ทำความรู้จัก Setsubun ประเพณีปาถั่วของชาวญี่ปุ่นเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายกัน

วันที่ 3 กุมภาพันธ์ในญี่ปุ่นเป็นวันอะไรเอ่ย? มีใครรู้บ้าง ... เฉลย มันก็คือวันเทศกาลเซทสุบุน (Setsubun) หรือ "วันปาถั่ว" นั่นเอง

แล้วทำไมถึงต้องปาถั่วกันล่ะ?

ความเชื่อนี้มีมายาวนานตั้งแต่ปี 706 โดยเรียกว่าพิธี ทสึอินะ (Tsuina) ซึ่งเป็นพิธีที่จัดในช่วงสิ้นปี โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายให้ออกไป คำว่า เซทสุบุน (Setsubun) นั้นเขียนเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า 節分 ตัว 節 แปลว่าฤดูกาลต่างๆ ส่วน 分 คือความแตกต่าง ใช้สื่อถึงช่วงเปลี่ยนแปลงฤดูกาลนั่นเอง คนญี่ปุ่นเชื่อว่า ช่วงเปลี่ยนแปลงฤดูกาลนี่แหละ ที่สิ่งชั่วร้ายจะเข้ามาคุกคามได้ง่าย ดังนั้นเพื่อป้องกันสิ่งชั่วร้าย จึงต้องมีการปาถั่วเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายออกไป ซึ่งตอนปาก็ต้องพูดด้วยว่า “Oni was soto! Fuku wa uchi!” หรือ “สิ่งชั่วร้ายจงออกไป ความสุขจงเข้ามา” ด้วย

จริงๆ นอกจากการปาถั่วแล้ว ในวันนี้ยังมีวิธีการอื่นๆ ที่ช่วยป้องกันสิ่งชั่วร้ายได้อีกนะ

Hiiragi-Iwashi (หัวปลาซาร์ดีน กับกิ่งฮอลลี)

อาจจะดูไม่สวยงามเท่าไหร่ แต่ในวันนี้คนญี่ปุ่นจะติดหัวปลาซาร์ดีนกับกิ่งฮอลลีไว้หน้าบ้าน เพราะเชื่อกันว่า กลิ่นของปลาซาร์ดีนจะขับไล่สิ่งชั่วร้าย ส่วนหนามของกิ่งฮอลลีก็จะช่วยแทงตาของพวกปีศาจ ดังนั้นถ้าติดสองอย่างนี้ไว้ที่หน้าบ้าน สิ่งชั่วร้ายก็จะเข้ามาในบ้านไม่ได้เลย

Ehou-maki (ซูชิทั้งชิ้น แบบไม่ตัดเป็นคำๆ)

ที่มาของความเชื่อนี้ยังไม่ชัดเจน แต่ได้รับความนิยมมาในช่วงปี 1998 เป็นต้นมา ตั้งแต่ที่ร้านสะดวกซื้ออย่าง 7-11 เริ่มขาย โดยบอกว่า เป็นประเพณีดั้งเดิมมาจากโอซาก้า โดยการกินก็ไม่ใช่แค่กินๆ ไปให้หมดเท่านั้น (ซึ่งจริงๆ แค่นี้ก็ยากแล้ว) แต่ยังต้องหันหน้ามองไปทางทิศที่เป็นมงคลด้วย ซึ่งแต่ละปีทิศนี้จะแตกต่างกันไป อย่างเช่นปีนี้ ทิศมงคลคือ ทิศใต้และตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งที่มาของมันก็คือ การหันหน้าไปในทางที่เทพโทคุโทคุจิน (Tokutokujin) ประทับอยู่ ซึ่งทิศทางนั้นก็คือ ‘Ehou’ ตามชื่อเรียกของซูชินั่นเอง นอกจากหันหน้าไปตามทิศที่กำหนดแล้ว ตอนที่กินยังห้ามพูดกับใคร แต่ต้องกินต่อเนื่องจนกว่าจะหมดชิ้นในทีเดียว เพราะหากว่าขาดจากกันก็จะเสมือนว่า โชคขาดตอนไปนั่นเอง แปลว่าจะเป็นความเชื่อที่แปลกๆ ไปซักหน่อย แต่ Ehou-maki ก็อร่อยดีนะ

โดยปกติแล้วการกิน Ehou-maki นี้ มักจะกินกันที่บ้าน แต่ปัจจุบันก็มีหลายแห่งที่ทำกิจกรรมวันเซทสุบุน โดยให้คนมากิน Ehou-maki กันเพื่อความสนุกสนานก็มีเช่นกัน

Kanda Shrine (ศาลเจ้าคันดะ)

ส่วนใหญ่ศาลเจ้าของญี่ปุ่นก็มักจะจัดพิธีเซทสุบุนทุกปีอยู่แล้ว แต่ที่ต้องเอ่ยถึงศาลเจ้าคันดะก็เพราะที่แห่งนี้จะมีดาราและไอดอลไปจัดกิจกรรมกันเป็นประจำในช่วงเวลาหลายปี (สำหรับแฟนๆ AKB48 อาจจะคุ้นเคยกับศาลเจ้าแห่งนี้ดี เพราะเป็นที่จัดพิธีบรรลุนิติภาวะของพวกเธอนั่นเอง) อย่างเช่นในปี 2009 ก็มีไอดอลค่าย 48 พาเหรดกันไปอย่างคับคั่งทั้ง ทาคาฮาชิ มินามิ (Minami Takahashi), อาสึโกะ มาเอะดะ (Atsuko Maeda), ซายากะ อาคิโมโตะ (Sayaka Akimto), ซาเอะ มิยาซาวะ (Sae Miyazawa), เอรินะ โอโนะ (Erena Ono) และ โทโมมิ คาซาอิ (Tomomi Kasai) หรือปี 2016 ก็มีศิลปิน CHEERZ มาเป็นแขกรับเชิญ

Sugoi Mamemaki (กิจกรรมปาถั่วแบบสุดมัน)

อันนี้ไม่เกี่ยวกับเภทภัยอะไร แต่เป็นความสนุกล้วนๆ เพราะมันคืองานปาถั่วใส่ศิลปิน ซึ่งก็คือให้ผู้ชมทั่วไปนี่แหละ ปาถั่วใส่ศิลปินบนเวทีกันแบบไม่บันยะบันยัง งานนี้จัดครั้งแรกในปี 2012 และได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ จำนวนถั่วที่ปาก็มากขึ้นทุกปีด้วย อย่างปีแรก ใช้ถั่วไป 1.5 ตัน พอมาถึงปี 2017 ใช้ถั่วไปถึง 4 ตัน! ถ้าคุณกำลังกังวลว่าจะเสียของกินไปเปล่าๆ ไม่ต้องกังวล เพราะถั่วเหล่านี้ทีมงานซื้อมาจากชาวนาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ซึ่งถั่วเหล่านี้เป็นถั่วที่ไม่ได้มาตรฐานทั้งขนาดและรสชาติ จึงไม่สามารถนำไปบริโภคได้อยู่แล้ว โดยหลังจากงานนี้ ถั่วทั้งหมดจะถูกนำไปทำเป็นปุ๋ย  

โดยปี 2017 ที่ผ่านมา ศิลปินที่ได้รับเชิญมาให้(โดน)ปาถั่วก็คือไอดอลสาวๆ Niji No Conquistador และ Ebisu☆Muscats ภาพการปาถั่วจะถล่มทลายแค่ไหน คลิกวิดีโอดูได้เลย