ฉลองปีใหม่ตามธรรมเนียมญี่ปุ่น เขาทำอะไรกันบ้างนะ?

ปี 2018 ใกล้เข้ามาแล้ว ทุกคนเตรียมเฉลิมฉลองยังไงกันบ้าง? ในญี่ปุ่นมีธรรมเนียมในการฉลองปีใหม่มากมายเลยนะ เราลองมาดูกันซิว่ามีอะไรบ้าง

---

ทำความสะอาดบ้านในวันสิ้นปี

ตามความเชื่อของคนญี่ปุ่นนั้น เทพโทชิกามิ ซามะ (Toshigami-sama) จะมาเยือนในวันปีใหม่ โทชิกามิ ซามะ นั้นไม่ได้เป็นแค่เทพองค์เดียว แต่เป็นเทพทั้งหมดที่อาศัยท่ามกลางธรรมชาติ ไม่ว่าจะเป็นภูเขา แม่น้ำ หรืออากาศ เมื่อแสงแรกของดวงอาทิตย์ส่องสว่างขึ้นในวันปีใหม่ เทพเหล่านี้จะมาอวยพรแก่มวลมนุษย์ ชาวญี่ปุ่นต้องจึงทำความสะอาดบ้านเพื่อเตรียมต้อนรับ หลังจากทำความสะอาดเสร็จ ก็ต้องทำจัดวางเครื่องตกแต่ง ซึ่งมีอยู่หลายอย่าง อาทิ Kadomatsu หรือของประดับช่วงปีใหม่ ซึ่งในญี่ปุ่นนั้นมีหลายรูปแบบทีเดียว วัสดุที่นำมาใช้ก็แตกต่างกันไป แต่โดยหลักจะประกอบด้วยไม้ไผ่และกิ่งสน รวมถึงอาจใส่องค์ประกอบอื่นๆ ที่สื่อถึงความมีสิริมงคลลงไปด้วยก็ได้ Kadomatsu นี้นิยมวางไว้หน้าประตูบ้าน เพื่อเป็นสัญลักษณ์ให้เทพเข้ามาที่นี่ ไม่หลงไปที่อื่น ต่อจาก Kadomatsu ก็ยังมี Shimenawa หรือเชือกศักดิ์สิทธิ์ เพื่อบอกอาณาเขตว่าเทพมาอยู่ในบ้านหลังนี้ และอย่าลืม Kagami Mochi โมจิที่ปั้นเป็นรูปทรงโค้งๆ แบนๆ วางซ้อนเป็นชั้นๆ เพราะคนญี่ปุ่นเชื่อว่า เทพเจ้าอยู่ในกระจก จึงได้ทำโมจิชนิดนี้ขึ้น (Kagami แปลว่ากระจก) เพื่อให้เทพมาอาศัยนั่นเอง

PhotoAC Kadomatsu

PhotoAC Shimenawa

ส่งการ์ดอวยพรให้กัน

หลังจากตกแต่งบ้านเสร็จ ก็ได้เวลามาทำ Nengajou หรือ ส.ค.ส. ปีใหม่ของญี่ปุ่นกันแล้ว การ์ดใบนี้คนญี่ปุ่นจะส่งให้กับญาติมิตรหรือเพื่อนที่ทำงานร่วมกันมาตลอดทั้งปี Nengajou นี้นิยมออกแบบตามปีนักษัตรตะวันออก อย่างเช่นปี 2018 นี้เป็นปีจอ ก็จะมีรูปที่สื่อถึงสุนัข เป็นต้น ปัจจุบันธรรมเนียมการส่งการ์ดของคนญี่ปุ่นอาจจะลดน้อยลงไปบ้าง เพราะคนนิยมส่งการ์ดทางโซเชียลมีเดียกันแทน แต่การได้เอ่ยคำขอบคุณและสวัสดีปีใหม่กับคนในครอบครัวและเพื่อนที่ร่วมทำงานกันมาตลอดทั้งปี ก็ยังเป็นเรื่องดีๆ ที่ควรระลึกถึงกัน

