“แผ่นเสียง” ไม่เคยพ่ายแพ้เทป โดย อนุสรณ์ สถิรรัตน์
พักจากเรื่องเทป วกกลับมาหาแผ่นเสียงอีกครั้งครับ อย่างที่ทราบกันว่าในวงการเพลง แผ่นเสียงไม่เคยหยุดผลิตเช่นเดียวกับเทป ประเทศที่เพลงเป็นธุรกิจอันดับต้นๆ อย่างอเมริกา ญี่ปุ่น อังกฤษ และ ยุโรป ยังมีโรงงานผลิตแผ่นเสียงอยู่ แม้จะผลิตออกมาในปริมาณไม่มากเหมือนสมัยรุ่งเรือง แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่ามันยังเป็นส่วนหนึ่งที่ธุรกิจดนตรีขาดไม่ได้ รวมถึงกลุ่มคนฟังเพลงระดับนักสะสมที่ยังตามติดแผ่นเสียงมาตลอดด้วย
จากปรากฏการณ์ภาพยนตร์เรื่อง Bohemian Rhapsody ที่อิงประวัติวง Queen วงดนตรีวงโปรดของคอร็อคทั่วโลกทำให้ยอดขายแผ่นเสียงซาวด์แทร็กของภาพยนตร์เรื่องนี้พุ่งขึ้นอันดับ 1 ของครึ่งปี 2019 อย่างไร้คู่ต่อกร ด้วยยอดขายราว 60,000 แผ่น ซึ่งไม่ถือว่าน้อยเลยสำหรับยุคสมัยที่สตรีมมิงและดาวน์โหลดครองตลาดหลักอยู่
ผลการสำรวจยอดขายซอฟต์แวร์เพลงในแวดวงธุรกิจดนตรีของทวีปอเมริกาเหนือโดยบริษัท Nielsen ของปี 2019 ปรากฏว่ายอดขายอัลบั้มเพลงลดลงไป 18.8% จากช่วงเดียวกันของปีที่แล้ว โดยยอดขายแผ่นเสียงอนาล็อกยอดเพิ่มขึ้น 9.6% ยอดตัวเลขของปีก่อนอยู่ที่ 704,000 แผ่น เพิ่มเป็น 772,000 แผ่น ในปีนี้ และศิลปินที่ช่วยให้ยอดขายเพิ่มขึ้นขนาดนี้ก็ไม่ใช่ใครอื่น เป็นศิลปินจากเกาะอังกฤษที่วงการร็อครู้จักกันดีมาตลอด 4 ทศวรรษ Queen นั่นเอง นับเฉพาะอัลบั้มซาวด์แทร็กภาพยนตร์เรื่อง Bohemian Rhapsody ก็ขายได้ 61,000 แผ่นแล้ว เฉพาะ 6 เดือนแรกของปีเท่านั้น และกลายเป็นอัลบั้มที่ขายดีที่สุดไปด้วย
Queen
Queen
ส่วนที่ตามมาเป็นอันดับ 2 ก็ยังเป็นงานของ Queen เช่นกัน อัลบั้ม Greatest Hits ของพวกเขาขายได้ 49,000 แผ่น อัลบั้มนี้มีเพลงฮิตอย่าง "Somebody to Love", "We are the Champions", "Another Ones Bites the Dust" และอีกมากมายบันทึกไว้ อันที่จริงอัลบั้มนี้ออกมาตั้งแต่ปี 1981 เป็นอัลบั้มแผ่นเดียวแต่มีถึง 17 เพลง เรียกว่าคุ้มค่าเหลือเกินสำหรับคนที่ต้องการฟังเพลงฮิตของ Queen ในเวลาชั่วโมงกว่าๆ จึงไม่แปลกที่มันจะขายได้มาตลอด ขายแบบน้ำซึมบ่อทรายไปเรื่อยๆ ถ้านับยอดขายตั้งแต่ปี 1981 มันต้องเกิน 30 ล้านแผ่นแล้วอย่างแน่นอน ขายดีขนาดไหน คิดง่ายๆ ปีที่ออก เทปผีบ้านเราออกกันครบทุกยี่ห้อ พอมีลิขสิทธิ์ก็ออก แล้วยังปั๊มซ้ำอีกนับครั้งไม่ถ้วนด้วยเช่นกัน
