ความเปลี่ยนแปลงของ Web Design จาก ยุค Y2K จนถึงยุค UX UI

วันนี้เราได้มีโอกาสสัมภาษณ์ ‘พี่อั๋น ปานจันทร์ ศิริสุวรรณ’  หัวหน้าทีมดีไซน์ JOOX ในปัจจุบัน ผู้ที่ทำงานกับเว็บไซต์ Sanook! มายาวนานเข้าสู่ปีที่ 19 แล้ว ถ้าจะเปรียบ Sanook! เป็นดั่งบ้านหลังที่ 2 ของเธอก็คงไม่ผิด ในตอนนั้น Sanook! เป็นเว็บไซต์ยุคแรกๆ ของไทย ตั้งแต่เริ่มมีอินเทอร์เน็ตเข้ามา เรามาติดตามประวัติศาสตร์ เว็บไซต์ Sanook! ที่ร้อยเรียงผ่านยุค Y2K* มาจนถึงยุคปัจจุบันกันเลย...

เริ่มต้นที่ยุคสมัย Y2K

ในยุคแรกๆ เราออกแบบเว็บไซต์กันอย่างไร ต้องถึงขนาดวาดภาพสแกนเข้าคอมเลยไหม พี่อั๋นให้ความกระจ่างว่า “พี่เริ่มงานกับ Sanook! ตอนประมาณปี 2541-42 เราจะคุย concept กันก่อน แล้วก็วาดหน้าตาเว็บไซต์ หรือทำ Wireframe ในกระดาษก่อน  ก็ไม่ต้องถึงขนาดต้องวาดแล้วสแกนนะคะ แล้วเราก็ใช้โปรแกรมแบบตอนนี้แหละแต่เป็นเวอร์ชั่นที่เก่ากว่ามาก ตอนนั้นก็น่าจะ Photoshop 4 ในการออกแบบ และตัด html ด้วย Notepad หรือ Dreamweaver” เท่าที่ฟังดูก็ไม่ได้แตกต่างจากปัจจุบันมากนัก

หลักการออกแบบเว็บไซต์ เรื่องใดสำคัญที่สุด

สิ่งสำคัญที่สุดก็คือ คอนเซ็ปต์ของเว็บ ถ้าเราเป็นเว็บคอนเทนต์ คอนเซ็ปต์หลักก็คือการนำเสนอคอนเทนต์ แต่สมัยก่อนเว็บ Sanook! คอนเซ็ปต์หลักคือ เว็บบอร์ด(ให้ยูเซอร์พูดคุยกันคล้ายๆ พันธ์ทิพย์) Search และ Web Directory (การจัดหมวดหมู่เว็บไซด์ และการค้าหาเว็บคล้ายๆ Google) งานออกแบบก็ไม่มีมากมายค่ะ ออกแบบแค่หัวข้อหมวดหมู่ และภาพรวม

พี่อั๋นยังให้ข้อมูลเพิ่มเติมเรื่องที่ Sanook! เปลี่ยนรูปแบบเว็บว่า

ต่อมาปี พ.ศ. 2547 ทางผู้ใหญ่ได้รวมเว็บ Sanook! ซึ่งมีจุดเด่นอยู่ที่ Directory และ Web board เข้ากับ Mweb ที่มีความแข็งแรงด้านคอนเทนต์ ให้อยู่ภายใต้ชื่อเดียวกันว่า sanook.com ทำให้คอนเซ็ปต์ของเว็บเปลี่ยนไป งานดีไซน์จึงเปลี่ยนไปตามโจทย์ โดยเน้นความสวยงามมากขึ้น เพื่อสนับสนุนเรื่องราวให้น่าอ่าน น่าสนใจมากขึ้น พร้อมทั้งเริ่มมีการขายโฆษณาในจุดต่างๆ มากขึ้น ทำอย่างไรให้ทั้งผู้อ่าน และผู้ลงโฆษณาได้รับผลประโยชน์ที่น่าพอใจ

เทคโนโลยีเปลี่ยน โปรแกรมเปลี่ยน เว็บดีไซน์ต้องเปลี่ยนไปยังไง

อย่างที่บอกค่ะ งานออกแบบเราทำเพื่อสนับสนุนคอนเซ็ปต์ของเว็บ ฉะนั้นเมื่อเนื้อหาเปลี่ยนเราก็เปลี่ยน หรือเมื่อการใช้งานติดขัดเกิดปัญหา งานออกแบบก็มีส่วนช่วยทำให้ผู้ใช้งานสามารถใช้เว็บเราได้ง่ายขึ้น

อีกปัจจัยเสริมก็คือ เทรนด์ดีไซน์และเทคโนโลยีการสร้างเว็บ ปัจจัยหลังพวกนี้ทำให้เว็บเราดูทันสมัย น่าสนใจ ใช้งานง่าย และโหลดเร็วขึ้น ช่วยทั้งผู้ใช้งานและโฆษณาค่ะ

