บาดแผลที่ฝังลึก : เมื่อตราบาปช่วงสงครามโลกทำ "JORDAN 12" ถูกแบนในเกาหลีใต้

รองเท้าตระกูล AIR JORDAN คือรองเท้าสนีกเกอร์ที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลกปัจจุบัน โดยเฉพาะรุ่น JORDAN 1 ถึง JORDAN 13 ซึ่ง ไมเคิล จอร์แดน เคยใส่ลงแข่งขันจริง ทำให้ความนิยมเรียกได้ว่าพุ่งทะลุทุกพื้นที่บนโลก ชนิดที่ราคารีเซลล์สูงขึ้นเป็นเท่าตัวในหลาย ๆ รุ่น

หนึ่งในประเทศที่นิยมรองเท้า Jordan มาก ๆ คือเกาหลีใต้ ด้วยแฟชั่นสไตล์โคเรียนยุคใหม่ สนีกเกอร์กลายเป็นส่วนสำคัญ และรองเท้าของ Jordan จำนวนมากก็ฮิตติดตลาดคนเกาหลีใต้ไปเป็นที่เรียบร้อย

แต่มีรองเท้ารุ่นหนึ่งของ Jordan ที่คนเกาหลีใต้แบนหนัก ไม่แม้แต่จะเอ่ยปากพูดถึง นั่นคือ Jordan 12 

การแบนรองเท้ารุ่นนี้ของคนเกาหลีใต้ไม่ได้มาอย่างไร้เหตุผล แต่มันฝังรากลึกลงไปในประวัติศาสตร์ของชนชาติเกาหลี กับความทรงจำอันเลวร้ายที่พวกเขาไม่มีวันลืมเลือน

รู้จักกับ JORDAN 12
รองเท้า Air Jordan 12 คือหนึ่งในตระกูลของ Air Jordan รองเท้าที่ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อเป็นรองเท้าบาสเกตบอลให้กับสุดยอดนักบาสตลอดกาล นั่นคือ ไมเคิล จอร์แดน

 

อาวุธคู่ใจของ MJ รุ่นนี้ เปิดตัวครั้งแรกในปี 1996 เป็นรองเท้าสำหรับ ไมเคิล จอร์แดน ที่เอาไว้ใช้การแข่งขัน NBA ฤดูกาล 1996-97 
 
เนื่องจาก จอร์แดน เพิ่งกลับมาคว้าแชมป์สมัยที่ 4 ร่วมกับต้นสังกัด ชิคาโก บูลส์ ในฤดูกาลก่อนหน้านั้น ด้วยรองเท้า Air Jordan 11 ซึ่งในเวลาต่อมากลายเป็นหนึ่งในรองเท้าของตระกูลนี้ที่ผู้คนชื่นชอบมากที่สุด 

ด้วยความที่ Jordan 11 เป็นอาวุธที่พา MJ กลับมาเป็นแชมป์ การออกแบบรองเท้ารุ่นต่อไปจึงไม่ใช่งานง่าย ๆ เพราะนอกจากจะต้องคิดถึงเรื่องในสนามกับการหาวิธีช่วยซัปพอร์ต ไมเคิล จอร์แดน ให้ประสบความสำเร็จเช่นเดิมแล้ว ยังต้องคิดถึงเรื่องแฟชั่นนอกสนามด้วย เพราะ ณ ตอนนั้น กระแสการใส่สนีกเกอร์นอกสนามกีฬากำลังก่อตัวขึ้นอย่างชัดเจน 

ถึงจะมีความโหดและหินในการออกแบบ Jordan 12 ให้ออกมาดี แต่ไม่ใช่งานยากของ Nike เพราะตอนนั้นพวกเขามี ทิงเกอร์ แฮตฟิลด์ ดีไซน์เนอร์มือทองที่ออกแบบรองเท้าในซีรีส์นี้มาตั้งแต่ Jordan 3 และเป็นคนที่ ไมเคิล จอร์แดน ไว้ใจมาก ๆ สำหรับการสร้างสรรค์รองเท้าให้กับตัวเขา

เป็นขั้นตอนปกติของการออกแบบรองเท้าทุกรุ่นในตระกูล Jordan ที่แฮตฟิลด์จะพูดคุยกับจอร์แดน เพื่อสอบถามว่านักบาสชื่อดังต้องการอะไรในรองเท้าคู่ใหม่ของเขา หรืออยากให้รูปลักษณ์ออกมาเป็นแบบไหน หรืออยากปรับเปลี่ยนอะไรจากรุ่นเดิมบ้าง เพื่อจะเป็นการช่วยให้ MJ ทำผลงานได้ดียิ่งขึ้นในสนาม

