The Exorcist หมอผี ปีศาจ และความล่มสลายของศรัทธา โดย ก้อง ฤทธิ์ดี

เดือนธันวาคมปี 1973 เอาให้ชัดกว่านั้น คือหนึ่งวันหลังวันคริสต์มาส ภาพยนตร์เรื่อง The Exorcist เข้าฉายในโรงภาพยนตร์เพียงไม่กี่สิบโรงในสหรัฐอเมริกา เป็นหนังเล็กๆ ที่สร้างจากหนังสือที่ไม่ค่อยดังเท่าไหร่ แต่ที่ไหนได้ หลังจากหนังเข้าฉายไม่นาน เสียงบอกต่อถึงความน่าสะพรึงกลัวและความรุนแรงทางอารมณ์ กลายเป็นจุดขายสำคัญที่ส่งหนังของผู้กำกับวีลเลียม ฟรีดกิน ให้กลายเป็นปรากฏการณ์หนังสยองขวัญสั่นสะเทือนอย่างที่ไม่เคยปรากฏมาก่อน นักวิจารณ์ส่วนใหญ่ชื่นชมความขนพองสยองเกล้า และการที่หนังประจันหน้าท้าทายหลักศรัทธาและความเชื่อของศาสนาคริสต์อย่างจะแจ้ง สุดท้ายหนังขยายโรงและทำเงินไปเกือบ 200 ล้านดอลล่าร์ เป็นหนึ่งในหนังผีที่ทำเงินสูงสุดตลอดกาล และเป็นหนังผีเรื่องแรกที่ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลออสการ์สาขา Best Picture และยังเข้าชิงรวมทั้งหมดถึง 10 สาขา

 

47 กว่าปีผ่านไป The Exorcist ยังคงความสยองไม่เสื่อม และตอนนี้หนังผีคลาสสิกเรื่องนี้มีให้ชมใน Netflix ตั้งแต่วันที่ 1 กรกฎาคมที่ผ่านมา 

ทำไม The Exorcist ถึงเป็นอมตะนิรันดร์กาล ทนทานต่อกาลเวลา และยังน่ากลัวกว่าหนังผีสมัยใหม่แทบทุกเรื่อง? ตอนออกฉาย หนึ่งในคำเตือนของโรงหนังบางแห่งคือห้ามเด็กและคนท้องเข้าชม มีรายงานคนดูที่เป็นลม อ้วกแตก หรือดูไม่จบต้องวิ่งหนีออกมาก่อน ในอังกฤษ หนังได้เรท X และถุกแบนห้ามฉายในหลายๆ จังหวัด เช่นกันหนังถูกห้ามฉายในประเทศอิสลามตะวันออกกลางแทบทุกประเทศ แม้แต่เทรลเลอร์สั้นๆ ของหนังก็ถูกแบนเช่นกันในหลายพื้นที่เพราะมัน “น่ากลัวเกินไป”  (แต่หนังเรื่องนี้เข้าฉายในเมืองไทย ผู้เขียนมีญาติผู้ใหญ่ที่ทันดูในโรงและเล่าให้ฟังว่าคนดูหวาดกลัวหนังขนาดไหน และเมื่อไม่กี่ปีก่อน The Exorcist กลับมาฉายที่โรงสหนังกาล่าในรอบพิเศษเพียงหนึ่งรอบในวันฮัลโลวีน) การที่หนังลงช่องสตรีมมิ่งใน พ.ศ. นี้ จีงเป็นโอกาสอันดีสำหรับผู้ชมรุ่นใหม่ที่ไม่เคยดูหนังคลาสสิคสุดอื้อฉาวเรื่องนี้

 