สรุปยอดขายแผ่นเสียงของ Queen ในครึ่งปีแรกของปีนี้เท่ากับทำสถิติยอดขายรวม 154,000 แผ่นเข้าไปแล้ว ตำแหน่งวงร็อคที่ขายแผ่นเสียงได้มากที่สุดของปี 2019 ไม่หนีไปไหนแน่นอน
ทีนี้ย้อนไปดูอันดับยอดขายอัลบั้มในช่วงครึ่งปีที่ผ่านมากันสักหน่อย ในท็อป 10 มีงาน 2 อัลบัมของ Billie Eilish นักร้องวัยรุ่น อัลบั้ม When We All Fall Asleep, Where Do We Go? ติดอันดับ 3 ยอดขาย 47,000 แผ่น และ EP แรก Don’t Smile at Me ที่อยู่อันดับ 10 ขายได้ 28,000 แผ่น บ่งบอกได้เป็นอย่างดีว่าตลาดเพลงวัยรุ่นก็ก้าวไปข้างหน้าตลอดเวลา และศิลปินวัยรุ่นที่มีภาพลักษณ์เซอร์ๆ ดนตรีหม่นๆ ไม่ป็อปตามกระแสก็เป็นอีกสไตล์ที่ไม่อาจละเลยได้ ขณะเดียวกัน ศิลปินเก่าอย่าง The Beatles, Michael Jackson, Fleetwood Mac ก็ยังขายอัลบั้มของตนเองได้เรื่อยๆ ทั้งงานคลาสสิกขึ้นหิ้งที่ทั้งวงการยอมรับ เช่น Rumors ของ Fleetwood Mac, Thriller ของ Michael Jackson หรืออัลบั้ม Abbey Road และอัลบั้มรวมเพลงปกแดงและน้ำเงินของสี่เต่าทองที่ขายได้มาตลอดเกือบ 50 ปีที่ผ่านมา และที่ขาดไม่ได้ก็คือ อัลบั้มซาวด์แทร็กรวมเพลงเด่นจากหลายศิลปินในยุค70s จากภาพยนตร์เรื่อง Guardians of the Galaxy ทั้งสองภาค
Billie Eilish
มาดูกันว่า ท็อป 10 อัลบั้มที่ขายดีที่สุดในช่วงครึ่งปีแรกมีอะไรบ้าง ทำไมถึงยังขายได้อยู่ แม้กาลเวลาจะผ่านไปนานแล้ว นับแต่วันที่อัลบั้มนั้นวางตลาดวันแรก
1. Bohemian Rhapsody - Queen (OST) (61,000 แผ่น)
ด้วยอานิสงส์ของภาพยนตร์ บวกกับความนิยมของวงที่ยืนยาวมาตลอด 40 ปี ทำให้ประสบความสำเร็จทั้งอัลบั้มซาวด์แทร็กและตัวภาพยนตร์เอง และไม่บ่อยนักที่เราจะได้ชมภาพยนตร์เพลงร็อคกึ่งชีวประวัติที่สนุก น่าสนใจและใส่ใจทุกรายละเอียดเช่นนี้
2. Greatest Hits - Queen (49,000 แผ่น)
อัลบั้มนี้วางตลาดหลังอัลบั้ม The Game และซาวด์แทร็ก Flash ไม่นาน จึงรวบรวมเพลงตั้งแต่อัลบั้มแรกจนถึง Flash จุถึง 17 เพลง ไม่แปลกที่ทำสถิติขายดีตลอดกาล เพราะคุ้มค่าทั้งจำนวนเพลงและคุณภาพของเพลงที่แม้แต่ Greatest Hits II และ III ก็ไม่อาจทำลายสถิติได้
3. When We All Fall Asleep, Where Do We Go? - Billie Eilish (47,000 แผ่น)