เปลี่ยนสู่ยุคสมัย Mobile first

เมื่อถึงจุดหนึ่งที่เริ่มเกิดสังคมก้มหน้า เราก็เริ่มให้ความสำคัญกับการอ่านบนมือถือมากขึ้น Sanook! เริ่มมีเวอร์ชั่นมือถือ  เพราะยูเซอร์ของเราเข้ามาอ่านคอนเทนต์ผ่านมือถือมากถึง 70% การดีไซน์เพื่อรองรับทุก Devices จึงเป็นเรื่องสำคัญ เราจึงเริ่มออกแบบหน้าต่างๆ โดยเริ่มจากหน้าจอมือถือก่อน แล้วค่อยดูต่อว่าเมื่อเป็นแทปเลต หรือ หน้าจอคอมพิวเตอร์ควรจะแสดงผลอะไรบ้าง ที่เรียกว่าการดีไซน์แบบ Responsive แต่เนื่องจาก Sanook! มีคอนเทนท์มาก จึงไม่สามารถทำเป็น Responsive ได้แบบเต็มรูปแบบ เราจึงต้องแยกเวอร์ชั่นมือถือออกมาพัฒนาก่อน เพื่อรองรับการใช้งานของผู้ใช้จำนวนมากกว่า

และในตอนนี้เรายังมี Sanook! แอปพลิเคชั่น เป็นทางเลือกสำหรับผู้ใช้มือถืออีกด้วย

ปัจจุบันต้องคำนึงถึงสิ่งใดเป็นสำคัญ

ไม่ว่าอดีตหรือปัจจุบัน สิ่งสำคัญที่สุขของเว็บหรือสินค้าใดๆ ก็ยังเป็นคอนเซ็ปต์ บวกกับการให้บริการต่อผู้ใช้งานของเรา เราต้องชัดเจนว่าคอนเซ็ปต์ของงานคืออะไร อะไรทำผู้ใช้งานเข้าใจตรงกับเรา ส่วนอื่นๆ นั้นล้วนเป็นส่วนเสริมและสนับสนุนสิ่งข้างต้น

พี่อั๋นยังเสริมอีกว่า “พูดง่ายๆ งานดีไซน์ คือการแก้ปัญหา ช่วยให้ผู้ใช้งานได้ง่ายขึ้น ใช้แล้วสบายใจ ตรงตามวัตถุประสงค์มีประสบการณ์ที่ดีในการใช้ เช่น หน้านั้นต้องการปุ่มให้ผู้ใช้งานลงทะเบียนบางอย่าง คนออกแบบต้องคิดว่าจะทำปุ่มอย่างไรให้คนเห็น ชัดเจน เข้าใจง่ายตามที่ต้องการ User Interface (UI) ที่ดี สร้าง User Experience (UX) ที่ประทับใจ” แล้ว UX, UI คืออะไรล่ะ บางคนอาจยังไม่คุ้นเคยกับศัพท์คำนี้

รู้จัก UX UI เรื่องสำคัญที่สุดสำหรับยูเซอร์

อธิบายง่ายๆ User Experience (UX) คือประสบการณ์การใช้งานของคน ที่มีต่อสินค้าหรือบริการนั้นๆ มีขั้นตอนและส่วนประกอบมากมาย ถ้าเราทำให้ผู้ใช้งานมี UX ที่ดีต่อเว็บเรา เขาจะกลายเป็นผู้ใช้ที่ภักดีต่อแบรนด์จะอยู่กับเรา บอกต่อเราให้คนอื่นใช้ มันจะเหมือนเวลาเราชอบสินค้ายี่ห้ออะไรสักอย่างมากๆ นั่นละค่ะ เราจะไม่เปลี่ยนไปใช้ยี่ห้ออื่นง่ายๆ

ส่วน User Interface (UI) เป็นส่วนหนึ่งของ UX คือการออกแบบรูปร่างหน้าตาของเว็บ หรือสินค้าเพื่อให้ผู้ใช้มี UX ที่ดี เพราะฉะนั้น UI จึงเป็นเรื่องการออกแบบ ความสวยงาม ความเหมาะสมลงตัว

 จากเรื่องราวทั้งหมดเราพอจะสรุปได้ว่า งานเว็บดีไซน์นั้นนอกจากทำเพื่อความสวยงามตามที่เราเข้าใจกันแล้ว ตอนนี้กลับมีสิ่งที่สำคัญกว่ามาแทนที่ คือ ‘การใช้งานของยูเซอร์’ ซึ่งทุกเว็บไซต์ควรให้ความสำคัญ

แต่สิ่งที่ขาดไม่ได้เลยก็คือคนทำงานที่ทำด้วยความเข้าใจงานอย่างแท้จริง ดังเช่นดีไซเนอร์คนนี้ที่กล้าพูดกับเราว่า จริงๆ แล้วงานเธอเป็นแค่ส่วนหนึ่งเท่านั้น แต่หัวใจสำคัญของเว็บไซต์ก็คือ ‘คอนเทนต์’ เธอจึงนิยามงานของเธอไว้อย่างถ่อมตัวว่า “เราเป็นฝ่ายสนับสนุนค่ะ”

*Y2K คำย่อของ Year 2000 , K เป็นหน่วยในการวัดค่าในระบบเมตริก มีค่าเท่ากับ 1000 เป็นปัญหาที่ เกิดการทำงานผิดเพี้ยนของระบบเอกสาร และการบันทึกข้อมูล ดิจิตอลและอนาล็อค สืบเนื่องจากการบันทึกปีคศ. ด้วยเลขฐาน 2 ตัวท้าย ที่เปลี่ยนจาก ค.ศ.1990 สู่ ค.ศ.2000