เรื่องราวใน The Exorcist ไม่ซับซ้อนเลย หนังสร้างจากหนังสือที่อ้างอิงจากเรื่องจริง ว่าด้วยเด็กสาววัย 12 ปี หน้าตาน่ารัก ชื่อ เรแกน (แสดงโดยดาราเด็ก ลินดา แบลร์) ที่ถูกปีศาจเข้าสิง หนังแทบทั้งเรื่องเป็นเรื่องของการไล่ผีโดยบาทหลวงสองรูปสองวัย ที่ใช้เทคนิควิธีการต่างๆ ทั้งขู่ทั้งปลอบ ทั้งไม้แข็งไม้อ่อน ทั้งสวดภาวนาและขู่เข็ญ แต่เพราะผีที่สิงเมแกนช่างโหดเหี้ยมและเป็นอวตารของปีศาจจากขุมนรกอันชั่วร้าย บาทหลวงทั้งสองรูปพบว่า พลังของบทสวด พลังของศาสนจักร และพลังแห่งศรัทธาทั้งหลายแหล่ที่พร่ำสอนกันมาว่าเอาชนะความชั่วร้ายทุกอย่างได้ กลับไม่สามารถทำปัดเป่าผีร้ายให้ออกจากร่าง ไม่แม้แต่จะทำให้มันระคายเคือง ปีศาจเล่นงานเมแกนแบบวายป่วง ทั้งทำให้หน้าตาเธอเละเหมือนศพ ทำให้เธอพ่นเมือกเขียวใส่คนรอบข้าง บิดหัว หักคอ กระแทกเธอกับเตียง และกระทำการลบหลู่ไม้กางเขนอย่างอุจาดตา ฉากผีสิงเรแกนที่หนังดีไซน์มาอย่างละเอียด เป็นหนึ่งในสาเหตุที่หนังโดนแบนจากหลายประเทศ ทำให้หนังอื้อฉาวและถึงขั้นถูกมองว่าเป็นหนังต่อต้านศาสนาและสรรเสริญพลังของผีห่าซาตาน ฉากเหล่านี้เป็นฉากที่ทารุณจิตใจคนดูขวัญอ่อนอย่างที่หนังผีสมัยใหม่ยังทำได้ไม่ดิบและไม่แรงเท่า

ภาพในหนังอาจจะดูรุนแรง และยิ่งรุนแรงเพราะเหยื่อในที่นี้คือเด็กผู้หญิงวัย 12 ปี ที่ถูกกระทำซ้ำแล้วซ้ำเล่า (ผู้เขียนเชื่อว่า หนังเรื่องนี้คงสร้างในสมัยนี้ไม่ได้ ด้วยค่านิยมในสังคมอเมริกาที่เปลี่ยนไป) แต่สิ่งที่รุนแรงยิ่งกว่าภาพที่เราเห็น คือการที่หนังทำให้เห็นความล้มเหลวของศรัทธา และลิดรอนรากฐานของความเชื่อในศาสนาคริสต์จนเปลี้ยง่อย เมื่อบาทหลวงทั้งสองจนมุมและตกเป็นเบี้ยล่างให้กับพลังดึกดำบรรพ์ที่ควบคุมไม่ได้ อเมริกาในปี 1973 ที่หนังออกฉาย ยังเป็นช่วงเวลาของความสั่นคลอนทางศีลธรรม เมื่อความชั่วร้ายในรูปแบบต่างๆ ถูกแสดงออกให้เห็นตำตา ทั้งคดี Watergate ของประธานาธิบดีนิสัน ทั้งความโหดร้ายของสงครามเวียดนาม ทั้งความวิตกต่ออาชญากรรมและอำนาจมืดต่างๆ และสภาพสังคมที่ยังหาแสงสว่างไม่เจอ เหล่านี้ทำให้ปีศาจใน The Exorcist เป็นทั้งปีศาจจริงๆ และเป็นภาพแทนของความตกต่ำทางศีลธรรมที่แม้แต่นักบวชและศาสนาซึ่งน่าจะเป็นผู้ไถ่ถอนชำระบาป กลับไร้พลังความสามารถ ล้มเหลวแม้แต่ในความพยายามจะช่วยเด็กตัวเล็กๆ คนหนึ่ง

รับรองได้ว่า ถึงเวลาจะผ่านไป The Exorcist ยังคงความขนลุกขนพอง ความน่าเกลียดน่ากลัว และทำให้คนดูหนังที่ว่าจิตแข็งนักหนาต้องหวั่นไหวไปกับภาพ เสียง และอารมณ์ถาโถม อิทธิพลของหนังยังส่งต่อมาถึงทุกวันนี้ในฉากสยองขวัญของหนังหลายๆ เรื่อง ทั้งไทยและเทศ ทั้งฉากบิดหัว ฉาก “สะพานโค้ง” และฉากไล่ผีที่อึมครึมและอึดอัด ไม่มีหนังผีเรื่องไหน ที่ไม่คารวะ หรืออยู่ใต้เงาสะพรึงของ The Exorcist

ถ้าไม่เคยดู ก็ไม่ต้องรอต่อไป ถ้าเคยดูแล้ว ปิดไฟตอนเที่ยงคืนแล้วดูซ้ำอีกรอบ ถ้ามั่นใจว่าดูจบแล้วจะนอนหลับได้