วิจารณ์ ENEMY

ENEMY อาจจะเรียกได้ว่านี่เป็นหนังชวน "เหวอ" แห่งปีสำหรับคนที่ไม่ได้ทำการบ้านกับหนังมาก่อนและเข้าใจอะไรบางอย่างผิดไปเอง เช่นเดียวกับผมที่ดันอนุมานไปว่ามันคงจะเป็นหนังที่เกี่ยวข้องกับเรื่องร่างที่สองของพระเอก เป็นหนังทริลเลอร์สยองขวัญ ยิ่งไปกว่านั้นชื่อหนังภาษาไทย "ล่าตัวตน คนสองเงา" ยิ่งลวงหลอกให้เราเข้าใจไปเองอีกว่านี่อาจจะเป็นหนังแนวสายลับอะไรประมาณนั้น

ENEMY เป็นหนังที่ถูกดัดแปลงมาจากนิยายที่ชื่อ The Double ซึ่งเป็นผลงานโจเซ่ ซารามาโก นักเขียนชาวโปรตุเกสที่ได้รับรางวัลโนเบล สาขาวรรณกรรม ซึ่งผลงานเขียนของเขามีความโดดเด่นในแง่ของสไตล์ซึ่งเป็นรูปแบบของงานทดลอง มีการเชื่อมโยงกับประเด็นที่ค่อนข้างจริงจัง เช่นการทำความเข้าใจกับเงื่อนไขของความเป็นมนุษย์หรือความโดดเดี่ยวของชีวิตคนเมือง ซึ่งตัวละครของเขามักจะต้องมีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างแต่ตัวตนของตัวเองก็ยังขัดแย้งกับสิ่งที่เกิดขึ้นรอบตัว

พล็อตเรื่องของ ENEMY ว่าด้วยเรื่องราวของอดัม (เจค จิลเลนฮาล) อาจารย์สอนวิชาประวัติศาสตร์ประจำมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งที่บังเอิญค้นพบว่าเขามีแฝดอีกคนที่หน้าตาเหมือนกับตัวเองทุกอย่างแทบทุกกระเบียดนิ้ว จากภาพยนตร์ที่เขาเช่ามาจากร้านวิดีโอ จนนั่นกลายเป็นคำถามค้างคาใจและทำให้อดัมเริ่มออกค้นหาว่าชายอีกคนหนึ่งนั้นเป็นใครกัน

เมื่ออดัมยิ่งค้นหาเขาก็ค้นพบว่าชายหนุ่มที่อยู่ในหนังนั้นคือนักแสดงตัวประกอบที่มีชื่อว่าแอนโธนี่ (เจค จิลเลนฮาล) เมื่อสำรวจตรวจตราดูแล้วชีวิตของอดัมนั้นจะว่าไปแล้วชีวิตของเขาถือได้ว่าจืดชืดและความสัมพันธ์ระหว่างเขากับแมรี่ (เมลานี่ โลร็องส์) ก็อยู่ในช่วงขาลง ทั้งคู่ทะเลาะและไม่เข้าใจกัน b

อย่างไรก็ตามเมื่ออดัมได้พบกับแอนโธนี่แล้ว หนังก็เหมือนจะเผยให้เราได้เห็นความสัมพันธ์ระหว่างตัวแอนโธนี่กับแฟนสาวอย่างเฮเลน(ซาร่าห์ กอร์ดอน) ว่าฝ่ายหญิงนั้นตั้งท้องและรู้สึกสงสัยและไม่ไว้ใจกับพฤติกรรมของสามีตัวเอง หลังจากที่มีโทรศัพท์แปลกประหลาดและเสียงที่ปลายสายนั้นก็เหมือนกับเสียงของสามีตัวเอง

