สัมผัสไข่มุกญี่ปุ่นเม็ดงามที่จับใจคนทั่วโลกที่ Kobe Pearl Museum

ไข่มุกญี่ปุ่น โดดเด่นทั้งเรื่องความงดงามและคุณภาพ และเมืองโกเบ จังหวัดเฮียวโงะแห่งนี้ ก็คือเมืองที่รู้จักกันดีในฐานะผู้ผลิตไข่มุกเหล่านั้น วันนี้เราจะพาคุณมาสัมผัสเรื่องราวของไข่มุกจากเมืองโกเบ ตั้งแต่จุดกำเนิดไปจนถึงกระบวนการสุดท้าย

---

โกเบ ศูนย์กลางกระบวนการผลิตไข่มุกระดับโลก

ไข่มุก ถือเป็นเครื่องประดับที่คนทั่วโลกหลงรัก ไม่ว่าจะในด้านความงามหรือความนิยมอันเป็นอมตะไม่เคยเสื่อมคลาย ถึงขนาดเคยมีบันทึกไว้ว่า อาณาจักรโรมและเปอร์เซียโบราณก็ใช้ไข่มุกเป็นเครื่องประดับเช่นเดียวกัน สำหรับในประเทศญี่ปุ่น ไข่มุก ได้รับชื่อว่าเป็น อัญมณีสีขาว และถูกใช้เพื่อเป็นหนึ่งในเครื่องบรรณาการที่มอบให้บรรดาเทพเจ้า

ญี่ปุ่นถือเป็นประเทศชั้นนำในการเพาะเลี้ยงและแปรรูปไข่มุก โดยเฉพาะที่เมืองโกเบ จังหวัดเฮียวโงะ (Hyogo) ที่เป็นผู้ครองส่วนแบ่งการส่งออกไข่มุกไปทั่วโลกประมาณถึงกว่า 70% และแหล่งผลิตก็คือสถานที่ที่ชื่อว่า City of Pearls

สำหรับในวันนี้ เราจะมาแนะนำในส่วนของ Kobe Pearl Museum ที่นี่คุณสามารถเข้ามาเรียนรู้เรื่องราวประวัติศาสตร์ของไข่มุก และผู้คนที่คอยดูแลอุตสาหกรรมการผลิตแห่งนี้

ทำไมโกเบจึงเป็นแหล่งผลิตไข่มุกชั้นดี

เทคโนโลยีการเพาะเลี้ยงไข่มุกนั้น ถูกค้นคิดขึ้นเป็นครั้งแรกที่อ่าวอะโก (Ago Bay) จังหวัดมิเอะ (Mie) ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 ถึงต้นศตวรรษที่ 20 ทำให้สามารถผลิตไข่มุกได้เป็นจำนวนมาก และนับจากนั้น ญี่ปุ่นก็พัฒนาจนกลายเป็นผู้ส่งออกไข่มุกไปทั่วโลกได้อย่างรวดเร็ว

หอยมุกที่ชาวญี่ปุ่นเลือกนำมาใช้เพาะเลี้ยง ส่วนใหญ่เป็นสายพันธุ์ไบวาลเว (Bivalve) ที่มีชื่อว่า หอยมุกอโกย่า (Akoya Oysters) ซึ่งมีขนาดประมาณ 10 เซนติเมตรตามภาพด้านบน

การเพาะไข่มุกนั้น ทำได้โดยการใส่วัสดุทรงกลมเล็กๆ ที่เรียกว่า นิวเคลียส (Nucleus) ลงไปในตัวหอย แล้วนำไปเลี้ยงไว้ในทะเลประมาณ 2 ปี โดยตลอดระยะเวลาดังกล่าว หอยมุกต้องได้รับการดูแลเป็นอย่างดีทุกวัน ตั้งแต่ทำความสะอาดเปลือกหอยไปจนถึงบำรุงรักษาน้ำทะเล จนกระทั่งไข่มุกค่อยๆ ก่อกำเนิดขึ้นภายในเปลือกหอย

