"โอชิโบริ" กับธรรมเนียมการใช้ผ้าขนหนูผืนน้อยในร้านอาหารที่ควรรู้

ใครที่เคยไปประเทศญี่ปุ่น หากเข้าไปรับประทานอาหารตามร้านต่างๆ ที่ไม่ใช่ร้านอาหารจานด่วน คงต้องเคยเห็นผ้าขนหนูผืนเล็กๆ วางเตรียมไว้บนโต๊ะอาหาร หรือมีพนักงานนำมาส่งให้ถึงมือใช่ไหมล่ะ ผ้าขนหนูผืนเล็กๆ ที่บางครั้งก็ชุบน้ำอุ่นมาหมาดๆ บางทีก็เย็นๆ แบบที่ใช้กันในร้านอาหารแบบนี้ชาวญี่ปุ่นกันเรียกกันว่า “โอชิโบริ” (おしぼり) ถึงจะเคยเห็นกันจนชินตา แต่เพื่อนๆ รู้กันหรือไม่ว่า วัตถุประสงค์ในการใช้จริงๆ ของโอชิโบริ คืออะไร? แล้วชาวญี่ปุ่นเขามีมารยาทในการใช้อย่างไรบ้าง?

ผ้าโอชิโบริมีประวัติศาสตร์อยู่คู่กับประเทศญี่ปุ่นมาอย่างยาวนาน แต่ที่เริ่มมาได้รับความนิยมใช้กันอย่างแพร่หลายก็คือในช่วงยุคเอโดะ โดยตามโรงแรมในยุคนั้นจะนำเอาผ้าเช็ดมือ กับถังน้ำใส่น้ำเตรียมไว้สำหรับแขกที่จะมาพัก แขกผู้มาเข้าพักก็จะเอาผ้าเช็ดมือจุ่มน้ำ บิด แล้วเอามาเช็ดมือ ซึ่งคำว่า “บิด” ในภาษาญี่ปุ่นคือ “ชิโบรุ” (絞る) จึงเป็นที่มาของศัพท์คำว่า “โอชิโบริ” นั่นเอง ต่อมาในยุคสงครามวัฒนธรรมการใช้โอชิโบริก็เกือบจะหายไป แต่ช่วงหลังสงครามที่ร้านอาหารต่างๆ เริ่มเปิดให้บริการเพิ่มมากขึ้น ความนิยมในการใช้ผ้าโอชิโบริก็กลับมาอีกครั้ง จนการเตรียมโอชิโบริไว้ให้แก่ลูกค้ากลายเป็นธรรมเนียมตามร้านอาหารอยู่สืบเนื่องต่อมาเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบันนั่นเอง

ข้อควรปฏิบัติในการใช้โอชิโบริ

◆ ใช้โอชิโบริเช็ดหน้าได้หรือไม่?

หลายๆ คนโดยเฉพาะคุณหนุ่มๆ มักเผลอเอาโอชิโบริมาเช็ดหน้าใช่ไหม ที่จริงแล้วเราสามารถเอาผ้าโอชิโบริมาเช็ดหน้าได้ ไม่ถือเป็นการใช้งานผิดประเภทแต่อย่างใด แต่แค่สาวๆ ญี่ปุ่นเขาก็จะเม้าท์ๆ กันหน่อยว่า เป็นนิสัยแบบพวกลุงๆ เขาทำกันน่ะ

◆ โอชิโบริใช้แล้วทิ้งหรือเปล่า?

โอชิโบริส่วนใหญ่ที่ใช้กันตามร้านอาหารจะเป็นผ้าที่เช่ามาจากร้านที่ให้บริการเช่าผ้าโอชิโบริ เพราะการซักและตากผ้าโอชิโบริเป็นจำนวนมากในแต่ละวันถือเป็นงานที่หนักไม่ใช่น้อยสำหรับร้านอาหาร ร้านอาหารส่วนใหญ่จึงใช้บริการเช่าผ้าโอชิโบริจากผู้ประกอบการร้านให้เช่าผ้าโอชิโบรินั่นเอง ดังนั้นหากโอชิโบริที่คุณได้รับไม่ใช่แบบกระดาษ แต่เป็นผ้าขนหนู ห้ามทิ้งเป็นอันขาดนะ ทิ้งได้แค่เฉพาะชนิดกระดาษเท่านั้น

◆ เอาผ้าโอชิโบริไปเช็ดอย่างอื่นได้หรือไม่?

อย่างที่บอกไปแล้วว่าวัตถุประสงค์หลักในการใช้โอชิโบริก็คือ เช็ดมือ และผ้าส่วนใหญ่ก็จะถูกนำไปซักโดยร้านผู้ให้บริการเช่า และนำกลับมาวนแจกจ่ายให้กับตามร้านอาหารต่างๆ เรื่อยๆ ดังนั้นไม่ควรนำเอาโอชิโบริไปเช็ดอะไรที่มีคราบสกปรกที่ซักออกได้ยาก เช่น โชยุ ซอส หรือคราบน้ำมัน เป็นต้น เพราะถ้าหลังจากนำไปซักแล้วคราบเหล่านั้นไม่หลุดออกไป ผ้าผืนนั้นก็จะไม่สามารถนำกลับมาใช้ได้อีกนั่นเอง

นี่ก็เป็นเกร็ดความรู้เกี่ยวกับการใช้ผ้าโอชิโบริเพียงส่วนหนึ่งเท่านั้นที่เรานำมาฝากกันในครั้งนี้ หากเพื่อนๆ เป็นคนหนึ่งที่เคยท่องเที่ยวไปในหลายประเทศ ก็คงจะสัมผัสได้ว่า วัฒนธรรมการใช้ผ้าโอชิโบรินั้นถือเป็นอีกหนึ่งเอกลักษณ์ของคนญี่ปุ่นเลยก็ว่าได้ ครั้งต่อไปหากได้มีโอกาสไปรับประทานอาหารตามร้านอาหารญี่ปุ่นที่มีเสิร์ฟผ้าโอชิโบริ ก็อย่าลืมใช้งานอย่างถูกวิธีกันด้วยนะทุกคน