ด้วยความที่ว่า ENEMY เป็นหนังที่โดดเด่นเรื่องการใช้สไตล์เฉพาะตัวของผู้กำกับสูงมาก (ตัวฟิล์มถูกย้อมสีให้หนังเป็นภาพสีน้ำตาลตลอดทั้งเรื่อง) ตัวแมงมุมถูกนำมาใช้เป็นซิลโบลิซึม(การนำเสนอเชิงสัญลักษณ์) อยู่บ่อยครั้งและมีความสำคัญกับเรื่องราวอันนำไปสู่การคลี่คลายปมปริศนาที่หนังทิ้งเอาไว้ในฉากจบ ซึ่งทุกสิ่งทุกอย่างที่เกิดขึ้นนั้นก็ขึ้นอยู่กับดุลพินิจของผู้ชมเองว่าจะ "ตีความ" สิ่งที่เกิดขึ้นไปในทิศทางไหน เพราะตัวผู้เขียนเองก็เชื่อมั่นเป็นอย่างยิ่งว่า ทุกคนจะต้องเกิดอาการ "ตื่นตะลึงและตกใจ" กับฉากสุดท้ายก่อนที่เครดิตจะขึ้น พร้อมกับคำอุทานว่า "อะไรวะ" อย่างแน่นอน

แต่เมื่อเราลองย้อนกลับไปที่จุดเริ่มต้นของเรื่องหนังใช้ประโยคหนึ่งก่อนเข้าตัวหนังที่ว่า Chaos is order yet undeciphered หรือ “ความยุ่งเหยิงคือระเบียบที่ยังไม่ถูกถอดรหัส” ซึ่งอ้างอิงมาจากตัวนิยาย The Double และประกอบการใช้แมงมุมในเชิงสัญลักษณ์ ซึ่งตลอดทั้งเรื่องเราจะได้เห็นภาพที่คล้ายคลึงกับใยแมงมุมอาทิเช่นสายไฟที่พันกันยุ่งเหยิง กระดานดำที่เต็มไปด้วยการเชื่อมโยงอะไรหลายๆอย่างเต็มไปหมด ซึ่งความไร้ระเบียบและไร้ทิศทางในหนังกลับถูกเชื่อมโยงด้วยอะไรบางอย่างเช่น จู่ๆเมื่อชีวิตอันซ้ำซากของอดัมก็เริ่ม "ได้พบกับความแปลกประหลาด" หลังจากที่มีครูในมหาวิทยาลัยบอกให้เขาลองไปหาหนังเรื่อง Where There's a Will There's a Way มาดู ซึ่งเป็นผลทำให้เขาได้พบกับอีกตัวตนหนึ่ง

เบี้ยบ้ายรายทางของหนังค่อยๆเปิดเผยรายละเอียดบางอย่างที่เชื่อมโยงกับตัวหนังและเอื้อให้ผู้ชมนำไป "ตกผลึก" เอาเองหลังจากหนังจบ อาทิเช่น รูปถ่ายที่ถูกฉีกออก กุญแจในซองจดหมาย ซึ่งอาจจะเป็นไปได้ว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นทั้งหมดในหนังนั้นอาจจะเป็นแค่เพียงความคิดในหัวของตัวเอกอย่างอดัม ที่แยกบุคลิกตัวเองออกมาเป็นสองคน (ซึ่งอันนี้ก็เป็นการตีความส่วนตัวของผู้เขียนเองอีกเช่นกัน เนื่องจากหนังปราศจากบทสรุปอันตายตัว)

ภาพรวมทั้งหมดของ ENEMY จึงเต็มไปด้วยความยุ่งเหยิง แต่ชวนให้คนดูติดตามว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในหนังนั้นกำลังจะพาผู้ชมไปไหน และกำลังจะบอกใบ้ให้เรา "คิด" อะไรต่อ ซึ่งเป็นสิ่งที่ผู้ชมต้อง "คิดเอาเอง" และ "ตีความ" ตามสิ่งที่หนังปรากฏรายละเอียดให้

และถ้าจะให้ต้องตอบว่า "แมงมุม" คืออะไรนั้น ณ จุดนี้ผมก็ไม่สามารถจะตอบได้เหมือนกัน แต่รู้แค่เพียงมันได้บอกว่าตลอดทั้งเรื่องเหมือนเราไปนั่งสังเกตการณ์จิตสำนึกของคนคนหนึ่งเท่านั้นเองครับ

ยกให้ 5 คะแนนจาก 5 คะแนน

@พริตตี้ปลาสลิด

อัลบั้มภาพ วิจารณ์ หนัง ENEMY ภาพที่ 4 / 6

วิจารณ์ หนัง ENEMY

อัลบั้มภาพที่เกี่ยวข้อง

เจค จิลเลนฮาล พบ "ดอพเพลแกงเกอร์" ของตัวเองใน ENEMY