หากคิดอยู่แค่ในกรอบ ทิงเกอร์ แฮตฟิลด์ คงไม่ใช่นักออกแบบรองเท้าที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลก แต่เขามีไอเดียตั้งต้นของรองเท้า Jordan 12 ที่มาจากรองเท้าส้นสูงของผู้หญิงในช่วงศตวรรษที่ 19 

ไม่มีใครรู้แน่ชัดว่า ทิงเกอร์ แฮตฟิลด์ คิดอย่างไรถึงหยิบรองเท้าผู้หญิงมาเป็นแรงบันดาลใจในการออกแบบรองเท้าบาส แต่เชื่อกันว่า ณ เวลานั้น จอร์แดน กำลังสนใจเรื่องแฟชั่นเป็นอย่างมาก ทำให้แฮตฟิลด์อยากหยิบความหรูหรามาใส่ไว้ในรองเท้าของ MJ ซึ่งแรงบันดาลใจรักของแฮตฟิลด์ในการออกแบบตัวต้นแบบของ Jordan 12 ครั้งนี้คือรองเท้าส้นสูงสไตล์อิตาเลียนที่ขึ้นชื่อเรื่องความหรูหรา

แฮตฟิลด์คิดไม่ผิด เพราะจอร์แดนพอใจมากกับดีไซน์ของรองเท้าคู่นี้ เขาชอบภาพลักษณ์ที่แฝงไว้ด้วยความหรูหรา ขณะเดียวกันยอดนักบาสก็มองว่ารองเท้าของตัวเขาได้ความนิยมมากในกลุ่มผู้หญิงเช่นกัน ดังนั้นการมีรองเท้าที่ได้รับแรงบันดาลใจมาจากรองเท้าผู้หญิงน่าจะส่งผลดีกับตลาดแฟน ๆ กลุ่มผู้หญิงของเขา 

ขณะที่เรื่องของลวดลาย ทิงเกอร์ แฮตฟิลด์ หยิบธงชาติของประเทศญี่ปุ่น ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 หรือที่เรียกกันว่า Rising Sun Flag มาใช้ในรองเท้าคู่นี้ โดยนำลวดลายแสงอาทิตย์ที่อยู่บนธงมาเป็นลวดลายที่อยู่บนรองเท้า Jordan 12 

นอกจากนี้ในเรื่องเทคโนโลยี นี่คือรองเท้า Jordan รุ่นแรกที่สามารถใส่แผ่นเทคโนโลยี Air ของ Nike ได้เต็มแผ่นในพื้นรองเท้า ทำให้นอกจากดีไซน์ที่โฉบเฉี่ยว ยังถูกยกระดับเรื่องการใช้งานอีกด้วย

สำหรับเรื่องในสนาม Jordan 12 ประสบความสำเร็จอย่างดงามกับการพา ไมเคิล จอร์แดน คว้าแชมป์ NBA สมัยที่ 5 ให้กับตัวเอง และ ชิคาโก บูลส์ รวมถึงคว้ารางวัล MVP จากรอบชิงชนะเลิศ และเป็นผู้ทำคะแนนสูงสุดประจำฤดูกาลด้วยเช่นกัน

Photo : www.febsport.com

ขณะที่ฝั่งนอกสนาม รองเท้ารุ่นนี้ก็ได้รับความนิยมมากเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น Jordan 12 Taxi, Jordan 12 Playoffs รองเท้าที่เปิดตัวเพื่อให้ ไมเคิล จอร์แดน ใช้แข่งขันในรอบเพลย์ออฟโดยเฉพาะ

ที่โด่งดังที่สุดคือ Jordan 12 Black – Varsity Red หรือรุ่นที่แฟน ๆ เรียกกันว่า Flu Game รองเท้าที่ ไมเคิล จอร์แดน ใส่ลงเล่นในเกมรอบชิงชนะเลิศเกมที่ 5 ซึ่ง ไมเคิล จอร์แดน มีอาการป่วยก่อนลงเล่นด้วยอาการอาหารเป็นพิษ แต่เขายังสามารถทำได้ถึง 38 แต้ม พาทีมชิคาโก บูลส์ เก็บชัยชนะเหนือ ยูทาห์ แจ๊ซ มาได้ 

รองเท้าที่มีเรื่องราวให้จดจำก็เป็นเรื่องปกติที่จะได้รับความนิยมจากแฟนบาสเกตบอลและเหล่าสนีกเกอร์เฮด จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่รองเท้า Jordan 12 จะถูกวางจำหน่ายไปทั่วโลก แน่นอนรวมถึงประเทศไทยที่มีรองเท้า Jordan 12 รุ่นดัง ๆ มาวางจำหน่ายอย่างต่อเนื่อง

แต่ไม่ใช่ทุกประเทศที่จะรักรองเท้ารุ่นนี้ มีประเทศหนึ่งที่เกลียดรองเท้ารุ่นนี้แบบเข้าเส้น จนถึงขนาดที่ว่าต้องแบนอย่างถาวร นั่นคือ เกาหลีใต้ 

