จากอ่างอาบน้ำสู่ “ATM”

หลายครั้ง ไอเดียดีๆก็ไม่จำเป็นต้องมาจากที่ประชุมเสมอไป

Sundar Pichai CEO ของ Google เล่าว่าเขามักหาคำตอบสำหรับทุกคนในที่ประชุมได้ด้วยการเดิน และหลายครั้งเช่นกัน ที่เขาลุกพรวดขึ้นระหว่างการประชุมออกจากห้องไป ก่อนจะกลับมาพร้อมคำตอบ

หรืออย่าง Archimedes นักปราชญ์กรีกในตำนาน ก็ค้นพบกลวิธีในการหาปริมาตรของวัตถุได้ ระหว่างแช่ตัวในอ่างอาบน้ำ

จนเป็นที่มาของการตะโกนว่า ‘Eureka’ หรือ ‘ค้นพบแล้ว’ นั่นเอง

John Adrian Shepherd-Barron นักประดิษฐ์ชาวอังกฤษก็เช่นกัน

เขาคิดค้นเครื่องกดเงินสดอัตโนมัติ (automatic teller machine) หรือที่เราเรียกกันติดปากว่า ตู้ ATM ขึ้นได้

ระหว่างการอาบน้ำในเช้าวันหนึ่งนั่นเอง

ย้อนกลับไปในปี 1965 ยุคนั้น เวลาทำการของธนาคารยังจำกัด ทำให้ธุรกรรมต่างๆ โดยเฉพาะการเบิกถอนเงินสดนั้นทำได้เฉพาะในเวลาที่กำหนดเท่านั้น

Shepherd-Barron ซึ่งกำลังหัวเสียหลังถูกพนักงานธนาคารปฏิเสธจะให้บริการ เพราะเกินเวลาทำการ จึงกลับไปบ้านอาบน้ำเพื่อให้หายหงุดหงิด

“ผมรู้สึกว่ามันน่าจะมีวิธีที่ผมสามารถถอนเงินได้ ไม่ว่าอยู่ที่ไหนบนโลก แบบเดียวกับตู้ขายของอัตโนมัติ (ซึ่งใช้กันมาตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 แล้ว) เพียงแต่คราวนี้ เป็นเงินที่ไหลออกมา ไม่ใช่ช็อคโกแลต”

Shepherd-Barron ซึ่งทำงานที่บริษัท De La Rue Instruments พยายามหาทางนำเสนอไอเดียนี้ต่อกรรมการผู้จัดการของ Barclays Bank และได้รับความเห็นชอบในที่สุด

สองปีหลังจากนั้น คือในปี 1967 ตู้ ATM เครื่องแรกก็ถูกติดตั้งที่สาขาของธนาคาร Barclays ในย่าน เอ็นฟิลด์ (Enfield) ทางตอนเหนือของกรุงลอนดอน

โดยมี Reg Varney ดาราดังจากซิตคอมเรื่อง ‘Beggar My Neighbour’ และ ‘On the Buses’ ก็ได้รับเชิญให้มาเป็นเซเลบในงาน และเป็นคนแรกที่ได้เบิกเงินจากตู้กดเงินสดอัตโนมัติอย่างเป็นทางการด้วย

ตู้กดเงินสดในยุคแรกนั้น ใช้งานร่วมกับเช็คของธนาคารที่ระบุการสั่งจ่ายไว้ครั้งละ 10 ปอนด์ แต่ละใบจะฉาบด้วย carbon-14 (หรือ เรดิโอคาร์บอน) สารกัมมันตภาพรังสีชนิดเบาบาง และไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์

และเข้ารหัสด้วย รหัสส่วนบุคคล (personal identification number หรือ PIN) จำนวนหกหลัก

ในเวลาต่อมา Shepherd-Barron ก็ปรับตัวเลข PIN ให้เหลือเพียง 4 หลักแทน ตามคำแนะนำ (หรือคำสั่ง?) ของภรรยา

ด้วยเหตุผลที่ว่าตัวเลข 6 ตัวนั้นเยอะเกินไปสำหรับความจำของคนส่วนใหญ่

Shepherd-Barron ซึ่งเสียชีวิตในปี 2010 ยังเคยทำนายไว้ เมื่อปี 2007 ว่าสุดท้ายสิ่งประดิษฐ์ที่เขาสร้างขึ้นจะหมดความหมายในไม่ช้า

เพราะในอนาคตผู้คนจะไม่จำเป็นต้องถือเงินสดอีกต่อไป

ซึ่งก็ใกล้ความเป็นจริงเข้าไปทุกที เพราะ ณ วันนี้ หลายแห่งในโลก แม้แต่ตามตลาดนัดบ้านเรา ขอเพียงมีมือถือ (และเงินในบัญชี) เราก็สามารถจ่ายเงินซื้อสินค้าได้ด้วยการสแกน QR Code แล้ว

แต่เราก็ยังปฏิเสธไม่ได้อยู่ดี ว่าสิ่งประดิษฐ์ของ Shepherd-Barron นั้นมีความหมายกับเรามากแค่ไหน

โดยเฉพาะในวันเงินเดือนออก…

ข้อมูลเพิ่มเติม

• ในช่วงแรก เครื่องกดเงินสดอัตโนมัตินี้ ยังไม่มีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการ จึงถูกเรียกแบบทีเล่นทีจริงว่า “Hole in The Wall” ก่อนจะเปลี่ยนเป็น Automatic Teller Machine ในเวลาต่อมา
• ในปี 1969 มีเครื่อง ATM อยู่ทั่วโลก เพียง 781 เครื่อง ในจำนวนนี้ ตั้งอยู่ในอังกฤษถึง 600 เครื่อง ส่วนในปี 2015 ระบุว่ามีประมาณ 3 ล้านเครื่องทั่วโลก
• หลายเครื่องอยู่ในตำแหน่งที่คนทั่วไปไม่สามารถเดินทางไปใช้งานได้ เช่น ในบริเวณอาคารสวัสดิการของสถาบันวิจัย McMurdo Station ในแอนตาร์ติกา หรือ ตู้ที่อยู่เหนือระดับน้ำทะเล 4,023 เมตร ณ กังต็อก (Nathula Pass) จุดเชื่อมต่อระหว่างอินเดียกับทิเบต และตู้ที่ตั้งภายในรีสอร์ท Ein Bokek ที่ทะเลสาปเดดซี ในอิสราเอล ก็ได้รับการบันทึกว่าเป็นตู้ที่อยู่ลึกกว่าระดับน้ำทะเลที่สุด คือ 421 เมตร
• ธนาคารไทยพาณิชย์ เป็นรายแรกที่นำเครื่อง ATM มาใช้ เมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2526 โดยใช้ชื่อว่า “บริการเงินด่วน” ให้บริการนำฝาก ถอน โอนเงิน และสอบถามยอดบัญชี