อัลบั้มแรกของเธอในวัย 17 มีซิงเกิลที่ประสบความสำเร็จอย่าง "you should see me in a crown", "hen the party’s over" และ "bury a friend" กับแนวดนตรีป็อปที่ไม่ตลาด แต่ก็ได้ใจกลุ่มวัยรุ่นไปได้มากจนอัลบั้มนี้ขายดีอย่างมาก เธอคงไปได้อีกไกลเลยละ
4. Guardians of the Galaxy: Awesome Mix Vol.1 - Various Artists (OST) (33,000 แผ่น)
เฉพาะเพลงที่คัดมาอย่าง "I Want You Back" (The Jackson5) "I’m Not in Love" (10cc) "Ain’t No Mountain High Enough" (Marvin Gaye, Tammi Terrell) รวม 12 เพลง ซึ่ง Vol.2 เพลงเด่นกว่านี้อีก เพลงเหล่านี้ทำให้กระแสเพลงเก่าจากยุค 70 กลับมาได้รับความนิยมอีกครั้งหนึ่ง ได้อานิสงส์ยอดขายไปโดยปริยาย
Guardians of the Galaxy: Awesome Mix Vol.1
5. Abbey Road - The Beatles (33,000 แผ่น)
ผลงานในช่วงท้ายของวงก่อนที่สมาชิกจะแยกย้ายกันไปออกอัลบั้มเดี่ยว ออกปี1969 ติดอันดับ 1 ในชาร์ตอัลบั้มของอังกฤษนาน 17 สัปดาห์ มีเพลงดังหลายเพลง อาทิ "Come Together", "Here Comes the Sun", "Something, Oh! Darling", "Because" เป็นอัลบั้มระดับประวัติศาสตร์ไปแล้ว
Abbey Road
06 Dark Side of the Moon - Pink Floyd (32,000 แผ่น)
ในยุค70s อัลบั้มนี้วนเวียนอยู่ในชาร์ต Top 200 Album ของ Billboard นานกว่า 500 สัปดาห์ แต่ยอดขายไม่กี่ล้านแผ่น เป็นงานที่คนฟังเพลงและนักวิจารณ์ดนตรีทั่วโลกยกย่องว่าสมบูรณ์แบบทั้งในแง่ของดนตรี เพลง ความสามารถของนักดนตรี โปรดักชั่น โปรดิวเซอร์และเอนจิเนียร์ จึงขายได้มาตลอดกระทั่งทุกวันนี้
07 Legend – Bob Marley (30,000 แผ่น)
อัลบั้มรวมเพลงของศิลปินเร็กเก้ร็อคชื่อก้องโลก เจ้าของเพลง "No Woman No Cry" และ "I Shot the Sheriff" อันโด่งดัง ในฐานะนักร้อง/นักดนตรี บ๊อบสร้างชื่อเสียงไว้มาก โดยเฉพาะเพลงที่ต่อต้านการเมืองกับดนตรีเร็กเก้อันยอดเยี่ยมของเขา อัลบั้มนี้จึงยังขายได้ตลอดเช่นเดียวกับรายอื่นๆใน Top 10 นี้
Legend – Bob Marley
08 Rumors – Fleetwood Mac (29,000 แผ่น)
หลังจากได้ Stevie Nicks มาร้องนำ และ Lindsey Buckingham มาแต่งเพลงและเล่นกีตาร์ตั้งแต่อัลบั้มก่อนหน้า ทำให้ดนตรีของ FM เปลี่ยนแนวมาเป็นอเมริกันร็อคและ AOR ที่ลงตัว เข้ากับตลาดเพลงอเมริการ่วมสมัย อัลบั้มติดอันดับ 1 นานเกือบครึ่งปี ขายได้หลายล้าน มี "Dream", "Don’t Stop", "You Make Loving Fun" และ "Go Your Own Way" เป็นซิงเกิลฮิต
