จาก ลินคอล์น ถึง โอบามา ประธานาธิบดี (จริงและปลอม) ในหนังอเมริกัน โดย ก้อง ฤทธิ์ดี

ขอแสดงความยินดีกับ โจ ไบเดน ที่ชนะการเลือกตั้งและจะกลายเป็นประธานาธิบดีอเมริกันคนที่ 46 พิธีสาบานตนจะมีขึ้นในเดือนมกราคมปีหน้า และไม่ว่าประธานาธิบดีคนปัจจุบัน โดนัลด์ ทรัมป์ จะโวย ป่วน และหาเรื่องอย่างไร ประชาธิปไตยอเมริกันจะยังคงดำเนินต่อไปตามวิถีที่มันควรเป็น

ฮอลลีวูดนำเสนอภาพประธานาธิบดีอเมริกันให้คนดูทั่วโลกเห็นมาตลอด ทั้งในหนังที่พูดถึงประธานาธิบดีในประวัติศาสตร์จริงๆ ตั้งแต่ จอร์จ วอชิงตัน, อับราอัม ลินคอล์น หรือ บารัค โอบามา หรือประธานาธิบดีในจินตนาการ เช่นในหนังแอ็คชั่น หรือหนังอุกาบาตชนโลกทั้งหลาย ที่ต้องมีฉากประธานาธิบดีออกมาบัญชาการในยามคับขัน รวมทั้งหนังชีวิต และหนังตลกโปกฮาบ้าๆ บอๆ หลายเรื่องก็มีประธานาธิบดีอเมริกัน (แบบสมมติ) เป็นตัวละครเช่นเดียวกัน

มีดาราหลายสิบคนที่เคยแสดงเป็นประธานาธิบดีอเมริกัน เอาคร่าวๆ ที่พอนึกออกและคนจำได้ เดเนียล เดย์-ลิววิส แสดงเป็น อับราฮัม ลินคอล์น ใน Linclon (เป็นดาราคนเดียวที่ได้ออสการ์จากบทประธานาธิบดี) แอนโธนี่ ฮอปกินส์ แสดงเป็น ริชาร์ด นิกสัน ใน Nixon, แซม รอคเวล แสดงเป็น จอร์จ ดับบลิว บุช ใน Vice, พาร์คเกอร์ ซอเยอร์ แสดงเป็น บารัค โอบามา ใน Souside with You, ส่วนประธานาธิบดีแบบตัวละครสมมติ มีดาราที่เคยแสดงมหาศาลตั้งแต่ แฮริสัน ฟอร์ด ใน Air Force One, เจมี่ ฟอกซ์ ใน White House Down, มอร์แกน ฟรีแมน นี่หลายเรื่องเลย Deep Impact, Olympus Has Fallen และ Angel Has Fallen, แจ๊ค นิโคลสัน ในหนังมนุษย์ต่างดาวบุก Mars Attack!, บิล พูลแมน ใน Independence Day, เควิน ไคลน์ ใน Dave, เลสลี่ นีลเสน ใน Scary Movie 3, ชาลิซ เธอรอน ใน Long Shot และอื่นๆ อีกมาก

นี่ยังไม่นับหนังทีวี รายการทอล์คโชว์ และรายการตลกของอเมริกามากมายที่ล้อเลียนนักการเมือง เช่นอเล็กซ์ บอลด์วิน ที่แสดงเป็นประธานาธิบดีทรัมป์ ใน Saturday Night Live อยู่หลายตอนในช่วงปีที่ผ่านมา เชื่อว่าไม่ช้านี้คงมีหนังโรงที่มีตัวละครเป็นโดนัลด์ ทรัมป์ และคงไม่ยากเท่าไหร่ที่จะหานักแสดงที่มาเล่นเป็น “ลุงส้ม” ขี้โมโหคนนี้

จินตนาการของภาพยนตร์ที่มีต่อบุคคลสำคัญทางการเมือง เป็นเรื่องปกติมากในหนังฮอลลีวูด หรือแม้แต่หนังประเทศอื่นๆ อย่างอังกฤษ เกาหลี ญี่ปุ่น (แต่ไม่ใช่ในหนังไทย) เราอาจจะเห็นสิ่งนี้ในหนังอเมริกันมากหน่อย เพราะประธานาธิบดีอเมริกันเป็น “ตัวละคร” ที่แทบจะสร้างสำเร็จมาให้แล้ว ไม่ว่าในแง่อำนาจ บุคลิกภาพ ความยิ่งใหญ่คับฟ้า สิ่งที่สังเกตได้คือ ตัวละครประธานาธิบดีอเมริกัน มักถูกใช้เพื่อสะท้อนอุดมการณ์และความคิดสอง-สามแบบ

