พิธีกรรมประจำปีคือการจัดอันดับหนังเยี่ยม แต่ด้วยเพราะในช่วงนี้เป็นสิ้นปี 2019 หรือคิดแบบฝรั่งคือสิ้นสุดทศวรรษที่ 2010 (คือ 2010-2019 รวม 10 ปี) ดังนั้นลิสต์พิเศษที่เป็นที่นิยมคือลิสต์ Films of the Decade หนังแห่งทศวรรษ อันเป็นวิบากกรรมของผู้ที่ต้องจัดทำลิสต์นี้ เพราะหนังไม่ใช่คณิตศาสตร์ที่จะมาจัดลำดับ แรงกิ้ง ให้คะแนน เรียงลำดับมากน้อยได้หมดจด โดยเฉพาะถ้าต้องเลือกแค่ 10 เรื่อง จากหนังนับร้อยๆ ที่พวกเราได้ดูกันไปในรอบ 10 ปีที่ผ่านมา มันแทบจะเป็นไปไม่ได้เลย หรือถ้าทำได้ ก็ต้องยอมสละหนังมากมายให้ตกจากลิสต์เพียงเพราะมันได้แค่ 10 เรื่อง (ล่าสุดถึงกับมีคนเขียนบทความเรื่อง anti-list คือแสดงจุดยืนว่าการทำลิสต์เป็นการบั่นทอนคุณค่าและให้ความสำคัญกับลำดับอย่างไร้สาระ)

แต่ก็นั่นแหละครับ คนชอบลิสต์ และลิสต์ก็เป็นการทบทวนความรู้สึกเราได้ประมาณหนึ่ง เร็วๆ นี้ผู้เขียนได้รับคำชวนจากนิตยสาร Film Comment ของสหรัฐอเมริกา ให้ทำลิสต์หนังแห่งทศวรรษ 2010-2019 โดยนักวิจารณ์และนักเขียนเรื่องภาพยนตร์จำนวนมากได้รับคำเชิญเดียวกัน จะมีการนับคะแนนประกาศหนังแห่งทศวรรษในต้นเดือนหน้า ตอนนี้ขอแชร์ลิสต์ที่ส่งให้นิตยสารไว้ตรงนี้ โดยอยากจะขอให้ลองเปิดใจรับหนังที่อาจจะไม่คุ้น หรือไม่ได้ฉายในระบบปกติในไทย หรือไม่ได้อยู่ใน Netflix เพราะโลกของภาพยนตร์นั้นกว้างใหญ่ไพศาลมากกว่าฮอลลีวูด และการแสวงหาประสบการณ์ใหม่ๆ ความรู้สึกใหม่ๆ เป็นสิ่งที่ทำให้ศิลปะภาพยนตร์มีค่ากับมนุษยชาติมาตราบจนทุกวันนี้

Goodbye to Language (2014)

Goodbye to Language Goodbye to Language

ภาพยนตร์ของฌอง-ลุค โกดาร์ ขรัวเฒ่าแห่งเฟรนช์นิวเวฟ ผู้ที่ยังคงท้าทายคนดูแม้วัยจะแตะ 90 และยังคงทำหนังที่คาดเดาไม่ได้ แหกกฎเกณฑ์ ทดลองภาษาภาพยนตร์ และเปิดรับเทคโนโลยีใหม่ (เช่นเรื่องนี้เป็น 3D) หนังเรื่องนี้เคยมาฉายเทศกาลหนังในกรุงเทพฯ และมีคนดูแน่นเต็มโรง

Zama (2017)

Zama

หนังอาร์เจนตินาของผู้กำกับ ลูเครเชีย มาร์เทล ว่าด้วยข้าราชการในสมัยอาณานิคมสเปนในเมืองหลังเขาไกลโพ้น ผู้เขียนยอมรับว่านี่เป็นรสนิยมส่วนตัวมากๆ เพราะหนังสร้างจากหนังสือชื่อเดียวกันที่แปลกประหลาด ลึกลับ และเก็บบรรยากาศอเมริกาใต้ในยุคอาณานิคมได้อย่างน่าตื่นตาตื่นใจ

Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010)

Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives

จะว่าชาตินิยมคงไม่ได้ เพราะนี่เป็นหนังที่ดังทั่วโลก หนังไทยรางวัลที่สร้างประวัติศาสตร์หลังชนะรางวัลปาล์มทองที่เทศกาลเมืองคานส์ และทำให้ อภิชาติพงศ์ วีระเศรษฐกุล กลายเป็นศิลปินระดับโลก หนังว่าด้วยความตาย การกลับชาติและความมหัศจรรย์ของชีวิต ผ่านตัวละคร ลุงบุญมี ชายสูงวัยที่กำลังป่วยหนักเข้าใกล้วาระสุดท้าย

Poetry (2010)

Poetry

หนังเกาหลีที่คนดูในปีนี้ตื่นเต้นคือ Parasite แต่ผู้เขียนขอเลือกหนังจากปี 2010 เรื่องนี้โดยผู้กำกับ ลีชางดอง หนังว่าด้วยคุณป้าที่กำลังเป็นอัลไซเมอร์ และคดีฆาตกรรมในหมู่บ้านของเธอ อันนำมาซึ่งเรื่องราวอันกัดกร่อนหัวใจและโศกนาฏกรรมองครอบครัว น่าจะหามาดูกันได้ไม่ยาก และเราจะเห็นว่า วงการหนังเกาหลีแข็งแกร่งขึ้นเรื่อยๆ ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา

Cameraperson (2016)

Cameraperson Cameraperson

ช่างภาพสารคดี คริสติน จอห์นสัน ใช้ฟุตเตจภาพมากมายที่เธอถ่ายตลอดช่วงชีวิตการทำงาน ร้อยเรียงเป็นบันทึกส่วนตัวที่แสดงให้เห็นถึงพลานุภาพของกล้องถ่ายหนังและภาพเคลื่อนไหว เรียบง่ายแต่สั่นสะเทือนอย่างที่สุด

Toni Erdmann (2016)

Toni Erdmann

หนังตลก-ดราม่าจากผู้กำกับเยอรมัน มาเรน อาเด เป็นหนังครอบครัวที่ทั้งทำให้หัวเราะน้ำตาไหลและเศร้าซึ้งบอกไม่ถูก ว่าด้วยเรื่องของพ่อจอมป่วน ชอบเล่นมุกเรียกร้องความสนใจ กับลูกสาวที่เย็นชา บ้างาน และหลงลืมความบางเบาของชีวิต หนังดังจากเทศกาลเมืองคานส์และเคยมาฉายในไทยหลายครั้งตามโอกาสพิเศษต่างๆ

Right Now Wrong Then (2015)

Right Now Wrong Then

หนังเกาหลีอีกเรื่องในลิสต์นี้เป็นของผู้กำกับ ฮอง ซางซู ผู้ที่ทำหนังเยอะมากๆ ในรอบสิบปีหลัง และล้วนแต่เป็นหนังที่ว่าด้วยความสัมพันธ์อันลักลั่นของชายหญิง หนังของเขาเป็นหนังเกาหลีที่มีความแปร่งพร่าเหมือนหนังฝรั่งเศส เรื่องนี้ก็เช่นกัน สิ่งที่ชอบเป็นพิเศษตรงคือโครงสร้างของหนังแบ่งเป็นสองส่วน เล่าเรื่องเดียวกัน และเกือบจะเหมือนกันแต่จริงๆ แล้วไม่เหมือน (และไม่ใช่ง่ายๆ แบบ Sliding Door ประเภทอะไรจะเกิดขึ้นถ้า...) หนังทำให้เห็นว่าแค่เปลี่ยนมุมมองนิดเดียว ปรับองศานิดเดียว ชีวิตและความสัมพันธ์อาจเปลี่ยนไปได้ลิบลับ

The Assassin (2015)

The Assassin

หนังกำลังภายในแบบโคตรอาร์ตโดยผู้กำกับไต้หวัน โหวเชี่ยวเฉียน นำแสดงโดย ซูฉี จริงๆ ลังเลระหว่างเรื่องนี้กับ The Grandmaster (2014) หนังกำลังภายในโคตรอาร์ตเหมือนกันโดยผู้กำกับ หว่องกาไหว่ ทั้งสองเรื่องแสดงให้เห็นว่า ตระกูลหนังที่เชยและซ้ำซากอย่างหนังกังฟู สามารถกลายเป็นงานศิลปะภาพยนตร์ที่ลึกซึ้งและสวยงามได้ ถ้ายังไม่เคยดูก็ลองหามาดูทั้งสองเรื่องเลยละกัน