บาดแผลจากสงครามโลก 
แม้ว่าประเทศญี่ปุ่นจะเป็นประเทศในดวงใจของใครหลายคน แต่ปฏิเสธไม่ได้ว่านี่คือชาติที่มีจุดด่างพร้อยสำคัญเช่นกัน นั่นเป็นเพราะในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ด้วยความอยากเป็นใหญ่เป็นโตที่ต้องการครอบครองเอเชียตะวันออกไว้แต่เพียงผู้เดียว ทำให้ญี่ปุ่นยกทัพบุกหลายประเทศในภูมิภาค 

ถึงจะมีหลายชาติได้รับผลกระทบ แต่ไม่มีชาติไหนโดนหนักเท่าเกาหลี ในยุคที่ชาติของพวกเขายังไม่ถูกแบ่งเป็นเหนือกับใต้ ชาวเกาหลีโดนย่ำยีสารพัดจากการถูกยึดครองเป็นเมืองขึ้นของญี่ปุ่น

ญี่ปุ่นขูดรีดทรัพยการมหาศาลจากเกาหลีใต้ เพื่อใช้ในการสร้างรายได้ให้กับประเทศ ขณะที่ผู้ชายถูกจับไปเป็นแรงงานทาส ส่วนผู้หญิงก็กลายเป็นนางบำเรอให้กับทหารญี่ปุ่น แค่นี้ก็บอกได้ง่าย ๆ ว่า เหตุใดญี่ปุ่นจึงสร้างแผลที่ไม่มีวันจางหายไปให้กับชาวเกาหลีทุกคน

โดยเฉพาะประเด็นของการจับผู้หญิงเกาหลีไปเป็นเครื่องบำเรอให้กับทหารชาวญี่ปุ่น คือประเด็นที่ละเอียดอ่อนที่สุด และยังคงเป็นประเด็นที่ญี่ปุ่นยังคงถูกโจมตีจากนานาชาติจนถึงทุกวันนี้ 

การพรากอนาคตผู้หญิงเกาหลีอย่างน้อย 100,000 คน ไปเป็นทาสรักให้กับทหารญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลก และเป็นเครื่องระบายอารมณ์ทุกอย่างของทหารระหว่างการรบ มองมุมไหนก็ไม่สามารถหาความทรงจำที่ดีเกี่ยวกับเรื่องนี้ได้ ทิ้งไว้เพียงบาดแผลที่คอยทิ่มแทงชาวเกาหลีอยู่เสมอเท่านั้น

ดังนั้น ธงชาติญี่ปุ่น ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 หรือ Rising Sun Flag สำหรับคนเกาหลีใต้ จึงเป็นเครื่องย้ำเตือนถึงความเลวร้ายทุกอย่างที่คนญี่ปุ่นเคยทำกับคนเกาหลี 

 

สำหรับชาวเกาหลีธงนี้คือสิ่งต้องห้าม พอ ๆ กับเครื่องหมายสวัสดิกะของนาซีเยอรมัน พูดง่าย ๆ คือเป็นความเลวร้ายขั้นสุดของมนุษย์ที่ไม่ควรจะมีใครเอามาใช้เพื่อหาผลประโยชน์หรือขุดคุ้ยขึ้นมาเพื่อตอกย้ำประวัติศาสตร์อันเลวร้ายนี้อีก 

ดังนั้นชาวเกาหลีใต้รุ่นหลังจึงพร้อมคว่ำบาตรทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับธงชาติญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2  และรองเท้า Jordan 12 ก็หนีไม่พ้น 

รองเท้าที่ชาวเกาหลีแบน 
ด้วยความเลวร้ายจากประวัติศาสตร์ระหว่างชนชาติเกาหลีกับญี่ปุ่น คุณอาจจะสงสัยว่าคนเกาหลีใต้ยอมได้อย่างไรกับการให้เอาธงชาติที่เป็นความทรงจำอันเลวร้ายในช่วงสงครามโลกมาออกแบบเป็นรองเท้า คำตอบคือไม่เคยมีใครรู้เรื่องนี้

ก่อนหน้านี้ไม่เคยมีการเปิดเผยว่า Jordan 12 ได้รับแรงบันดาลใจด้านลวดลายมาจากธงชาติญี่ปุ่นในอดีต มันจึงไม่เคยเป็นปัญหา จนกระทั่งมาถึงปี 2009 

Nike ได้ตัดสินใจปล่อยรองเท้า Jordan 12 ออกมาจำหน่ายในชื่อรุ่น "Rising Sun" ซึ่งบอกชัดเจนว่ารองเท้ารุ่นนี้ได้แรงบันดาลใจมาจากธงชาติญี่ปุ่นในอดีต

