ชน/ชั้น ในภาพยนตร์ไทย โปรแกรมฉายไม่ควรพลาดจากหอภาพยนตร์

27 ส.ค. 62 (20:01 น.) พิมพ์

แชร์เรื่องนี้

แชร์เรื่องนี้Line Twitter Facebook

เมื่อประเด็นเรื่องชนชั้นและลำดับขั้นฐานะทางสังคม กลับมาเป็นที่สนใจอีกครั้ง จากปรากฏการณ์ของ Parasite ภาพยนตร์เกาหลีใต้รางวัลปาล์มทองคำที่ได้รับเสียงชื่นชมอย่างกว้างขวางจากการเป็นหนังที่วิพากษ์การปะทะกันของชนชั้น หอภาพยนตร์จึงได้หันมาสำรวจภาพรวมของประเด็นดังกล่าวที่ปรากฏในภาพยนตร์ไทย และนำตัวอย่างบางส่วนมาจัดฉายให้ชมในเดือนกันยายนนี้

ภาพยนตร์ที่เก่าที่สุดในโปรแกรมคือ เศรษฐีอนาถา (2500) ที่ตั้งคำถามถึงความสุขของการเป็นคนรวย ด้วยการให้ตัวละครคนจนได้มีเงินล้านชั่วข้ามคืน ในขณะที่พล็อตยอดนิยมนั้นคือความแตกต่างทางฐานะของพระเอกนางเอก เช่น หนังคลาสสิกอย่าง เป็ดน้อย (2511) หรือ บ้านทรายทอง (2525) รวมถึง เงิน เงิน เงิน (2526) ที่ขยายภาพให้เห็นการปะทะกันซึ่งๆ หน้าระหว่างชาวสลัมกับมหาเศรษฐีนายทุน นอกจากนี้ยังมี แผลเก่า (2557) ที่นางเอกได้ถูกเปลี่ยนสถานะจากชาวนาไปเป็นไฮโซสูงส่งในเมืองหลวง และ สาย สีมา นักสู้สามัญชน (2520) ที่สร้างจากนิยายสำคัญเรื่อง ปีศาจ ซึ่งนำความต่างของครอบครัวพระเอกนางเอกมาเป็นภาพแทนให้เห็นถึงความเหลื่อมล้ำของสังคมไทย

ในอีกด้านหนึ่ง คนรวยมักถูกนำเสนอในฐานะผู้กดขี่ข่มเหง จนคนจนต้องลุกขึ้นมาต่อสู้ อย่างเช่นใน ทองพูน โคกโพ ราษฎรเต็มขั้น (2520), เทพธิดาโรงงาน (2525) หรือถูกนำวิถีชีวิตอันฟุ้งเฟ้อมาล้อเลียน เช่น หัวใจทรนง (2546) ส่วนภาพจำสำคัญของคนจนในหนังไทยคือการเป็นคนใช้ ทั้งเป็นตัวประกอบหรือเป็นตัวหลักของเรื่องอย่าง แจ๋ว (2547) และนอกจากความขัดแย้ง ความต่างทางชนชั้นยังถูกนำเสนอในลักษณะที่ต่างฝ่ายต่างช่วยเหลือและเรียนรู้ซึ่งกันและกัน เช่น หนึ่งใจเดียวกัน (2551), ปัญญาเรณู (2554) รวมไปถึงประสานประโยชน์โดยใช้แต่ละฝ่ายเป็นเครื่องมืออย่างใน ฉลาดเกมส์โกง (2560)

ความแตกต่างระหว่างชนชั้นเป็นสิ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ และดูเหมือนช่องว่างระหว่างคนมีและคนไม่มีจะยิ่งห่างขึ้นเรื่อยๆ หนังไทยในโปรแกรม ชน/ชั้น จะแสดงให้เห็นถึงความซับซ้อนในความสัมพันธ์ระหว่างคนรวยและคนจนตลอดช่วงหลายทศวรรษ รวมทั้งความพยายามถีบตัวขึ้นจากชั้นล่างสู่ชั้นกลางหรือบน และความพยายามประสานหรือกลบเกลื่อนความแตกต่างนี้ด้วยวิธีการต่างๆ กันออกไป

รายละเอียดการฉายภาพยนตร์ ณ โรงภาพยนตร์ศรีศาลายา หอภาพยนตร์ (องค์การมหาชน)