Tabu (2012)

Tabu

หนังโปรตุเกสโดย มิเกล โกเมซ เรื่องราวโรแมนติกในฉากหลังอันเป็นดินแดนป่าดงของอาณานิคมในแอฟริกา เล่าด้วยภาพขาวดำและเสียงบรรยายเหมือนนิทานผจญภัย เป็นบทเพลงอ้อยอิ่ง แปลกหู เศร้าสร้อย ที่โยงใยไปถึงความล่มสลายของอาณานิคมที่เคยเรืองรอง

Post Tenebras Lux (2012)

Post Tenebras Lux

หนังเม็กซิโกโดยคาร์ลอส เรกาดาส ผู้กำกับที่สำคัญมากอีกคนในทศวรรษนี้ หนังเล่าเรื่องครอบครัวเจ้าของไร่ในชนบทกับกลุ่มคนงานที่ทำงานในพื้นที่นั้น แต่สิ่งพิเศษคือการที่เรกาดาสมองว่าภาพยนตร์เป็นสื่อที่สร้างอารมณ์ความรู้สึกมากกว่าเป็นเครื่องมือในการเล่าเรื่อง และภาษาภาพเป็นกวีมากกว่าเป็นร้อยแก้ว อีกทั้งภาพยนตร์สามารถลอยอยู่เหนือมิติแห่งความจริงสามัญที่เราคุ้นเคย

จริงๆ แล้วยังมีหนังอื่นๆ อีกมากที่อยากจะรวมเข้าในลิสต์ แต่ในเมื่อเลข 10 เป็นเลขสวย ก็ต้องยอมเฉือนเนื้อเสียสละบ้าง สุดท้ายนี้ขอให้พึงใจว่า ลิสต์ของใครก็ลิสต์ของคนนั้น อย่าให้ลิสต์ใดๆ มาสร้างอิทธิพลต่อความรู้สึกของเราเกินควร แต่ใช้ลิสต์ให้เป็นเพียงเครื่องนำทาง เพื่อออกท่องไปในดินแดนไพศาลของภาพยนตร์ร่วมสมัย ขอให้ภาพยนตร์ยังให้เกิดปัญญาต่อทุกท่านในปีใหม่นี้ครับ

Goodbye to Language (2014)

Zama (2017)

Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010)

Poetry (2010)

Cameraperson (2016)

Toni Erdmann (2016)

Right Now Wrong Then (2015)

The Assassin (2015)

Tabu (2012)

Post Tenebras Lux (2012)

เกี่ยวกับผู้เขียน

ก้อง ฤทธิ์ดี
อัจฉริยะนักวิจารณ์ภาพยนตร์ นักเขียน นักแปล เจ้าของสำนวนสละสลวย มือรางวัลระดับโลก

Goodbye to Language (2014)

Zama (2017)

Uncle Boonmee Who Can Recall His Past Lives (2010)

Poetry (2010)

Cameraperson (2016)

Toni Erdmann (2016)

Right Now Wrong Then (2015)

The Assassin (2015)

Tabu (2012)

Post Tenebras Lux (2012)

เกี่ยวกับผู้เขียน

ก้อง ฤทธิ์ดีอัจฉริยะนักวิจารณ์ภาพยนตร์ นักเขียน นักแปล เจ้าของสำนวนสละสลวย มือรางวัลระดับโลก

ก้อง ฤทธิ์ดี
อัจฉริยะนักวิจารณ์ภาพยนตร์ นักเขียน นักแปล เจ้าของสำนวนสละสลวย มือรางวัลระดับโลก

อัลบั้มภาพ หนังแห่งทศวรรษ (จัดได้จริงๆ หรือ?) ภาพที่ 4 / 10

หนังแห่งทศวรรษ (จัดได้จริงๆ หรือ?)