การงมหอยมุกจะทำกันที่เมืองโกเบ ซึ่งเมื่องมขึ้นมาแล้ว ทั้งหมดจะถูกนำไปทำความสะอาดล้างเอาสิ่งสกปรกออก ก่อนนำไปผ่านกระบวนการต่างๆ เช่น การย้อมสี เหตุผลที่โกเบได้รับเลือกให้เป็นผู้ทำภารกิจนี้ก็เพราะว่า

1. บริษัทของคุณยาสุอิเอะ โทโด (Yasuie Todo) ผู้ค้นพบเทคโนโลยีขจัดสิ่งสกปรกจากไข่มุกนั้น ก่อตั้งขึ้นที่เมืองโกเบแห่งนี้
2. แสงอันนุ่มนวลที่สะท้อนมาจากพื้นผิวของภูเขาร็อกโค (Mt. Rokko) ของโกเบนั้น เหมาะกับการคัดแยกมุกเป็นที่สุด
3. โกเบมีท่าเรือทำให้สะดวกในการขนส่งทั้งนำเข้าและส่งออก 

การคัดแยกด้วยมือ

การแยกหมวดหมู่ไข่มุกนั้นต้องอาศัยความละเอียดอย่างมาก เพราะต้องตรวจสอบทั้งสี รูปร่าง ขนาด รอยตำหนิ ความแวววาว (ความเงา/ความสว่าง) เลเยอร์ (ความหนาที่ผลิตขึ้นจากหอยมุกแม่พันธุ์)

จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องใช้แสงอันนุ่มนวลจากทางทิศเหนือดังที่กล่าวมา เพื่อบ่งชี้ลักษณะของไข่มุก ดังนั้นห้องทำงานของกระบวนการคัดแยก จึงต้องมีหน้าต่างบานใหญ่ทางทิศเหนือ พร้อมกับชุดโต๊ะและเก้าอี้ทำงาน (Workbench) ตรงบริเวณนั้น เพื่อให้ผู้เชี่ยวชาญได้คัดแยกไข่มุกทุกเม็ดอย่างละเอียดโดยใช้สายตามนุษย์ทั้งหมด

งานคัดแยกไข่มุกนี้ต้องใช้เวลาเรียนรู้กันเป็นปีๆ เพราะเป็นกระบวนการที่ต้องการความอดทนสูง กระนั้นขณะที่อยู่ภายในห้อง เราก็สามารถสัมผัสได้ถึงความอิ่มเอมและความภาคภูมิใจของพนักงาน ขณะที่กำลังตั้งสมาธิทำงานอยู่เงียบๆ พร้อมกับไข่มุกเส้นงามรอบคอของเธอ

ไข่มุกที่ได้รับการคัดแยกว่ามีคุณภาพระดับเดียวกัน จะถูกร้อยไว้ด้วยกันเป็นเส้นอย่างประณีต เราเรียกเส้นนี้ว่า เร็น (Ren) หลังจากกระบวนการคัดแยกสิ้นสุดลง ไข่มุกทั้งหมดจะถูกส่งไปยังตลาดแลกเปลี่ยนทั่วโลก ที่นั่นเองที่ไข่มุกเหล่านี้จะถูกซื้อ เพื่อนำไปสร้างสรรค์ออกแบบ จนกระทั่งกลายเป็นเครื่องประดับและอัญมณีแสนสวย

รู้จักกับ Kobe Pearl Museum ให้มากขึ้น

มาทำความรู้จักกับโลกที่ลึกซึ้งของไข่มุกด้วยกันที่ Kobe Pearl Museum อาคารตั้งอยู่สุดทางด้านตะวันออกของ Kyu-Kyoryuchi ซึ่งใช้เวลาเดินเพียง 12 นาทีจากสถานีรถไฟซันโนมิยะ (Sannomiya Station) ใจกลางโกเบ สามารถมาดูกันได้ฟรี ไม่มีค่าเข้าชม