Fleetwood Mac
09 Thriller – Michael Jackson (29,000 แผ่น)
ดนตรีป็อป ร็อค โซล ฟังก์ ดิสโก้ มารวมอยู่ในอัลบั้มนี้ ไมเคิลโปรดิวซ์ร่วมกับ Quincy Jones ทำให้อัลบั้มนี้เปี่ยมคุณภาพและตลาดสุดๆ จนเป็นอัลบั้มที่ขายดีที่สุดในปี1982 และติดอันดับขายดีตลอดกาลด้วย "Beat It" และ "Billie Jean" เป็นซิงเกิลระดับเมกะฮิต จนทำให้ไมเคิลได้รับสมญาว่า “King of Pop” ไปครองอย่างไร้คู่ต่อกร
Thriller – Michael Jackson
10 Don’t Smile at Me – Billie Eilish (28,000 แผ่น)
EP เปิดตัวของ Billie ที่ประสบความสำเร็จแบบชั่วข้ามคืนในอเมริกาและหลายประเทศทั่วโลก โดยมี "when the party’s over", "wish you were gay" และ "bad guy" เป็นซิงเกิลฮิต จนทำให้เธอได้รางวัลแผ่นเสียงทองคำและทองคำขาว 3 แผ่นในอเมริกา อนาคตเธอช่างสดใสเหลือเกิน
Don’t Smile at Me – Billie Eilish
ช่วงหลายปีที่ผ่านมา จะว่าไปก็น่าจะนับตั้งแต่ปี 2010 เป็นต้นมา ศิลปินดังจำนวนมากมักออกอัลบั้มมาครบแทบทุกฟอร์แมต หลักๆก็คือ ซีดี, แผ่นเสียง หรืออาจรวมเทปเข้าไปด้วย ปัจจุบัน ไม่ว่าจะเป็นศิลปินดังหรือศิลปินหน้าใหม่ หากต้องการประสบความสำเร็จ และดึงกลุ่มแฟนเพลงให้ได้ครบทุกกลุ่มละก็ ซีดี แผ่นเสียง เทป ต้องมีให้ครบ เอาใจทุกกลุ่มให้ทั่วถึง ไม่เว้นแม้แต่ในบ้านเรา แต่สิ่งหนึ่งที่เราแตกต่างจากต่างประเทศก็คือ ราคาแผ่นเสียงที่แพงลิบลิ่วจนเกินความจริง กระนั้นก็ยังมีคนยอมจ่ายเงินในราคาสูงเพื่อแลกกับสิ่งที่ต้องการอยู่ดี ตรงนี้แหละที่แผ่นเสียงได้เปรียบกว่าฟอร์แมตอื่นๆ เพราะบางครั้ง เมื่อกดเครื่องคิดเลขโดยละเอียดแล้ว มันก็ยังคุ้มค่าเมื่อมองในระยะยาว อนาคตเราคงได้ดูกันต่อไปอีกนานว่าแผ่นเสียงจะยืนหยัดได้ต่อไปนานแค่ไหน และเทปจะมาแรงอย่างในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมาได้ต่อไปหรือเปล่า
--------------------------------------------------------------------------------
สั้นๆ เกี่ยวกับผู้เขียน
นักเขียนประจำบก.นิตยสาร Music Express ตั้งแต่ปี 2527-2537
บก.บห.นิตยสาร Crossroads ตั้งแต่ปี 2537-2544
บก.บห.นิตยสาร Sound และ Metal Mag ตั้งแต่ปี 2545-2548
ปัจจุบันเป็นเจ้าของร้านขายแผ่นเสียง Records Hunter เปิดกิจการตั้งแต่ 2552-ปัจจุบัน
.jpg?ip/crop/w350h197/q80/jpg)
