เหตุผลที่คนญี่ปุ่นไม่นิยมร้องเพลงไปกับศิลปินในคอนเสิร์ต

เพื่อนๆ คนไหนเคยไปดูคอนเสิร์ตที่ประเทศญี่ปุ่น อาจจะสังเกตได้ถึงความแตกต่างทางวัฒนธรรมอย่างหนึ่งที่อาจทำให้บางคนรู้สึก culture shock เบา ๆ นั่นก็คือ คนญี่ปุ่นไม่ร้องเพลงในคอนเสิร์ต! เสียงร้องเสียงเชียร์ตอนเริ่มกับจบเพลงก็มีปกติ แต่พอศิลปินเริ่มเล่นเพลงปุ๊บ เงียบกริบทั้งฮอลล์… ถ้าไม่นับการทำ fanchant หรือการร้องเพลงเมื่อศิลปินยื่นไมค์ให้ ก็ไม่มีใครร้องเพลงเสียงดังหรือส่งเสียงแทรกระหว่างเพลงให้ได้ยินเลย

เราเองเป็นคนหนึ่งที่สังเกตเห็นวัฒนธรรมนี้ตอนไปดูคอนเสิร์ตที่ญี่ปุ่น ซึ่งตอนแรกก็ไม่ได้คิดอะไรมาก แต่พอดูหลายครั้งเข้าก็คิดว่านี่ไม่ใช่เรื่องบังเอิญแล้วหละ และเพิ่งจะมารู้เมื่อไม่นานมานี้เองว่ามันมีเหตุมีผลอยู่

เหตุผลที่คนญี่ปุ่นไม่ร้องเพลงไปกับศิลปินในคอนเสิร์ต

จากการหาข้อมูลและการสอบถามคนรู้จัก ทำให้รู้มาว่าเรื่องนี้มีความเกี่ยวข้องกับ “วัฒนธรรมญี่ปุ่น” ที่เรียกว่า “วะ”「和」(ความกลมเกลียว) ซึ่งเป็นแนวคิดทางวัฒนธรรมของญี่ปุ่นที่บ่งบอกถึงความสามัคคีกลมเกลียวและความสงบสุขภายในสังคม รวมถึงการเห็นแก่ส่วนรวมมากกว่าประโยชน์ส่วนตน

หากนำแนวคิด “วะ” มาทำความเข้าใจคนญี่ปุ่นในเรื่องนี้ การที่คนญี่ปุ่นไม่ร้องเพลงไปกับศิลปินในคอนเสิร์ตก็เพื่อเป็นการเคารพศิลปินและคนดูด้วยกัน เพราะคนดูไปชมคอนเสิร์ตก็เพื่อฟังศิลปินร้องและบรรเลงเพลง ส่วนศิลปินก็จัดคอนเสิร์ตเพื่อให้คนดูได้ฟังดนตรีของตน การร้องเพลงหรือส่งเสียงดังระหว่างบทเพลงจึงถือเป็นเรื่องที่เสียมารยาท และไม่เคารพการอยู่ร่วมกับผู้อื่น (ในที่นี้คือคนดูคนอื่นๆ และศิลปิน) ทำให้คนรอบๆ ต้องมาทนฟังเสียงที่เค้าไม่ได้อยากฟัง ซึ่งเป็นการกระทำที่ไม่โอเคในทำนองเดียวกับการพูดคุยเสียงดังและการถ่ายคลิปวิดีโอในคอนเสิร์ตเลย

อย่างไรก็ตามแต่ วัฒนธรรมการไม่ร้องเพลงในคอนเสิร์ตก็ไม่ได้เข้มงวดขนาดนั้นเสียทีเดียว เพราะทุกวันนี้ญี่ปุ่นได้รับวัฒนธรรมดนตรีจากโลกตะวันตกมากขึ้น ทำให้มีกรณีที่ศิลปินอนุญาตให้คนดูร่วมร้องเพลงไปพร้อมกันได้เหมือนกัน ดังนั้นถ้าเพื่อนๆ ไปดูคอนเสิร์ตญี่ปุ่นก็อาจจะต้องลองสังเกตบรรยากาศของงานนั้นๆ ดูว่าเขาโอเคกับการร้องเพลงหรือเปล่า

ประสบการณ์คอนเสิร์ตที่ญี่ปุ่นและรีแอคชั่นของคนดู

เราเคยไปคอนเสิร์ตที่ญี่ปุ่นมา 3-4 ครั้ง แต่ละครั้งก็เป็นดนตรีคนละแนว เลยถือโอกาสแชร์ประสบการณ์เล็กๆ น้อยๆ ในฐานะผู้ชมจากต่างแดนให้ผู้อ่านได้เห็นภาพมากขึ้น เพราะถึงจะไม่ร้องเพลง แต่คนญี่ปุ่นเค้าก็มีวิธีการสนุกกับคอนเสิร์ตต่าง ๆ ในรูปแบบของตัวเองเหมือนกัน

SUPER HANDSOME LIVE

คอนเสิร์ตแรกในต่างแดนของเราคือ SUPER HANDSOME LIVE 2014 เป็นคอนเสิร์ตที่รวมหนุ่ม ๆ นักแสดงจากค่าย AMUSE เช่น คามิกิ ริวโนะสุเกะ, ซากุราดะ โดริ และคาคุ เคนโตะ เป็นต้น มาเต้นและร้องเพลง ด้วยความที่เป็นการไปดูคอนเสิร์ตครั้งแรกที่ญี่ปุ่น แถมไปดูคนเดียวด้วย ก็เลยงง ๆ และเน้นทำตาหลิ่วตามมหาชนเป็นหลัก งานนี้เป็นบัตรสุ่มที่นั่ง เราเลยไม่รู้มาก่อนว่าจะได้ไปอยู่ตรงไหน ก็ปรากฏว่าได้ที่นั่งแถวเกือบหลังสุดเลยฮ่าๆ ไกลไปอีก

คนดูเป็นไงบ้าง?

