“นคร-สวรรค์” ในและนัยของความทรงจำ

มีคนเปรยกับผมว่าเราควรดูอะไรในหนัง นคร-สวรรค์ ของผู้กำกับหญิง โรส-พวงสร้อย อักษรสว่าง เรื่องนี้

อืม... เป็นคำถามที่ตอบไม่ยากแต่ก็ไม่ง่ายเท่าไหร่นะครับ

ผมเล่าอย่างนี้ดีกว่า สมมติว่าคุณลองหลับตาแล้วนึกถึงตอนที่คุณไปบ้านเพื่อน ไปช่วยเพื่อนเก็บของย้ายห้อง ย้ายหอ ย้ายบ้านอะไรทำนองนั้น ผมว่าคุณต้องเคยมีประสบการณ์อะไรคล้ายๆ แบบนี้ใช่ไหมครับ นั่นแหละครับ ลองนึกถึงภาพแบบนั้น

คุณไปหาเพื่อนตอนสายๆ วันอาทิตย์ ขึ้นไปบนห้องของเขา แดดอ่อนๆ ส่องเข้ามาทางหน้าต่าง ลมเย็นพัดเข้ามาด้วยเบาๆ ทำให้ม่านปลิวเผยอขึ้นนิดหน่อย

แล้วคุณกับเพื่อนก็เริ่มลงมือเก็บข้าวของ ทีละชิ้น ทีละชิ้น คุณถามว่าไอ้นั่นเอาไปไหม ไอ้นี่ล่ะทิ้งหรือเปล่า เอากองนี้ไปรวมกับกองไหน ถามไป เก็บไป คุยกันไป เรื่อยๆ สบายๆ

แล้วคุณก็ไปเจอกล่องที่ใส่รูปถ่ายเก่าๆ ของครอบครัวของเพื่อน คุณเปิดกล่องหยิบรูปเหล่านั้นออกมาดูโดยไม่ตั้งใจ เพื่อนของคุณเห็นเข้าเลยมานั่งดูด้วย แล้วเพื่อนคุณก็เลยเล่าเรื่องราวของคนในภาพถ่ายเหล่านั้นให้คุณฟัง เรื่องราวของการจากลา พลัดพราก แต่เปล่าครับ เพื่อนคุณไม่ได้ร้องไห้ฟูมฟายอะไรเลย เขาเล่าด้วยน้ำเสียงเรียบๆ ธรรมดา

ไม่มีน้ำตาสักหยด แต่มีเรื่องเล่าแห่งความทรงจำอยู่มากมายหล่นกระจายอยู่ในบรรยากาศห้องนั้น

พอเล่าๆ ไปทั้งเพื่อนและคุณต่างก็เงียบ ตกอยู่ในภวังค์กันไปพักใหญ่ ระหว่างที่ก้มหน้าก้มตาเก็บของกันต่อ เพื่อนคุณคิดอะไรไม่มีทางรู้ แต่ในความคิดของคุณนั้น มันเชื่อมไปถึงประสบการณ์การสูญเสีย พลัดพราก และเรื่องเล่าของความทรงจำของคุณเอง ในแบบของคุณเอง...

นคร-สวรรค์ ของ พวงสร้อย ทำให้ผมนึกถึงอะไรแบบนี้ครับ

อย่างช่วยไม่ได้นะครับ แต่การดูหนังของ โรส-พวงสร้อย อักษรสว่าง เรื่องนี้มันทำให้ผมหวนคิดถึงเรื่องราวและความทรงจำที่เรามีต่อผู้คนในชีวิตเราที่จากไป ผมเชื่อว่าอย่างน้อยๆ เราล้วนต้องเคยพบการพลัดพรากกันมาตามสมควร มากบ้างน้อยบ้างแตกต่างกันไป ความทรงจำของผู้ที่จากไปในหนัง นคร-สวรรค์ ถูกซ้อนทับด้วยความทรงจำที่เรามีต่อคนที่เรารักและผูกพัน และจากไปอีกชั้นหนึ่ง

เราเพียงแค่ระลึกถึง ไม่มีอะไรมากหรือน้อยไปกว่านั้น

ผมว่านี่คือเมจิกบางอย่างของ นคร-สวรรค์ นะครับ หนังที่ไฮบริดกันระหว่างหนังสารคดีกับหนังทั่วๆ ไป (Feature Film) เรื่องนี้ ร่ายมนต์ราวกับมีเวทย์บางอย่างที่ทำให้เราเปิดกล่องรื้อความทรงจำของตัวเองออกมา นั่งดูเรื่องราวของผู้กำกับ และเดินออกมาจากโรงเพื่อทบทวนเรื่องที่เก็บไว้ในกล่องของเราเอง…

มีคนเปรยกับผมว่าเราควรดูอะไรในหนัง นคร-สวรรค์ นี้

เห็นไหมครับว่า เป็นคำถามที่ตอบไม่ง่าย แต่ก็ไม่ยาก

คุณแค่ไปดูหนังเรื่องนี้ ปล่อยตัวเองให้ไหลไปตามสายน้ำของเรื่องเล่าในหนัง แล้วเดินออกมา ผมเชื่อว่าหลายอย่างในความคิดของคุณจะถูกรื้อค้นอีกรอบ

นคร-สวรรค์ จึงเป็นหนังที่พูดถึงสิ่งที่อยู่ในความทรงจำ และชวนให้คุณใคร่ครวญถึงนัยสำคัญของความทรงจำอย่างแท้จริงว่ามันคืออะไรกันแน่

ทั้งในและนัยของความทรงจำใน นคร-สวรรค์ นั้นบอกกับผมว่า แม้เรื่องราวในความทรงจำมันสลักอยู่ในใจของเรา แต่เมื่อไหร่ก็ตามที่เรารื้อมันออกมาดู ก็จะพบว่ามันไม่ได้เหมือนเดิม อยู่อย่างเดิมอีกแล้ว

เพราะตัวเรานั้นเดินไปข้างหน้า เรานั่งเรือแห่งชีวิตไหลเชื่องช้าไปบนแม่น้ำ แต่เราก็เดินไปข้างหน้า ความทรงจำนั้นคือสิ่งที่ไหลผ่านเราไป

หันกลับไปดู สิ่งเหล่านั้นหายลับตาไปทุกทีทุกที

 

ชมภาพยนตร์ตัวอย่าง นคร-สวรรค์ ได้ ที่นี่

 

เกี่ยวกับผู้เขียน

จักรพันธุ์ ขวัญมงคล
นักเขียน นักแปล นักวิจารณ์ภาพยนตร์ และบรรณาธิการอิสระ สนใจความเคลื่อนไหวในแวดวงศิลปะและสังคม