PhotoAC ตัวอย่างการ์ดปีใหม่

ดูรายการทีวีส่งท้ายปีเก่า

เหน็ดเหนื่อยจากการแต่งบ้านและเขียนการ์ดแล้ว ก็มานั่งดูทีวีกันเพลินๆ รายการยอดนิยมช่วงปลายปีแบบนี้คงหนีไม่พ้น Kouhaku Utagassen หรือมหกรรมเพลงขาวแดง ที่บรรดาศิลปินชาย หญิง กลุ่ม และเดี่ยวทั่วฟ้าญี่ปุ่น จะมาแบ่งเป็นทีมขาวและทีมแดง เพื่อแข่งขันกันว่า ทีมไหนจะได้รับเสียงโหวตจากผู้ชมมากที่สุด อีกรายการที่นิยมมากไม่แพ้กันก็คือ Downtown no Gaki no Tsukai ya Arahen de หรือเรียกย่อๆ ว่า GakiTsuka รายการตลกที่ให้ผู้เข้าร่วมรายการ (ที่โดยส่วนใหญ่ก็เป็นดาราตลก) ทำภารกิจบางอย่างให้สำเร็จโดยห้ามหัวเราะ ติดตามทางเว็บไซต์ได้ที่ http://www.nhk.or.jp/kouhaku/ และhttp://www.ntv.co.jp/gaki/special_2017/index.html

กินโซบะข้ามปี

โซบะข้ามปี หรือที่ญี่ปุ่นเขาเรียกว่า Toshikoshi Soba นั้นเป็นประเพณีที่นิยมกันมาตั้งแต่สมัยเอโดะแล้ว โดยมีความเชื่อว่า โซบะนั้นกัดขาดได้ง่าย เปรียบเสมือนการตัดสิ่งร้ายๆ ออกไปจากตัว ส่วนลักษณะที่ผอม-ยาวของเส้นโซบะนั้น เปรียบได้กับการมีชีวิตที่ยืนยาว การกินโซบะข้ามปีนั้นมีช่วงเวลาที่เจาะจงด้วยนั่นก็คือ เมื่อได้ยินเสียงระฆังของวัดดังเป็นสัญญาณ ระฆังนี้จะตีทั้งหมด 108 ครั้ง เพราะเชื่อกันว่ามนุษย์มีความคิดที่เป็นมลทินถึง 108 อย่าง ซึ่งเสียงระฆังจะช่วยขับไล่สิ่งเหล่านี้ไป

PhotoAC

เงินวันปีใหม่

อันนี้ออกจะคล้ายๆ อั่งเปาในช่วงตรุษจีน คนญี่ปุ่นเรียกว่า Otoshi Dama หรือเงินปีใหม่ ที่ผู้ใหญ่ไม่ว่าจะเป็นพ่อแม่ ลุงป้า ปู่ย่าตายาย มอบให้หลานๆ ถือเป็นช่วงสนุกสนานสำหรับเด็กๆ (แต่อาจจะหนักใจหน่อยสำหรับผู้ใหญ่) นอกจากมอบเงินแล้ว นี่ยังเป็นช่วงเวลาที่ทุกคนจะมาทานซุปโอะโซนิ (Ozoni) กันด้วย ซุปโอะโซนินี้เป็นซุปที่นิยมทานกันเฉพาะในช่วงปีใหม่ของญี่ปุ่น จุดเด่นคือจะใส่โมจิลงในซุปด้วย โดยถือกันว่า จะทำสิ่งดีๆ มาให้ในปีใหม่นี้

Pakutaso

ขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์

ที่ญี่ปุ่นเขาเรียกว่า ฮัตสึโมเดะ (Hatsumoude) หรือการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ครั้งแรกของปี ไม่ว่าจะเป็นที่ศาลเจ้าหรือที่วัด ซึ่งความแตกต่างระหว่างสองสถานที่นี้ก็คือ คนจะไปที่ศาลเจ้าเพื่อขอสิ่งที่ตนเองปรารถนา ในขณะที่ไปวัดเพื่อขอบคุณเทพเจ้าสำหรับสิ่งดีต่างๆ ในชีวิต ในช่วงปีใหม่ทุกปีทั้งศาลเจ้าและวัดจึงมีคนมาขอพรกันมากมาย แทบจะเรียกว่าเหมือนงานเทศกาลเลยทีเดียว

Pakutaso

ปีใหม่ของญี่ปุ่นเป็นแบบนี้นี่เอง แล้วปีใหม่ของผู้อ่านแต่ละคนล่ะ ทำอะไรกันบ้าง?