Photo : www.freetoshop.ml

เท่านั้นยังไม่พอ รองเท้ารุ่นนี้ยังได้ทำ Insole หรือพื้นรองเท้าด้านในเป็นลวดลายธงชาติญี่ปุ่นในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ด้วยเช่นกัน จัดหนักจัดเต็มขนาดนี้ก็ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ทันทีที่มีข่าวรองเท้าออกมาก็ทำให้ชาวเกาหลีใต้ขู่บอยคอต Nike ทันที

สุดท้าย Nike จึงต้องแก้เกมด้วยการชะลอการขายรองเท้ารุ่นนี้ พร้อมกับจะปล่อยรองเท้าวางจำหน่ายโดยที่ Insole ไม่มีลวดลายธงชาติญี่ปุ่น อย่างไรก็ตามรองเท้าเวอร์ชั่นต้นฉบับก็มีวางขายทั่วไปในหลายพื้นที่ และด้วยเรื่องราวดราม่าที่เกิดขึ้น กลับยิ่งทำให้รองเท้ารุ่นนี้ได้ความนิยมมากขึ้นไปอีก

จนกระทั่งในช่วงปี 2015 ทาง Nike ได้ออกมาเปิดเผยอย่างตรงไปตรงมาว่า รองเท้า Jordan 12 ได้รับแรงบันดาลใจมาจากธงชาติในอดีตของญี่ปุ่น นำมาซึ่งการต่อต้านจากชาวเกาหลีใต้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

มีการเรียกร้องจากฝั่งเกาหลีใต้ให้ Nike เปลี่ยนดีไซน์ของรองเท้า Jordan 12 ใหม่โดยเลิกใช้ลวดลายจากธง Rising Sun ซึ่งแน่นอนว่า Nike ทำไม่ได้ในการจะฆ่าหนึ่งในรองเท้าอันเป็นเอกลักษณ์ของแบรนด์รุ่นนี้

เสียงโจมตีอย่างหนักจากชาวเกาหลีใต้ ส่งผลให้ Nike เลือกที่จะไม่วางขายรองเท้า Jordan 12 ในประเทศเกาหลีใต้อย่างเป็นทางการในปี 2016 ซึ่งก็ไม่ได้ส่งผลกระทบนักกับคอรองเท้าชาวเกาหลี เพราะพวกเขาจัดการเทรองเท้ารุ่นนี้ทิ้งไปเป็นที่เรียบร้อย

จนถึงปัจจุบัน รองเท้า Jordan 12 ก็ยังคงถูกแบนในประเทศเกาหลีใต้ต่อไป แม้แต่ในเว็บไซต์รีเซลล์ของประเทศเกาหลีใต้ก็ไม่มีการซื้อขายรองเท้ารุ่นนี้เช่นกัน เรียกได้ว่าถูกลบตัวตนออกไปอย่างสมบูรณ์แบบในประเทศแห่งนี้

เรื่องราวของ Jordan 12 กับเกาหลีใต้ เป็นอีกครั้งที่แสดงให้เห็นว่าประวัติศาสตร์ความเลวร้ายของมนุษย์ไม่มีทางถูกลบให้เลือนหายด้วยกาลเวลา และมันกลายเป็นเครื่องมือที่ตอกย้ำให้คนรุ่นหลังได้เรียนรู้ เพื่อจะไม่ต้องเดินตามความผิดพลาดนั้นที่เคยเกิดขึ้นในอดีต

แหล่งอ้างอิง

https://www.sneakerfiles.com/air-jordans/jordan-12/
https://www.youtube.com/watch?v=QkTwAnIwhUo
https://www.pacificatrocities.org/book-rising-sun-the-innocent-facist-symbol.html?gclid=CjwKCAiA9aKQBhBREiwAyGP5ldr0vG0Jr8yuLQiuZ94f_HuT_9sG_3fHCNfJboB6LezylRZ914uaKBoCoOcQAvD_BwE
https://sneakernews.com/2015/09/10/jordan-101-a-new-era-rises-with-the-air-jordan-xii/
https://www.youtube.com/watch?v=4OvbskZy9QU
https://www.bbc.com/thai/international-50999833
https://www.thecorporatelawjournal.com/politics/japansrisingsunflagatthetokyo2020olympics#:~:text=In%201910%2C%20Japan%20occupied%20Korea%20as%20a%20colony.&text=The%20South%20Korean%20analyst%20of,accept%20responsibility%20for%20colonial%20transgressions.%E2%80%9D
https://www.koreatimes.co.kr/www/news/nation/2015/10/117_14697.html
https://www.complex.com/sneakers/2016/03/air-jordan-xii-the-master-korea-controversy
https://www.complex.com/sneakers/2013/07/greatest-sneaker-controversies/rising-sun
https://solecollector.com/news/2016/03/air-jordan-12-korea
http://www.koreatimes.co.kr/www/news/nation/2016/03/116_201111.html