แบบแรก คือประธานาธิบดีในอุดมคติตามแบบฉบับของหนังประเภทนั้นๆ เช่นประธานาธิบดีนักบู๊อย่าง แฮริสัน ฟอร์ด ใน Air Force One ประธานาธิบดีที่กอบกู้โลกในภาวะวิกฤติ อย่าง มอร์แกน ฟรีแมน ใน Deep Impact หรือ บิล พูลแมน ใน Independence Day หรือ เควิน ไคลน์ ใน Dave (สังเกตได้ต่อไปว่า ฮอลลีวูดจินตนาการประธานาธิบดีผิวดำ ก่อนหน้าบารัค โอบามา จะได้รับเลือกตั้งหลายปี เป็นการเสนออุดมคติความเท่าเทียมและโอกาสทางการเมืองแบบประชาธิปไตยอเมริกัน และยังมีประธานาธิบดีหญิงในหนังด้วย ซึ่งไปไกลกว่าความเป็นจริงมากนัก) แบบที่สอง คือการตีความประวัติชีวิตประธานาธิบดีจริงๆ ในประวัติศาสตร์ เสนอแง่มุมทางความคิด บริบททางการเมือง โหนจุดเด่นและหลายครั้งตีแผ่จุดอื้อฉาว ประธานาธิบดีจริงๆ อย่างริชาร์ด นิกสัน มักจะเป็นเป้าในการโดนชำระประวัติศาตร์ผ่านหนัง อย่างใน Nixon ที่แสดงโดยแอนโธนี่ ฮอปกินส์ หรือ Frost/Nixon หนังดีอีกเรื่องที่มีแฟรงค์ แลงเกลลาแสดงเป็นนิกสัน หรือจอร์จ ดับบลิว บุช ใน Vice ที่แซม ร๊อคเวลแสดง และมีคริสเตียน เบล เล่นเป็นรองประธานาธิบดีดิ๊ค เชนนี่ น่าสนใจที่ว่าประธานาธิบดีโอบามา ซึ่งเป็นประธานาธิบดีที่คนชื่นชมและไม่ค่อยมีเรื่องอื้อฉาว กลับไม่เป็นตัวละครที่น่าสนใจในหนังสักเท่าไหร่ ทั้งใน Southside With You และ Barry ที่ต่างเล่าชีวิตวัยหนุ่มของโอบามาก่อนจะก้าวมาเล่นการเมือง

ประธานาธิบดีอเมริกาแบบที่สามที่เรามักเห็นในหนัง คือแบบหลุดโลก เป็นการล้อเลียนหรือแต่งเรื่อง ไม่ยึดติดอยู่ในกรอบความคิดหรือประวัติศาสตร์ใดๆ อย่างเลสลี่ นีลเสนในหนังตลก Scary Movie หรือปีเตอร์ เซลเลอร์ ใน Doctor Strangelove หรือบรรดารายการตลกทางโทรทัศน์ต่างๆ ที่แซะทรัมป์เป็นกีฬาแห่งชาติกันเลย ว่าง่ายๆ คือหนังฝรั่งมีสิทธิ์เต็มที่ในการเสียดสีล้อเลียนบุคคลสำคัญทางการเมือง โดยไม่ต้องกังวลว่าจะโดนข้อหาอะไรตามมา

ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ตัวจริงเคยปรากฏตัวในหนังหลายเรื่อง โดยมักเป็นบท คามีโอ (บทรับเชิญ) และเป็นบทที่มาก่อนการรับตำแหน่งหลายปี เช่นในเรื่อง Zoolander และ Home Alone เชื่อว่าอีกไม่นาน ประธานาธิบดีที่มีสีสัน ล้อเลียนง่าย เหมือนตัวการ์ตูน และอื้อฉาวสุดขีดทั้งเรื่องส่วนตัวและนโยบายอย่างทรัมป์ จะต้องกลายเป็นตัวละครในหนังแน่นอนล้านเปอร์เซ็นต์ และคงมีดาราหลายคนจองกฐินขอแสดงเป็นเขา ในทางตรงกันข้าม โจ ไบเดน ที่จ่อคิวรับตำแหน่งต่อจากทรัมป์ ดูจะเป็นประธานาธิบดีที่มีบุคลิก “ธรรมดา” (ในความหมายที่ดี ต่างจากความเยอะแบบทรัมป์) และมีภาพลักษณ์เหมือนกับประธานาธิบดีหลายๆ คนในหนังที่เราเคยเห็น คือสุขุม นิ่ง ไม่โฉ่งฉ่าง และออกจะน่าเบื่อๆ ด้วยซ้ำ ไม่แน่ เราอาจจะได้ดูหนังที่สร้างจากดราม่าการเลือกตั้งอเมริกาในปีนี้ที่มีทั้งทรัมป์ทั้งไบเดนก็เป็นได้