ้วนยาสีฟันออกมาได้ เด็กเริ่มบ้วนเป็นเมื่อ อายุประมาณ 2 ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ ก็ให้เริ่มใช้ยาสีฟันได้ ในปริมาณขนาดเท่าเมล็ดถั่วเขียว

เคล็ดไม่ลับ
ควรพาลูกไปพบทันตแพทย์ครั้งแรกเมื่ออายุระหว่าง 1 ขวบถึง 1 ขวบครึ่ง และไปพบเป็นประจำทุกๆ 6 เดือนจนกระทั่งโต ขณะที่ฟันนํ้านมของเด็กที่กำลังขึ้น ฟันแท้ก็กำลังเริ่มสร้างแล้วในกระดูก ถ้าเด็กแข็งแรงดีรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ดื่มนมเป็นประจำก็จะทำให้ทั้งฟันแท้และฟันนํ้านมแข็งแรง แค่นี้ลูกคุณก็จะมีฟันที่แข็งแรง มีสุขนิสัยในการรักษาปากและฟันที่ดีแล้วล่ะครับ
ส่วนที่ว่าจะต้องดัดฟันไม่ดัดฟันอย่างไรให้ทันตแพทย์แนะนำดีกว่านะครับ ถ้าฟันไม่เกจนเป็นปัญหา ก็ไม่ต้องไปดัดฟันอย่างวิลลี่ วองก้านะครับ ดัดเมื่อจำเป็น บางคนฟันเกๆ นิดหน่อยดูเก๋ไปอีกแบบ แต่ถ้ามันจะเป็นปัญหาต่อไปในอนาคตก็ค่อยว่ากัน

ขอขอบคุณบทความสุขภาพ จาก โรงพยาบาลสมิติเวช