8 ทริกแก้นิสัยไม่ดีของตัวเอง เปลี่ยนเป็นคนใหม่อย่างได้ผล

คุณเคยรู้สึกหงุดหงิดหรือรับไม่ได้กับนิสัยบางอย่างของตัวเองบ้างไหม นิสัยที่รู้อยู่แก่ใจว่าเป็นนิสัยที่ไม่ดี และลึก ๆ แล้วตัวคุณเองก็ไม่ได้อยากจะมีนิสัยที่แย่ ๆ แบบนี้ ทว่าที่ยังทำอยู่ก็เพราะว่าเลิกทำไม่ได้เสียทีเนี่ยสิ แน่นอนว่ามันไม่ใช่เรื่องง่ายที่คนเราจะเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมตัวเอง แต่มันก็ไม่ใช่เรื่องที่เป็นไปไม่ได้

ในโอกาสที่ศักราชใหม่กำลังจะมาเยือนในอีกไม่กี่วันนี้ หลายคนที่อาจจะกำลังหาฤกษ์ดี ๆ เพื่อใช้นับเป็นจุดเริ่มต้นของการเริ่มต้นใหม่ก็อาจจะรู้สึกว่าได้เวลาแล้วที่จะลุกขึ้นมาเปลี่ยนแปลงตัวเอง จริง ๆ แล้วในช่วงปีใหม่ถือเป็นช่วงฮิตที่คนนิยมนำมาใช้เป็นจุดเปลี่ยนแปลงตนเองอยู่เสมอ หากคุณก็เป็นคนหนึ่งที่กำลังรอปีใหม่เพื่อเปลี่ยนตัวเองอยู่เหมือนกัน ก่อนที่เริ่มต้นจริงจัง ลองมาดูทริกเล็ก ๆ น้อย ๆ กันก่อนดีกว่าว่าตนเองต้องวางแผนทำอะไรบ้าง ต้องเจออะไรบ้าง และพร้อมแค่ไหน ที่จะเปลี่ยนตัวเองเป็นคนใหม่

1. เป้าหมายคืออะไร
เมื่อมีความคิดที่จะเปลี่ยนตัวเอง ก่อนอื่นเราต้องตั้งเป้าหมายให้ชัดเจนก่อนว่าจะเปลี่ยนอะไร เปลี่ยนแล้วตนเองในเวอร์ชันที่ดีกว่าจะเป็นแบบใด เป้าหมายที่ดีควรจะเป็นเป้าหมายที่เหมาะสมกับตนเอง มีวิธีพิชิตที่ไม่ยากจนเกินไปและไม่ใช่การเลียนแบบคนอื่น นั่นหมายความว่าเราต้องรู้จักและประเมินตนเองก่อนเบื้องต้น อยู่บนพื้นฐานที่เราเชื่อว่าตัวเองสามารถทำได้ ไม่ยากเกินไป ไม่เช่นนั้นอาจจะท้อแท้แล้วยอมแพ้ไปเสียก่อน อาจเริ่มจากเป้าหมายเล็ก ๆ แล้วค่อยขยับเป็นเป้าหมายที่ใหญ่ขึ้น เมื่อรู้สึกว่าเริ่มสัมผัสได้ถึงความสำเร็จ ซึ่งจะช่วยให้เราเชื่อมั่นในตัวเองมากขึ้น

2. จิตใจพร้อมแค่ไหน
การที่เราคิดจะเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ได้ จำให้ขึ้นใจว่าทุกอย่างอยู่ที่ใจล้วน ๆ ฉะนั้น ก่อนจะลงมือทำลองสำรวจจิตใจของตนเองดูก่อนก็ได้ว่าพร้อมแค่ไหนที่จะเปลี่ยนนิสัยที่ไม่ดีนี้ของตัวเอง เรื่องไหนดีไม่ดีเรารู้ด้วยตัวเองอยู่แล้ว แต่สภาพจิตใจคือต้องเช็กอีกที ถ้าจิตใจอ่อนไหว ก็ไม่จำเป็นต้องทำแบบหักดิบ สามารถทำแบบค่อย ๆ เป็นค่อย ๆ ไป ลด ละ จนเลิกได้เอง แต่ระหว่างนี้ก็ต้องสัญญากับตนเองด้วยว่าจะไม่กลับไปทำสิ่งแย่ ๆ นั้นอีก สร้างความมั่นคงทางจิตใจไปทีละนิด ไม่มีใครมาเร่งให้ต้องรีบ แต่ให้ระวังความคิดความเชื่อของตัวเองก็พอ มันมีผลต่อพฤติกรรมที่แสดง

