ได้เวลาธุรกิจกาแฟขนาดเล็ก ต้องขยับตัวเพื่อความอยู่รอด

กาแฟเป็นเครื่องดื่มที่ใครหลาย ๆ คนชอบ ซึ่งมีหลายคนนำความชอบมาต่อยอดด้วยการเริ่มต้นเป็นธุรกิจขึ้นมา ยิ่งกระแสของการดื่มกาแฟในช่วงที่ผ่านมาได้รับความนิยมเพิ่มขึ้น ส่งผลให้ธุรกิจร้านกาแฟในประเทศไทยมีการขยายตัวอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะตามย่านออฟฟิศ สถานที่ท่องเที่ยว ห้างร้าน จนถึงตามท้องถนนทั่วไป โดยมีรูปแบบหน้าร้านที่หลากหลาย อาทิ ร้านกาแฟแบบคีออสก์ ร้านกาแฟแบบรถเข็น หรือร้านกาแฟแบบมีที่นั่งสบาย ๆ มีบรรยากาศดี ๆ

อย่างไรก็ดี การทำธุรกิจร้านกาแฟไม่ได้ราบรื่นเสียทีเดียว เพราะพบว่าต้นทุนของการทำร้านกาแฟมีแนวโน้มที่สูงขึ้น ทั้งค่าวัตถุดิบ ค่าสถานที่ ค่าดำเนินการต่าง ๆ ขณะที่ต้องขายกาแฟในราคาที่ไม่สามารถจะขยับขึ้นสูงได้ เนื่องจากต้องแข่งขันกับผู้ประกอบการร้านกาแฟด้วยกันเอง รวมทั้งเหตุผลสำคัญคือ เรื่องกำลังซื้อของลูกค้าด้วย

ทั้งนี้จากข้อมูลของศูนย์วิจัยกสิกรไทยได้ประเมินตลาดธุรกิจร้านกาแฟในประเทศ ทั้งในมุมมองด้านสภาพการแข่งขันของผู้ประกอบการ และมุมมองด้านพฤติกรรมของลูกค้าที่เปลี่ยนแปลงไป พบว่ามีผู้ประกอบการร้านกาแฟขนาดกลางและขนาดเล็กรายใหม่ ๆ เกิดขึ้นจำนวนมาก

ในส่วนร้านกาแฟที่เป็นเครือข่ายขนาดใหญ่หรือแฟรนไชส์มีการขยายสาขามากขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่งไม่เพียงแต่ต้องเจอผลกระทบจากการแข่งขันตลาดกาแฟกันเองแล้ว

ในตอนนี้ยังได้รับผลกระทบจากการแข่งขันในกลุ่มเครื่องดื่มประเภทอื่น ๆ อีก เช่น เครื่องดื่มน้ำอัดลม ชาเขียว ชานมไข่มุก น้ำผักและผลไม้ เป็นต้น รวมถึงพฤติกรรมของคนในสังคมได้เปลี่ยนแปลงไป เพราะมีทางเลือกในการซื้อมากขึ้น ทำให้ผู้ประกอบการที่ทำร้านกาแฟขนาดกลางและขนาดเล็กต้องเร่งปรับตัวเพื่อความอยู่รอดต่อไป

วิธีการปรับตัว ยกตัวอย่าง เช่น กลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจร้านกาแฟแบบรถเข็น หรือแบบคีออสก์ จำเป็นต้องดูแลเรื่องความสะอาดเพื่อสร้างความมั่นใจให้ลูกค้า การวางตำแหน่งของร้าน ต้องสร้างตัวเองให้เป็นร้านกาแฟที่มีความคุ้มค่าและควบคุมต้นทุน โดยการหา Supplier ที่สามารถจัดส่งวัตถุดิบและอุปกรณ์ที่มีคุณภาพในราคาที่ไม่สูงนัก ส่วนเมนูกาแฟของร้านควรให้มีความหลากหลาย เพื่อเป็นทางเลือก

สำหรับลูกค้า หรือสร้างความแตกต่างจากผู้ประกอบการอื่นด้านทำเล ควรหาทำเลใหม่ ๆ เพื่อหลีกเลี่ยงการแข่งขันที่รุนแรง นอกจากนี้ในเรื่องของการจัดส่งเสริมการขายกาแฟแบบรถเข็น หรือแบบคีออสก์ ควรเป็นไปในลักษณะของการจูงใจให้ลูกค้า เช่น ส่วนลด หรือของแถม เพื่อกระตุ้นให้เกิดการซื้อของลูกค้าให้มากขึ้น

สำหรับกลุ่มผู้ประกอบการธุรกิจกาแฟแบบร้านมีที่นั่ง การเลือกทำเลที่ตั้งของร้านเป็นสิ่งที่สำคัญมาก โดยการทำร้านกาแฟให้เป็นศูนย์รวมของกิจกรรม หรือที่พักผ่อนหย่อนใจ โดยเฉพาะผู้ที่รักการดื่มกาแฟ สำหรับรูปแบบของเมนู ผู้ประกอบการ

ต้องเพิ่มรูปแบบให้มีความหลากหลาย และครอบคลุมกับความต้องการของลูกค้าที่มีความชอบแตกต่างกัน เช่น มีการคิดค้นสูตรเมนูกาแฟใหม่ ๆ หรือมีการตกแต่งหน้าตาของกาแฟให้มีความสวยงามและแตกต่าง ที่สำคัญคือต้องควบคุมเรื่องรสชาติและคุณภาพของกาแฟ เพื่อให้ลูกค้ารู้สึกถึงความคุ้มค่า นอกจากนี้ร้านกาแฟขนาดกลาง

และขนาดเล็กต้องให้ความสำคัญในการให้บริการให้เทียบเท่ากับร้านกาแฟที่มีเครือข่ายธุรกิจขนาดใหญ่ หรือร้านกาแฟแบบแฟรนไชส์

โดยให้บริการที่เป็นกันเองกับลูกค้า สำหรับการตั้งราคาอาจจะตั้งราคาที่ถูกกว่า โดยอาจจะจัดกิจกรรมส่งเสริมการขายให้มีความหลากหลายยิ่งขึ้น เพื่อเป็นการจูงใจและเป็นทางเลือกให้กับลูกค้า

แม้ว่าธุรกิจร้านกาแฟจะมีแนวโน้มเติบโตอย่างต่อเนื่อง แต่ในทางกลับกัน การแข่งขันในตลาดกาแฟก็มีเพิ่มขึ้น ดังนั้นหากเจ้าของธุรกิจร้านกาแฟขนาดกลางและขนาดเล็กยังไม่มีการปรับตัว หรือคิดกลยุทธ์เพื่อรองรับกับความต้องการของลูกค้าแล้ว พื้นที่ในตลาดสำหรับร้านเล็ก ๆ

ก็คงหาที่ยืนได้ลำบาก และตลาดก็คงตกไปยังร้านกาแฟที่มีทุนหนา หรือที่มีเครือข่ายที่ใหญ่กว่าอย่างแน่นอน

โดย พัชร สมะลาภา รองกรรมการผู้จัดการ ธนาคารกสิกรไทย