การมีอยู่ของ "ทางจักรยาน" ลดการเสียชีวิตได้ถึงปีละหมื่นคน

รายงานผลการวิจัยของคณะกรรมาธิการยุโรปแสดงให้เห็นผลกระทบของการพัฒนาเครือข่ายเส้นทางจักรยาน ซึ่งสามารถป้องกันการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้มากกว่า 10,000 รายต่อปี

หนุ่มๆ ทั้งในกรุงเทพและทั่วทุกมุมโลก คงทราบเป็นอย่างดีว่า การขี่จักรยาน ไม่ใช่แค่เทรนด์ที่มาแล้วผ่านไป ในประเทศอย่างเนเธอร์แลนด์ หรือประเทศในแถบสแกนดิเนเวีย ตั้งแต่เดนมาร์ก สวีเดน นอร์เวย์ รวมถึงฟินแลนด์ ต่างมองตรงกันว่า การขี่จักรยานคือการออกกำลังกายในชีวิตประจำวัน เป็นทางเลือกหนึ่งของการเดินทาง และเป็นคำตอบของการจราจรอีกทางหนึ่งของคนเมือง

โดยคณะกรรมาธิการยุโรป ร่วมกับสถาบันสุขภาพโลก เมืองบาร์เซโลนา พยายามประเมินความสัมพันธ์ของเครือข่ายเส้นทางจักรยาน และอัตราการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ด้วยข้อมูลจาก 167 เมือง โดยรายงานผลการวิจัยเผยแพร่อยู่ในวารสารวิชาการด้านเวชศาสตร์ป้องกัน (Preventive Medicine) ซึ่งประเด็นน่าจับตามองคือ การขยายเครือข่ายเส้นทางจักรยานก่อให้เกิดประโยชน์ต่อสุขภาพ และเศรษฐกิจ

ผลวิจัยประมาณการว่า หากความเชื่อมโยงเครือข่ายเส้นทางจักรยานในเมืองคิดเป็น 24.7 เปอร์เซ็นต์ และประชาชน 1 ใน 4 หันมาใช้จักรยานเป็นยานพาหนะทุกวัน สามารถหลีกเลี่ยงการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้มากกว่า 10,000 รายต่อปี โดยเฉพาะเมืองที่มีเส้นทางจักรยานปรากฏตัวให้เห็นอยู่บนถนนสายหลักแทบทุกเส้น 

การปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานเกี่ยวกับจักรยาน หรือการหันส่งเสริมการใช้จักรยาน ช่วยลดอัตราการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรภายในเมืองลงได้ด้วย 3 ปัจจัยสำคัญคือ คุณภาพอากาศ สุขภาพประชากร และอุบัติเหตุ เนื่องจากการพัฒนาเส้นทางจักรยานก่อให้เกิดกิจกรรมทางกายภาพในชีวิตประจำวัน เช่น การออกกำลังกาย ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของพลเมือง บวกกับหากลดปริมาณยวดยานพาหนะที่ปล่อยมลพิษลงจะช่วยทำให้อากาศบริสุทธิ์ ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ ลดปัญหาความเครียดบนท้องถนน และปริมาณการเกิดอุบัติเหตุก็จะลดลงตามไปด้วย

แม้เส้นทางจักรยานในบางเมืองอาจยังไม่ครอบคลุมถึง 24.7 เปอร์เซ็นต์ แต่ปัจจุบันเส้นทางจักรยานในกรุงลอนดอนก็สามารถหลีกเลี่ยงการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรได้ 1,210 รายต่อปี ขณะเดียวกันกรุงโรม 433 ราย และบาร์เซโลนา 248 รายตามลำดับ

แน่นอนว่า สุดท้ายการลดอัตราการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรเป็นจุดหมายปลายทางที่ทุกเมืองกำลังต้องการ แต่การเดินทางตามเป้าหมายอาจมีราคาแพงเกินกว่ารับไหว เพราะในรายงานประมาณการไว้อีกด้วยว่า หากต้องการพัฒนาเครือข่ายเส้นทางจักรยานให้ไปแตะ 24.7 เปอร์เซ็นต์ แต่ละเมืองควรมีเส้นทางจักรยานอยู่ราวๆ 315 กิโลเมตรต่อประชากร 100,000 คน หรือต้องติดตั้งเส้นทางจักรยานบนท้องถนนแทบทุกเส้น

อยากรู้กันไหมว่า มันต้องเสียค่าใช้จ่ายอยู่ที่เท่าไหร่ สำหรับการพัฒนาเส้นทางจักรยานในประเทศเนเธอร์แลนด์ทุกๆ หนึ่งกิโลเมตรต้องจ่ายประมาณ 2 ล้านยูโร หรือประมาณ 78 ล้านบาท แค่ได้ยินแล้วต้องร้องหูย ทว่าความจริงมันเป็นค่าใช้จ่ายของการปรับปรุงถนนทั้งเส้น ไม่ใช่แค่การทาสีเคลือบเปลือกๆ แบบบางประเทศเท่านั้น

ปัจจุบันปริมาณการใช้จักรยานในกรุงลอนดอนอยู่ที่ 3 เปอร์เซ็นต์ของการเดินทางทั้งหมด ขณะเดียวกันบาร์เซโลนาคิดเป็น 2 เปอร์เซ็นต์ และกรุงโรมเพียงแค่ 1 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้น สำหรับเมืองใดที่หวังสร้างเครือข่ายเส้นทางจักรยานให้เป็นพื้นฐานหลักของการเดินทาง คงต้องอัดฉีดเงินมหาศาลในการก้าวกระโดดไปยังตัวเลข 24.7 เปอร์เซ็นต์

แต่เหมือนเป็นโชคดีของคนยุโรปที่นักวิจัยทำการวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์ เพื่อเปรียบเทียบต้นทุนที่ต้องใช้ในการพัฒนาเครือข่ายเส้นทางจักรยาน และผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจของการลดอัตราการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ซึ่งผลการวิเคราะห์แสดงให้เห็นว่า ปริมาณเงินลงทุนเป็นสิ่งคุ้มค่ามากหากต้องการลดอัตราการเสียชีวิตก่อนเวลาอันควร เพราะนอกจากการพัฒนาเครือข่ายเส้นทางจักรยานมาพร้อมการปรับปรุงคุณภาพอากาศ การออกกำลังกายของประชาชน

และการลดอุบัติเหตุบนท้องถนน ที่สำคัญ ทุกๆ 10 เปอร์เซ็นต์ ของการพัฒนาเส้นทางจักรยานในกรุงโรม สามารถประหยัดเงินได้ 70 ยูโรต่อระยะทาง 1 กิโลเมตร ส่วนบาร์เซโลนาสามารถประหยัดเงินได้ 35 ยูโรต่อระยะทาง 1 กิโลเมตร และลอนดอนสามารถประหยัดเงิน 8 ยูโรต่อระยะทาง 1 กิโลเมตร