3. รู้ตัวว่าทำไมถึงติดนิสัยไม่ดีเหล่านั้น
ทุกสิ่งอย่างเกิดขึ้นได้ย่อมมีสาเหตุ มีที่มาที่ไป เราแค่ต้องหาคำตอบให้เจอ เช่นเดียวกันกับการที่เราเคยติดนิสัยไม่ดีบางอย่างนั่นแหละ มันก็มีจุดเริ่มต้นว่าเพราะอะไร ซึ่งการรู้สาเหตุเริ่มต้นที่ทำให้เราติดนิสัยที่ไม่ดีเหล่านั้นมา อาจช่วยให้เราหาวิธีเอาชนะใจตนเองได้ง่ายขึ้นก็ได้ วิธีง่าย ๆ คือพิจารณาตัวเองโดยต้องตอบคำถามตัวเองอย่างตรงไปตรงมาและซื่อสัตย์ด้วย เมื่อเรารู้สึกว่ากำลังจะกลับไปทำนิสัยเดิม สาเหตุนั้นจะทำให้เราจำกัดพฤติกรรมที่ไม่ดีได้เพียงแค่เตือนตัวเอง และหาวิธีแก้ปัญหาด้วยวิธีอื่นที่ต่างออกไป เราก็แค่นำพฤติกรรมใหม่มาใช้ตั้งแต่บัดนี้

4. สร้างแรงบันดาลใจอย่างยิ่งใหญ่
อย่างที่บอกว่าทุกอย่างมันอยู่ที่ใจล้วน ๆ เมื่อเราคิด เราเชื่อ หรือเรามีทัศนคติอย่างไร มันก็จะมีผลต่อพฤติกรรมที่เราแสดงออกมา และส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงสิ่งต่าง ๆ ในชีวิตด้วย ถ้าอย่างนั้น เมื่อต้องการที่จะเปลี่ยนนิสัยที่ไม่ดีของตนเอง ก็ลองสร้างแรงบันดาลใจที่ยิ่งใหญ่ขึ้นมา แล้วพยายามที่จะคิดหรือเชื่อในสิ่งนั้นดูสิ แรงบันดาลใจที่เราสร้างขึ้นจะค่อย ๆ ขับเคลื่อนเราเข้าไปหาวิธีในการเปลี่ยนแปลงตัวเอง เสมือนพลังที่เราทุกคนมีไว้ใช้ในการผลักดันตนเอง ทั้งจากความคิดและการกระทำ เพื่อให้เรามุ่งหน้าไปหาเป้าหมายที่ตั้งไว้ได้สำเร็จได้ง่ายขึ้นนั่นเอง

5. มีกิจกรรมอื่นทำทดแทน
ถ้าเราเลิกพฤติกรรม (แย่ ๆ) บางอย่างไปเลยทันทีแบบหักดิบ เราจะรู้สึกได้ว่ามันจะเกิดช่องว่างในชีวิต เนื่องจากเราจะไม่ได้ทำอะไรบางอย่างที่เคยทำจนชิน จึงอาจทำให้เรารู้สึกเครียดและท้อแท้ได้ ดังนั้น เพื่อที่จะได้ไม่เหลือทั้งช่องว่างและเวลาให้คิดนู่นนั่นนี่ฟุ้งซ่าน ลองหากิจกรรมอย่างอื่นทำทดแทน หรือจะใช้ค่อย ๆ ใช้พฤติกรรมใหม่มา “แทนที่” แทนวิธีการกำจัดพฤติกรรมเดิมทิ้งไปทันทีก็ได้ ทว่าช่วงที่เพิ่งเริ่มต้นทำกิจกรรมใหม่ ๆ เหล่านั้นเพื่อทดแทนสิ่งเดิม ๆ ที่หายไป ควรมีเพื่อนหรือใครสักคนคอยสนับสนุนและให้กำลังใจอยู่ด้วยก็ดีนะ ช่วงเริ่มต้นมันก็ยากอยู่

