Memoria หนังใหม่โดยผู้กำกับไทย ในเทศกาลเมืองคานส์ปีนี้ โดย ก้อง ฤทธิ์ดี

ข่าวดีข่าวดังของเดือนมิถุนายน คือการที่หนังเรื่องใหม่ของผู้กำกับชาวไทย อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล เรื่อง Memoria ที่นำแสดงโดยดาราอังกฤษ ทิลด้า สวินตัน ได้รับคัดเลือกเข้าฉายในสายประกวดหลักของเทศกาลภาพยนตร์เมืองคานส์ครั้งที่ 74 ซึ่งจะจัดขึ้นระหว่างวันที่ 6 ถึง 17 กรกฎาคมนี้ เป็นช่วงเวลาที่เลื่อนมาจากปกติที่คานส์จะจัดกลางเดือนพฤษภาคม ทั้งนี้เพื่อรอให้สถานการณ์โควิดในฝรั่งเศสคลี่คลาย

นี่จะเป็นครั้งที่ 3 ที่หนังของอภิชาติพงศ์ได้เข้าสายประกวดหลักของคานส์ อันได้ชื่อว่าเป็น “ลีกสูงสุด” ของการประกวดหนังโลก (ลองเทียบกับออสการ์ ซึ่งเป็นหนังอเมริกันเท่านั้น) ครั้งแรกคือปี 2004 กับเรื่อง สัตว์ประหลาด (Tropical Malady) ที่จบด้วยการที่หนังได้รางวัล Jury Prize (คล้ายๆ รางวัลชมเชย) ครั้งที่สองคือปี 2010 กับหนังเรื่อง ลุงบุญมีระลึกชาติ (Uncle Boomee Who Can Recall His Past Lives) ที่สร้างประวัติศาสตร์ได้รางวัล Palme d’Or หรือปาล์มทอง อันเป็นรางวัลสูงสุดของหนังโลก ยังเป็นเกียรติยศที่คนดูหนังชาวไทยยังอิ่มเอมอยู่จนทุกวันนี้ มาครั้งนี้ Memoria นอกจากเข้าสายประกวดหลัก หนังของอภิชาติพงศ์อีกหลายเรื่อง ยังเคยได้ฉายเปิดตัวที่เมืองคานส์ในสายรอง และสายฉายโชว์อื่นๆ ตั้งแต่ สุดเสน่หา (Blissfully Yours) ในปี 2001 Mekong Hotel ในปี 2012 และ Cemetery of Splendour ในปี 2015

ในปีนี้ นอกจาก Memoria อภิชาติพงศ์ยังมีหนังสั้นอีกเรื่องที่จะฉายในสาย Special Screening โดยเป็นหนึ่งในหนังชุดชื่อ The Year of the Everlasting Storm ร่วมกับผู้กำกับอีกหลายคนจากประเทศต่างๆ ที่มีโจทย์ให้ทำหนังสั้นว่าด้วยสถานการณ์โลกในปีที่เกิดโรคระบาดโควิด 19

ผู้เขียนมั่นใจว่าในไม่ช้า ผู้ชมในเมืองไทยจะได้ชม Memoria อย่างแน่นอน อาจจะหลังจากหนังตระเวนฉายตามเทศกาลต่างๆ สักพัก ประเด็นที่น่าสนใจในตอนนี้คือ อภิชาติพงศ์ ไม่ได้ทำ “หนังไทย” ในความหมายอย่างที่เราท่านเข้าใจกัน Memoria มีเนื้อเรื่องเกิดขึ้นในประเทศโคมลอมเบียทั้งหมด ดารานำคือ ทิลด้า สวินตัน สมทบด้วยดาราท้องถิ่นจากแถบอเมริกาใต้อีกสามสี่คน หนังพูดภาษาสเปน สลับกับภาษาอังกฤษ ด้านเงินทุนที่ใช้สร้างหนังมาจากกว่า 10 ประเทศทั่วโลก ทั้งโคลอมเบีย ไทย อังกฤษ จีน และอื่นๆ ทีมงานถ่ายทำ นอกจากอภิชาติพงศ์ ยังมีตากล้องไทย สยุมภู มุกดีพร้อม ผู้ช่วยผู้กำกับคู่ใจ สมพจน์ ชิตเกษรพงศ์ นอกนั้นเป็นทีมงานจากโคลอมเบียทั้งหมด

จะเห็นได้ว่า นี่เป็นหนังจากความคิดและจินตนาการของผู้กำกับไทย ถึงจะไม่ใช่ “หนังไทย” ในบริบททั่วๆ ไป แต่ถึงกระนั้น ในโลกยุคใหม่มันสำคัญด้วยหรือ ว่าเราต้องจำแนกหนังตามสัญชาติหรือพาสพอร์ทของผู้สร้าง หรือตามแหล่งเงินทุน หรือตามภาษาพูดในหนัง ตราบใดที่ภาพยนตร์ยังเป็นภาพยนตร์ และยังคงเบ่งบานทางความคิด สติปัญญา และพาคนดูไปสู่ญาณแห่งการรับรู้ใหม่ๆ

Memoria เล่าเรื่องของเจสสิก้า (ทิลด้า สวินตัน) ผู้หญิงที่กำลังหาช่องทางทำฟาร์มกล้วยไม้ในเมืองโบโกต้า เธอสะดุ้งตื่นตอนเช้าเพราะเสียงดังประหลาด เสียงนั้นยังคงตามหลอกหลอนความนึกคิดของเธอ เจสสิก้าจึงตัดสินใจเดินทางตามหาต้นตอของเสียง ที่พาเธอขึ้นเขา ผ่านอุโมงค์ที่กำลังมีการขุดค้นทางโบราณคดี และไปยังหมู่บ้านห่างไกลของโคลอมเบีย

เอาคร่าวๆ เท่านี้ก่อน เพราะหนังของอภิชาติพงศ์ ไม่ได้ดำเนินเรื่องด้วยพล๊อท แต่ด้วยความรู้สึก ด้วยกระแสสำนึกและการพิจารณาสิ่งที่เกิดขึ้นบนจอ รวมทั้งผัสสะแห่งภาพและเสียง ที่สำคัญอีกอย่างคือการแสดงของทิลด้า ที่เชื่อว่าทำให้เธอมีลุ้นรางวัลสาขาการแสดงจากเมืองคานส์แน่ๆ

นอกจาก Memoria สายประกวดหลักของเทศกาลเมืองคานส์ปีนี้ คลาคล่ำไปด้วยผู้กำกับคนดังๆ ของวงการภาพยนตร์โลก ส่วนหนึ่งเป็นเพราะหนังหลายเรื่องถูกอั้นมาจากปีที่แล้ว ที่งานไม่ได้จัดเพราะโควิดอาละวาดหนักในยุโรป ตัวอย่างเช่น Annette โดยผู้กำกับลีโอ การากซ์ Benedetta โดย พอล เวอร์โฮเว่น Bergman Island โดยมีอา แฮนเซ่น-เลิฟ The French Dispatch โดยเวส แอนเดอร์สัน Paris, 13th District โดยฌาร์ค ออดิอาร์ด และอื่นๆ อีกมากมาย รอพบกับข่าวจากเทศกาลเมืองคานส์เพิ่มเติมอีกเร็วๆ นี้