ตัวพิพิธภัณฑ์ตั้งอยู่ที่ชั้น 1 ของอาคาร Japan Pearl Hall ที่สร้างมาตั้งแต่ปี 1952 ได้รับการจดทะเบียนเป็นทรัพย์สินทางวัฒนธรรมที่จับต้องได้ (Tangible Cultural Property) ของประเทศญี่ปุ่น ด้วยตัวอาคารที่ได้รับออกแบบอย่างมีเอกลักษณ์ในสไตล์สถาปัตยกรรมสมัยใหม่ (Modernist Architecture)

ภายในพิพิธภัณฑ์แห่งนี้ได้นำเสนอถึงขั้นตอนการเติบโตของหอยมุกหลากหลายสายพันธุ์ วิธีการที่อยู่เบื้องหลังการเพาะเลี้ยง และเรื่องอื่นๆ อีกมากมายที่นำเสนอให้เข้าใจแบบง่ายๆ ผ่านแบบจำลองหรือแม้กระทั่งของจริง

นี่คือลักษณะของกรงที่ใช้ในการเพาะเลี้ยงหอยมุกอโกย่าไว้ในทะเล

ส่วนนี่คือกระเป๋าที่ใช้งานจริง ทำจาก ดูราลูมิน (Duralumin) ซึ่งมีคุณสมบัติแข็งแรงคงทน เอาไว้ใช้ขนส่งไข่มุกไปยังที่ต่างๆ ร่องรอยบนพื้นผิวกระเป๋าแสดงให้เห็นว่า กระเป๋าเหล่านี้ต้องรับบทบาทหนักแค่ไหนในการขนส่งไข่มุกแต่ละครั้ง

ระฆังที่ทำจากไข่มุกนี้ชื่อว่า Per La Vita (The Life of Pearls) จัดทำขึ้นเพื่อเป็นที่ระลึกเนื่องในโอกาสฟื้นฟูเมืองครบรอบสิบปีหลังจากเหตุการณ์แผ่นดินไหวใหญ่ฮันชิง (Great Hanshin Earthquake) ในเดือนมกราคมปี 1995

ต้นไม้แห่งไข่มุก (Pearl Tree) ที่อยู่ท่ามกลางของที่จัดแสดงนั้น เป็นงานศิลปะที่ใช้ไข่มุกมาประกอบกันถึงประมาณ 10,000 เม็ด ร้อยด้วยมือเข้าด้วยกัน กลายเป็นความสวยงามที่ไม่ว่ามองมุมไหนก็น่าตื่นตา

ไข่มุกแต่ละสายพันธุ์ก็มีเสน่ห์ต่างกันไป

นอกเหนือจากหอยมุกอโกย่าแล้ว ก็ยังมีไข่มุกอีกหลายสายพันธุ์ที่เพาะเลี้ยงในต่างประเทศ แต่ถูกนำมาผ่านกระบวนการต่างๆ ที่โกเบ จากรูปด้านบนนี้ เปลือกหอยมุกด้านซ้ายเป็นหอยมุกอโกย่า แต่เปลือกหอยด้านขวามาจากหอยมุกขอบสีเงิน (Silver-lipped Oyster) ที่เก็บจากทะเลใต้

นอกจากสีขาวที่เราๆ คุ้นตาแล้ว ยังมีไข่มุกที่มีสีตามธรรมชาติเป็นสีอื่นๆ อีกมากมาย ไม่ว่าจะชมพู ทอง หรือฟ้า ปรากฏการณ์น่าฉงนที่เปลี่ยนสีของไข่มุกได้อย่างน่าอัศจรรย์นี้ ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายประการ อย่างเช่น สิ่งแวดล้อมของทะเลที่เลี้ยงหอยมุกไว้ก็ส่งต่อสีของมันเช่นกัน

อย่างภาพด้านบนนี้ ไข่มุกเส้นด้านซ้ายเป็นไข่มุกสีทองจากหอยมุกขอบสีเงิน ขณะที่เส้นด้านขวาเป็นไข่มุกสีทองจากหอยมุกอโกย่า แม้จะเป็นไข่มุกทองเหมือนกันแต่สีก็แตกต่างกันพอสมควรทีเดียว