ด้วยความที่เป็น “SUPER HANDSOME LIVE” เนอะ ก็มีแต่หนุ่มหล่อบนเวที คนดูเกือบทั้งหมดก็เลยเป็นผู้หญิง ซึ่งก็มีตั้งแต่วัยรุ่นไปจนถึงรุ่นคุณป้าเลย ทุกคนก็โบกแท่งไฟกันอย่างพร้อมเพรียง (และนิ่ง) มาก คนดูรอบตัวเราทั้งหมดไม่มีใครโยกตามจังหวะเพลงเลยแม้แต่คนเดียว และแน่นอนว่าไม่มีใครร้องเพลงตามด้วย (ไม่แน่ใจว่าเป็นเพราะอยู่โซนข้างหลังหรือเปล่า โซนติดเวทีอาจจะคึกคักกว่านี้) ด้วยความงงและเขิน จะขยับตัวกับจังหวะเพลงก็ไม่กล้า เราเลยนิ่งตามไปด้วยยาวๆ จนจบงาน

MY FIRST STORY

ต่อมาคือคอนเสิร์ตวง MY FIRST STORY วงนี้เป็นวงร็อกว้ากๆ มันๆ เราได้ไปดูที่ไลฟ์เฮ้าส์เล็กๆ ในจังหวัดฮิโรชิม่า คนดูมีแค่ประมาณหลักร้อยซึ่งเป็นวัยรุ่นเกือบทั้งหมด งานนี้ก็จะดูกันแบบอบอุ่นและได้ใกล้ชิดศิลปินมากหน่อย

รีแอคชั่น?

โอ้โห… อันนี้ไม่รู้จะบรรยายยังไงเลย ด้วยความที่เป็นคอนเสิร์ตร็อกในไลฟ์เฮ้าส์ มันก็จะเป็นบัตรยืนเนอะ ก็จะไหลไปไหลมาได้ จากตอนแรกที่ยืนอยู่หลังๆ เพราะเข้าไปช้า รู้ตัวอีกทีโดนดันไปอยู่เกือบหน้าสุดจ้า แล้วงานนี้สุดเหวี่ยงมาก ถึงจะไม่มีใครร้องเพลงเลยตามวัฒนธรรม แต่ทุกคนคือกระโดด เหวี่ยง เบียดเต็มที่! มาหมดทั้ง moshing ทั้ง crowd surfing ดูจบได้แผลถลอกกลับบ้านไปเล็กน้อยเป็นของที่ระลึก

SEKAI NO OWARI

สำหรับคอนเสิร์ตสุดท้ายที่จะพูดถึงคือคอนเสิร์ตวง SEKAI NO OWARI ถ้าใครเคยฟังก็คงจะพอรู้ว่าเพลงของวงนี้ค่อนข้างมีเอกลักษณ์สูงทีเดียว แล้วคอนเสิร์ตก็อลังการมากๆ แบบนึกว่ายกฉากละครเวทีระดับแกรนด์มาไว้ในงาน! แค่มองฉากก็ประทับใจตั้งแต่คอนเสิร์ตยังไม่ทันจะเริ่มเลย

รีแอคชั่นคนดูหละ?

สำหรับคอนเสิร์ตนี้เราว่าค่อนข้างสบาย ๆ คนดูก็มีหลายแนวมาก ทุกเพศ ทุกวัย ทุกสายงาน มีทั้งคนที่ยืนดูเฉยๆ และคนที่โยกหรือขยับหัวตามเบาๆ วงนี้มี goods เป็นไฟข้อมือที่กระพริบและเปลี่ยนสีไปเรื่อย ๆ ตามเพลงที่เล่น คนดูก็เลยโบกแขนกันอย่างสนุกสนาน แต่ว่าก็ไม่มีใครร้องเพลงเหมือนเดิม ทีนี้เราที่ในตอนนั้นยังไม่เข้าใจวัฒนธรรมญี่ปุ่น มีอยู่ช่วงนึงที่อินกับเพลงมากแล้วเผลอร้องตามดังไปหน่อย ปรากฏว่าคนญี่ปุ่นที่อยู่ข้างๆ หันมามองแล้วหัวเราะ! ตอนนั้นไม่เก็ท งงว่ามาขำเราทำไม (ฉันว่าฉันก็ไม่ได้ร้องผิดคีย์แต่อย่างใดนะ) เพิ่งมาเข้าใจทีหลัง เลยกลายเป็นว่าโล่งใจมากที่ตอนนั้นเค้าไม่ด่าเรา555

ก็ประมาณนี้แหละ ส่วนตัวเราไม่ได้เชี่ยวชาญขนาดนั้น อาจจะได้เห็นมาไม่เยอะเท่าไหร่ ใครมีประสบการณ์ที่เหมือนหรือต่างไปจากนี้ก็มาแชร์กันได้ ส่วนใครที่มีความฝันอยากไปดูคอนเสิร์ตของศิลปินญี่ปุ่นในดวงใจที่ญี่ปุ่น เราก็ขอเชียร์ให้ได้ไปสักวันนะ แล้วอย่าลืมลองสังเกตบรรยากาศตอนตอนดูคอนเสิร์ตด้วยว่าเป็นยังไงบ้าง