ทำไมศาลเจ้าญี่ปุ่นต้องมีกระจก? แล้วเราถ่ายรูปเก็บไว้ได้ไหม?

เพื่อนๆ รู้ไหมคะว่า ตามศาลเจ้านิกายชินโตในญี่ปุ่นนั้นมักจะมี “กระจก” วางอยู่บริเวณใกล้เคียงด้วย ความจริงแล้ว การมีกระจกตั้งอยู่บริเวณศาลเจ้านั้น เป็นสิ่งที่ปฏิบัติกันมายาวนาน..น้าน…นาน ตั้งแต่สมัยที่คนญี่ปุ่นยังไม่ได้สร้างศาลเจ้าขึ้นมาเป็นเรื่องเป็นราว แต่ใช้วิธีสักการะเทพเจ้าตามป่าเขา หรือต้นไม้อยู่เลยล่ะค่ะ

 

กระจกในศาลเจ้าในประเทศญี่ปุ่น

ว่ากันด้วยประโยชน์ใช้สอยของกระจกทั่วไปก่อน ตามปกติแล้วเรามักใช้มันในการส่องเพื่อตรวจสอบความเรียบร้อยของเสื้อผ้าหน้าผม รูปร่างของตนเอง หรือส่องเงาสะท้อนต่างๆ เช่นเวลาขับรถ เป็นต้น

ในส่วนของหลักภาษา ก็ว่ากันว่ารากศัพท์ของคำว่า “กระจก” หรือ “鏡” (Kagami) ในภาษาญี่ปุ่นนั้น แปลงมาจากคำว่า “影見” (Kagemi) หรือก็คือการส่องดูเงาของตนเอง ซึ่งในสมัยก่อนจะใช้วิธีส่องดูกับผิวน้ำค่ะ

นอกจากนี้ ในเอกสารทางประวัติศาสตร์ของญี่ปุ่นอย่าง “โคะจิกิ” ยังมีข้อความในลักษณะที่สามารถตีความได้ว่ากระจกนั้นเปรียบเสมือนตัวแทนของพระเจ้าด้วย

เท่านั้นยังไม่พอ เพราะต่อมาหนึ่งในสาเหตุที่มีกระจกอยู่ตามศาลเจ้ามากมายขนาดนี้ ก็อาจเป็นเพราะในสมัยปีเมจิที่ 28 ได้มีการประกาศกฎหมายอย่างจริงจัง เกี่ยวกับการสักการะเทพเจ้าโดยใช้กระจกเป็นตัวแทนของทวยเทพ เช่นว่า ให้ใช้กระจกสีเงิน ทรงกลม เส้นผ่าศูนย์กลางยาวประมาณ 1 หน่วย (ประมาณ 30 เซนติเมตร) แทนเทพเจ้าบนสวรรค์และจักรพรรดิ ส่วนเทพเจ้าอื่นๆ ให้ใช้กระจกที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 21 เซนติเมตรแทน ด้านหลังสลักชื่อเทพองค์ต่างๆ เป็นต้น

เมื่อมีการบังคับใช้กฎหมายเกี่ยวกับกระจกอย่างชัดเจนขึ้นเช่นนี้ แน่นอนว่าผู้คนต่างปฏิบัติต่อกระจกอย่างระมัดระวังมากขึ้นกว่าเดิม และมองกระจกเป็นตัวตนที่ศักดิ์สิทธิ์มากขึ้นตามไปด้วย

ความหมายที่ซ่อนอยู่ในกระจกที่ศาลเจ้าญี่ปุ่น

อย่างที่หลายคนอาจจะทราบว่า ญี่ปุ่นนั้นมีเทพเจ้าต่างๆ มากมาย ไม่เว้นแม้แต่เทพเจ้าประจำห้องน้ำ หรือว่าสิ่งของชิ้นเล็กชิ้นน้อย และรวมไปถึงยังมีความเชื่อว่าแต่ละคนก็มีเทพเจ้าประจำตัวด้วย

การตั้งกระจกไว้ในบริเวณศาลเจ้า ก็เป็นกุศโลบายหนึ่งที่ต้องการให้ผู้มาสักการะได้ลองมองย้อนกลับไปที่ตัวเองเมื่อมองเห็นกระจก และพึงรำลึกถึงเทพเจ้าประจำตัวด้วยนั่นเองค่ะ

สามารถถ่ายรูปเก็บไว้ได้ไหม?

มาถึงคำถามที่หลายๆ คนอาจจะอยากทราบคำตอบกันว่า “เราสามารถถ่ายรูปกระจกภายในศาลเจ้าได้ไหม?”

ลำพังชาวญี่ปุ่นทั่วไปที่ไปสักการะตามศาลเจ้า ยังมีความรู้สึกอยากถ่ายภาพเก็บไว้เป็นที่ระลึกกันเลย แล้วนักท่องเที่ยวอย่างพวกเรา ถ้ามีโอกาสได้ไปก็คงอยากจะถ่ายรูปเก็บไว้อยู่แล้วใช่ไหมล่ะคะ?

น่าเสียดายที่ศาลเจ้าส่วนใหญ่มักขอความร่วมมือไม่ให้ถ่ายภาพกระจก หรือภาพของตัวเราที่สะท้อนในกระจกศาลเจ้า เนื่องด้วยเหตุผลทางความเชื่อค่ะ ซึ่งเราจะสามารถสังเกตได้จากจุดใหญ่ๆ คือ “ป้ายประกาศ” ที่มักจะตั้งไว้ภายในบริเวณศาลเจ้าเอง หรือใช้วิธีสอบถามกับคนของศาลเจ้าก่อนจะดีที่สุดค่ะ

ดังนั้น หากใครมีโอกาสได้ไปพบเจอกระจกสวยๆ ในศาลเจ้า และอยากจะถ่ายภาพเก็บไว้เป็นที่ระลึก ก่อนอื่นขอให้ลองมองหาป้าย หรือสอบถามดูก่อนนะคะ ไม่แน่ว่าที่ที่เพื่อนๆ ไป อาจจะอนุญาตให้เก็บภาพที่ระลึกได้ก็ได้

แนวปฏิบัติในการถ่ายภาพ หากศาลเจ้าอนุญาต

1. ในทางความเชื่อ ก็อย่าลืมบอกในใจสักหน่อยว่าจะขอถ่ายภาพที่ระลึกเก็บไว้นะคะ
2. ไม่เปิดแฟลชตอนถ่ายรูป
3. ระมัดระวังไม่ยืนหรือนั่งกีดขวางทางเดิน

แล้วเพื่อนๆ ล่ะคะ เคยสังเกตกระจกในศาลเจ้าญี่ปุ่นกันบ้างหรือเปล่า?