นี่คือแหวน Tsushima Blue ไข่มุกที่อยู่บนหัวแหวนนั้นเป็นไข่มุกทรงบารอค (Baroque Pearls) คือไข่มุกธรรมชาติที่มีรูปทรงไม่สม่ำเสมอ แต่ละเม็ดแตกต่างกันไป ไม่ใช่ไข่มุกทรงกลมอย่างชนิดอื่น

ไข่มุกของ Tsushima Blue นั้นมีสีคล้ายใต้ทะเลลึก ถูกเพาะเลี้ยงที่เกาะสึชิมะ (Tsushima) ซึ่งตั้งอยู่ระหว่างภูมิภาคคิวชูกับคาบสมุทรเกาหลี

เสน่ห์ของไข่มุกอยู่ที่สีและความแวววาว ซึ่งทำให้ผู้สวมใส่ดูหรูหรา มีเปล่งประกายราวกับชนชั้นสูง แต่ก็นุ่มนวลและอ่อนโยนไปพร้อมกัน

ไข่มุกมักถูกเลือกสวมใส่ในโอกาสที่ค่อนข้างเป็นทางการ แต่เราอยากแนะนำให้คุณลองสวมสร้อยไข่มุกกับเสื้อสเว็ตเตอร์สบายๆ ให้ลุคที่สวยง่ายๆ ได้ทุกวัน

มาซื้อไข่มุกเป็นของที่ระลึกกันดีกว่า

แม้ไข่มุกจะมีภาพลักษณ์ที่ติดตัวมาตลอดว่าเป็น “ของแพง” แต่จริงๆ แล้วก็ยังมีไข่มุกที่ออกแบบมาเป็นชิ้นเล็กๆ ซึ่งสามารถใช้ได้ทุกวันด้วย

ลองหาของที่ระลึกสักชิ้นเพื่อเก็บไว้เป็นอนุสรณ์การมาท่องเที่ยวที่ Kobe Pearl Souq ดูสิ ร้านแห่งนี้ ตั้งอยู่ทางทิศเหนือของอาคารเดียวกับพิพิธภัณฑ์นี่เอง

ลองดูสร้อยที่มีจี้ชิ้นเล็กๆ ก็ดูสุภาพดี

อย่างแรกที่เราแนะนำก็คือ จี้มุกอโกย่า ขนาด 7.7.5 มิลลิเมตร สามารถใส่ได้ไม่จำกัดอายุ ราคาอยู่ที่ 3,240 เยน (ประมาณ 940 บาท) รวมภาษีแล้ว

เข็มกลัดสำหรับคนรักดนตรี

ของอย่างที่สองเป็นเข็มกลัด ทำจากวัสดุหลักที่คล้ายกระดองเต่า ตกแต่งด้วยไข่มุกแท้เม็ดเล็กๆ ออกแบบเป็นเครื่องดนตรีถึง 5 ชนิดให้เลือก ราคาชิ้นละ 3,240 เยน (ประมาณ 940 บาท) รวมภาษีแล้ว ช่วงที่ออกโปรโมตในสื่อเคยได้รับความนิยมมากถึงขนาดสินค้าหมดมาแล้ว

Kobe Pearl Souq เปิดเวลา 11:00 – 16:00 น. ปิดวันเสาร์-อาทิตย์ และวันหยุดราชการ ยินดีรับบัตรเครดิต รวมถึง UnionPay

อุตสาหกรรมไข่มุกของประเทศญี่ปุ่นที่เราชื่นชม

ไข่มุกญี่ปุ่นถือเป็นของขวัญอันแสนสวยจากธรรมชาติ จนกระทั่งได้รับการชื่นชมไปทั่วโลก ขณะเดียวกันก็ยังเป็นของขวัญซึ่งถือกำเนิดจากเวลาและความรักของผู้ที่เลี้ยงดูด้วย ดังนั้นเราจึงอยากชื่นชมไปอีกนานแสนนาน ทั้งในฐานะวัฒนธรรมและอุตสาหกรรมของญี่ปุ่น

 

โดยความร่วมมือจาก Japan Pearl Exporters’ Association, Japan Pearl Hall, Kobe City Hall, MIZUKI PEARL Co. Ltd, Kitamura Pearls Co., Ltd, Trading Co., Ltd, Japan External Trade Organization