6. ทำซ้ำ ๆ จนกว่าจะเป็นนิสัย
หัวใจสำคัญในการเปลี่ยนแปลงตัวเอง คือต้องทำมันซ้ำ ๆ จนกว่าจะกลายเป็นความเคยชิน แล้วติดเป็นนิสัยในที่สุด หลังจากที่เราลด ละ เลิกนิสัยที่ไม่ดีไป เราทำพฤติกรรมใหม่เพื่อสร้างนิสัยใหม่ ก็ต้องทำมันไปซ้ำ ๆ เรื่อย ๆ อย่างสม่ำเสมอ อย่าหวังผลลัพธ์เพียงชั่วข้ามคืน อย่าลืมว่ากว่าเราจะติดนิสัยไม่ดีมาขนาดนี้ เราก็ใช้ชีวิตวนลูปอยู่กับนิสัยไม่ดีมาตั้งนาน ซึ่งถ้าถามว่าต้องใช้เวลานานแค่ไหนกว่าเปลี่ยนตัวเองให้ทำสิ่งต่าง ๆ จนติดเป็นนิสัยได้ มีงานวิจัยที่ชี้ว่าเฉลี่ยแล้วอยู่ที่ 66 วัน หรือตั้งแต่ 2 เดือนไปจนถึง 8 เดือน และไม่ใช่ทฤษฎี 21 วันอย่างที่หลายคนเชื่อกันด้วย

7. มีสติเมื่อเจอสิ่งเร้า
การจะเปลี่ยนตัวเองเพื่อหนีนิสัยไม่ดีที่ทำมาตั้งนานนั้นไม่ได้ทำได้ง่าย ๆ ว่ากันตามจริงแค่เริ่มต้นก็ยากแล้ว ไหนจะระหว่างทางอีก เราจะเจอสิ่งเร้ามากมายที่เป็นตัวกระตุ้นให้เรากลับไปทำพฤติกรรมแย่ ๆ เราก็ต้องรู้ก่อนว่านี่แหละเป็นสิ่งเร้าที่อาจทำให้เราไขว้เขวหรื่อหวั่นไหว ก็ควรจะระวังและอยู่ให้ห่างสิ่งนั้นไว้ มีสติอยู่เสมอที่จะรู้ตัวแล้วพาตัวเองออกมาจากสิ่งแวดล้อมตรงนั้น มิเช่นนั้นอาจจะถลำกลับเข้าไปทำพฤติกรรมแบบเดิม จนไม่บรรลุเป้าหมาย ต้องเชื่อว่าเราควบคุมตนเองได้ โดยอาจหาวิธีรับมือเมื่อถูกควบคุมและทดสอบไว้ด้วย จะทำให้เราพาตัวเองออกมาได้ง่ายขึ้น

8. มุมานะ ตั้งใจ ท้อได้ แต่ต้องให้อภัยตัวเอง
การเปลี่ยนแปลงตัวเองต้องใช้ทั้งเวลาและความอดทน โดยแต่ละเป้าหมายก็ยากง่ายไม่เท่ากันอีก เมื่อเราตั้งใจทำอะไรมาก ๆ แต่ก็รู้สึกว่ามันยากเหลือเกิน ความผิดพลาดก็อาจเกิดขึ้นได้ และเมื่อนั้นความท้อแท้ก็จะกลายเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้อีกเช่นกัน มันคงจะรู้สึกคับแค้นในใจว่าพยายามมาตั้งนานทำไมไม่ชนะเสียที การยึดติดอยู่กับความล้มเหลว ไม่มีทางที่จะเปลี่ยนแปลงตนเองได้ ล้มแล้วต้องลุก ให้อภัยตัวเองแล้วไปต่อ หาแผนสำรองไว้ และจำไว้ว่าทุกครั้งที่ผิดพลาดซ้ำ เราจะรับมือมันได้ดีกว่าเดิม จงเรียนรู้จากข้อผิดพลาด แล้วลุกขึ้นมาอย่างเข้มแข็ง