จุดจบสายเหล้า! อาเจียน-ถ่ายเป็นเลือด เพราะ “เลือดออกในทางเดินอาหาร”
นอกจากโรคตับแข็งที่เป็นจุดจบของสายแอลกอฮอล์แล้ว ยังมีอีกหนึ่งโรคที่ลักษณะของอาการน่ากลัวยิ่งกว่าในละคร นั่นคือ อาเจียน และถ่ายออกมาเป็นเลือดสดๆ แค่คิดถึงก็ทรมานแทน โดยมีสาเหตุมาจากภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร
เลือดออกในทางเดินอาหาร คืออะไร?
ภาวะเส้นเลือดในหลอดอาหารแตก เป็นภาวะที่พบเลือดออกจากทางเดินอาหาร จนทำให้เกิดอาการอาเจียนออกมาเป็นเลือด หรือไหลลงผ่านกระเพาะอาหาร แล้วลงสู่ลำไส้ใหญ่จนถ่ายออกมาเป็นเลือด เป็นภาวะอันตรายที่สามารถเกิดขึ้นได้อย่างเฉียบพลัน หรืออาจเกิดขึ้นเป็นอาการเรื้อรังที่เกิดขึ้นซ้ำๆ ได้ในอนาคต (หากไม่ได้รับการรักษา) มักพบในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง และพบในวัยกลางคนมากที่สุด
สาเหตุของภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร
เลือดออกในทางเดินอาหาร มีทั้งเลือดออกบริเวณทางเดินอาหารส่วนบน และส่วนล่าง ผู้ป่วยอาจมีโรคอื่นๆ แล้วมีภาวะเลือดออกในทางเดินอาหารเป็นอาการแทรกซ้อน
เลือดออกในทางเดินอาหารส่วนบน
- โรคที่เกี่ยวข้องกับหลอดอาหาร เช่น หลอดเลือดดำในหลอดอาหารโป่งพอง เนื่องมาจากความดันสงในระบบไหลเวียนของตับ โรคหลอดอาหารอักเสบ มีแผลในหลอดอาหาร โรคกรดไหลย้อน มะเร็งหลอดอาหาร และผลข้างเคียงจากยาที่ส่งผลให้เลือดออกง่าย เช่น ยาแอสไพริน ยาวาร์ฟาริน เป็นต้น
- โรคที่เกี่ยวกับกระเพาะอาหาร เช่น โรคแผลในกระเพาะอาหาร กระเพาะอาหารอักเสบ มะเร็งกระเพาะอาหาร หลอดเลือดในกระเพาะอาหารผิดปกติ หรือผลข้างเคียงจากยาแก้ปวด หรือยาต้านการอักเสบบางตัว
- โรคที่เกี่ยวข้องกับลำไส้เล็กดูโอดีนัม เป็นโรคแผลในลำไส้เล็กตอนบน
เลือดออกในทางเดินอาหารส่วนล่าง
- โรคที่เกี่ยวข้องกับลำไส้เล็กไอเลียม คือภาวะที่มีเลือดออกจากลำไส้ในส่วนนี้
- โรคที่เกี่ยวข้องกับลำไส้ใหญ่ เช่น ลำไส้ใหญ่อักเสบ โรคบิด มะเร็งลำไส้ใหญ่ ถุงผนังลำไส้ใหญ่อักเสบ
- โรคที่เกี่ยวข้องกับทวารหนัก เช่น ริดสีดวงทวาร โรคแผลรอยแยกขอบทวารหนัก ทวารหนักอักเสบ ทวารหนักฉีกขาด และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ
ปัจจัยเสี่ยงของภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร
- เป็นโรคที่ทำให้เกิดความผิดปกติในการแข็งตัวของเลือด เช่น โรคเลือด โรคตับ โรคไต
- เป็นโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหาร (ตามที่อธิบายไปแล้วข้างต้น)
- กินยาที่ต้านการแข็งตัวของเลือด เช่น ยาแอสไพริน ยาวาร์ฟาริน เป็นต้น
- กินยาแก้ปวดในกลุ่ม NSAID เรื้อรัง (ยาแก้ปวด ยาลดไข้ และยาต้านการอักเสบที่ไม่ได้เกิดจากการติดเชื้อ และมีคุณสมบัติต้านการทำงานของเกล็ดเลือด)
- กินยาเสตียรอยด์มาก หรือติดต่อกันเป็นเวลานาน
- เกิดแผลในกระเพาะอาหาร จากภาวะมีกรดในกระเพาะอาหารสูง
- ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มาก และติดต่อกันเป็นเวลานาน จนมีภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร ซึ่งเป็นจนเริ่มต้นของโรคตับแข็ง และภาวะหลอดเลือดดำขอดในหลอดอาหาร
อาการของภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร
อาเจียนออกมาเป็นเลือดสีสดๆ แต่หากถ่ายเป็นเลือด อาจมีลักษณะสีเลือดสด หรือสีเข้มคล้ายกาแฟดำ และข้นเหนียวคล้ายยางมะตอย เพราะเป็นเลือดที่ผ่านกรดในกระเพาะอาหาร
นอกจากนี้ยังอาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น ปวดท้องตอนล่าง (ตำแหน่งต่ำกว่าสะดือ) ปวดเบ่งอุจจาระ ภาวะซีดจากการเสียเลือดมาก อ่อนเพลีย ความดันโลหิตต่ำ หัวใจเต้นเร็วและเบา เป็นลม หรือหมดสติได้
อย่างไรก็ตาม ในบางกรณีที่ผู้ป่วยไม่มีอาการอาเจียน หรือถ่ายเป็นเลือด อาจอยู่ในภาวะเลือดออกน้อยมากจนไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แต่มีเลือดออกต่อเนื่องเรื้อรัง จึงส่งผลให้เกิดภาวะซีด แพทย์อาจตรวจพบเม็ดเลือดแดงในอุจจาระ
วิธีป้องกันภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร
- เข้ารับการรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารทั้งหมด
- ไม่ซื้อยาทานเอง ควรปรึกษาเภสัชกรก่อนซื้อนาทานทุกครั้ง
- งดการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป หรือติดต่อกันเป็นเวลานาน
- หากมีภาวะซีด หรือมีอาการของภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร คือ อาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด ให้รีบพบแพทย์โดยด่วน
